Hamas’ın hayalet lideri: ABD ve İsrail seferber, ama Yahya Sinvar’ın nerede olduğunu kimse bilmiyor

Hamas’ın siyasi büro şefi İsmail Haniye geçen ayın sonunda İran’da İsrail’in suikastına uğrayarak can verdiğinde yeni bir soru doğmuştu: Hamas’ın siyasi liderliğini artık kim yapacaktı? Öne çıkan isimler vardı Halid Meşal, Yahya Sinvar, Muhammed Deyf… Ne var ki Haniye’nin ölümünün üstünden saatler geçmeden İsrail Deyf’in de öldüğünü teyit ettiklerini iddia etti. Gerçi daha önce de aynı iddiada bulunup kanıt gösterememişlerdi, bu seferkinde de aynısı oldu. Yine de Hamas yeni siyasi liderinin Yahya Sinvar olacağını açıkladı. 7 Ekim saldırılarının beyinlerinden biri olan ve İsrail’in 10 aydır köşe bucak arayıp bulamadığı Sinvar.

Aslında 31 Ocak’ta İsrailli askerler Sinvar’ın Gazze Şeridi’nin güneyindeki büyükçe bir tünelde olduğuna dair istihbarat alınca oraya baskın düzenledi. Sinvar gerçekten de o tünelde vakit geçirmişti ama yalnızca birkaç gün önce geriye bir milyon dolar İsrail şekeli bırakarak sığınaktan ayrılmıştı. O tünelden ayrıldıktan sonra nereye gideceğine dair hiç ipucu bırakmamıştı geriye. 7 Ekim’den beri bir hayalet gibi olan Sinvar, kimselerin gözüne görünmedi, destekçilerine nadiren mesaj iletti.

Kasım ayında serbest bırakılan İsrailli rehinelerden biri Sinvar’ın 7 Ekim saldırısından kısa süre sonra kendileriyle konuştuğunu anlatmıştı. Rehineye göre İbranice konuşan Sinvar onlara bulundukları yerin güvenli olduğunu ve kendilerine hiçbir zarar gelmeyeceğini söylemişti. Sinvar’ın hâlâ yakalanamamış olması İsrail’in “Hamas’ın kökünü kurutacağı” iddiasını yerine getiremediği anlamına geliyor. Amerikalı ve İsrailli yetkililer Sinvar’ın Hamas’ın diğer üyeleriyle elektronik cihazlar üstünden iletişim kurmayı uzun zaman önce bıraktığını söylüyor. İleteceği bir mesajı varsa bunu insanlar aracılığıyla yaptığına inanılıyor. Bu sistemin nasıl işlediği ise gizemini koruyor.

Sinvar kaldığı tünel keşfedilene kadar cep telefonu kullanmaya devam ediyor, zaman zaman Doha’daki Hamas yetkilileriyle konuşuyordu. Hem Amerika hem de İsrail’in istihbarat teşkilatları bu görüşmelerin bazılarının izini sürebildi ama yerini tam olarak tespit edemedi. Bu süreçte aşırı sağcı siyasetçiler Gazze’ye yakıt sevkiyatı yapılmaması için bastırırken arka planda Savunma Bakanı Yoav Gallant, Sinvar’ı dinleme faaliyetlerini sürdürebilmek için tünellerdeki jeneratörlerin çalışabilmesi için sevkiyatların sürdürülmesi fikrini öne sürdü.

Amerika ve İsrail arasındaki istihbarat paylaşımı ‘orantısız’

İsrailli yetkililer Sinvar dahil yeraltında saklanan tüm Hamas savaşçılarının sağlıkları için ara sıra tünellerden çıkmak zorunda olduğunu söylüyor. Ancak tünel ağı o kadar büyük ve karmaşık ki, Sinvar bazen fark edilmeden tünellerden çıkabiliyor. İsrailli ve Amerikalı yetkililere göre Sinvar güneydeki Han Yunus’ta ve zaman zaman tüneller aracılığıyla Refah’a geçiyor.

New York Times’ın haberine göre hem İsrail hem de ABD Sinvar’ı bulmak için kaynaklarının büyük bir kısmını seferber etmiş durumda. İsrail’in iç istihbarat teşkilatı ŞinBet bunun için özel birim kurdu, ABD Sinvar ve diğer Hamas komutanlarının yakalanmasına yardımcı olması için İsrail’e yeraltı radarı tahsis etti. Bu radarlar tünellerin haritasının çıkarılmasını sağlıyor. Elde edilen yeni görüntüler yakalanan Hamas savaşçılarının belgelerinden elde edilen istihbaratlarla birleştiriliyor.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Hake Sullivan “Başta Sinvar olmak üzere üst düzey Hamas liderlerinin yakalanması için İsraillilere büyük bir kaynak aktardık. İsrail’de İsraillilerle aynı odada oturup bu sorun üstüne çalışan personellerimiz de var” demişti. NYT’nin haberinde ilgi çeken bir sorun ise şu: Bu istihbarat paylaşımı “çok orantısız.” Gazeteye konuşan bir yetkiliye göre Amerikalı yetkililer, İsrail’in verdiğinden çok daha fazlasını paylaşıyor.

Ateşkes görüşmeleri etkilenebilir

Katar’ın başkenti Doha’daki ateşkes görüşmelerine katılan diplomatlar, Hamas heyetinin bir karar almadan önce Sinvar’ın görüşünü alması gerektiğini söylüyor. Artık sadece Gazze’deki lider değil, örgütün tamamının lideri olan Sinvar, Doha’da alınan kararların Gazze’de uygulanmasını sağlayabilecek tek kişi.

Sinvar’ın yakalanması ya da öldürülmesinin savaş üstünde bir etkisi olacağı aşikâr. Amerikalı yetkililer bunun İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya kritik bir askeri zafer kazandıracağına ve Gazze’deki savaşı bitirmeye daha istekli hale geleceğine inanıyor. Oysa Hamas’ın böyle bir durumda elindeki rehineleri nasıl kullanacağı muamma. Haniye’nin öldürülmesi sonrası Hamas’ın görüşmeye yanaşmaması gibi Sinvar’ın ölümünde de aynı durum tekrarlayabilir.

İsrailli, Katarlı, Mısırlı ve Ameikalı yetkililer Sinvar ile temas kurmanın daha da zorlaştığını söylüyor. NYT’nin haberine göre Sinvar kendisine gönderilen mesajlara günler içinde dönebilirken son aylarda bu süreç daha uzun sürüyor. Zaman zaman yardımcıları görüşmelerde Sinvar’a vekalet ediyor.

Hamas’ın yeni lideri Yahya Sinvar oldu