İlklerin seçiminde kıyasıya mücadele: Trump önde ama kesin konuşmak için daha erken

Amerikan seçmenleri son sözünü söyledi, bütün dünyanın nefesini tutup sonuçlarını beklediği seçimde oy sayımı devam ediyor. Ama bu haberi yayına aldığımız saatlerde (08.40) eski başkan Donald Trump’ın rakibi Başkan Yardımcısı Kamala Harris’e karşı 246’ya 210 delegeden oluşan belirgin bir üstünlüğü vardı. Tabii bu üstünlük henüz Trump’ın seçimi kazanması anlamına gelmiyor, çünkü seçimin sonucunu belirleyecek kritik eyaletlerde sayım devam ediyor. Kazanmak için 270 delege oyunu garantilemek gerekiyor. Bu sonucu verecek salıncak eyaletlerden 6’sında sayım devam ediyor ve iki aday arasındaki fark henüz çok az.

Amerika için 5 Kasım 2024 Salı tarihi, muhtemelen hafızalara “en kaotik seçim dönemlerinden biri” olarak kazınacak. Nasıl olmasın ki? ABD için ilklerle dolu bir seçim süreciydi. Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’ın ağır suçlardan hüküm giymesi ve başka suçlamalarla da karşı karşıya olması, 81 yaşındaki Başkan Joe Biden’ın yaşı nedeniyle kendi partisi içinde artan baskılar sonucu yarıştan çekilme kararı alması ve bunun akabinde yarı Hintli yarı siyah bir kadın olan Kamala Harris’in başkanlığa aday olması… Resmi sonuçlar açıklandığında Harris seçilirse hem ilk kadın hem de ilk siyah kadın başkan olacak. Trump seçilirse de yine bir ilke imza atılacak çünkü 78 yaşındaki Cumhuriyetçi, Amerikan tarihinde seçilen en yaşlı başkan olacak.

ABD’nin seçim sistemine göre oy veren seçmenler aslında Seçiciler Kurulu’nu belirliyor. Yani sistem şöyle işliyor: Bir eyalette hangi partiye daha çok oy çıkarsa, Seçiciler Kurulu’nda oy verecek delegelerin sahibi oluyor. Tabii ki büyük eyaletlerle küçük eyaletlerin çıkardığı delegeler bir değil. California gibi büyük eyaletler çok daha fazla delege çıkarırken, Wyoming gibi küçük eyaletler daha az delege çıkarıyor. Sonuç olarak adaylardan birinin 538 seçiciden 270’inin oyunu garantilemesi gerekiyor.

Harris’in Trump’a yetişmesi için büyük atılım yapması gerekiyor

Resmi sonuçlar hakkında konuşmak için daha erken ama hiç olmazsa mevcut durum üstüne konuşmak mümkün. ABD’nin kaderini belirleyecek salıncak eyaletlerde sonuçlar net değil. Eyaletlerdeki seçim sonuçları gelmeye devam ediyor ancak ortada henüz “Kesinlikle bu kişi lider olacak” diyebilecek net bir durum yok. Harris New York, Illinois gibi zaten Demokratların kalesi olan yerleri alırken, Trump Florida, Teksas ve diğer kırmızı eyaletleri kazandı.

📌New York Times’ın hazırladığı grafiklerde yedi buçuk itibariyle Trump’ın kazanma ihtimali yüzde 95 olarak görülüyor. Ayrıca NYT’nin bir diğer tahmini de oy sayımları tamamen sonuçlandığında Trump’ın 306 delegeye sahip olma ihtimali.

📌Cumhuriyetçiler şimdiye kadar 24 eyalette kazandı. Bunlar Indiana, Kentucky, Batı Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, Kuzey Dakota, Güney Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho, Kuzey Carolina ve Georgia.

📌Demokratlar şimdiye kadar 17+1 eyalette kazandı. Bunlar Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, Washington, California, New Mexico, Hawaii, Virginia, Oregon, New Hampshire ve Washington D.C. bölgesi.

🔴Seçimden iki gün önce sizinle Des Moines Register anketini paylaşmıştık ve orada Harris’in ilk kez Trump’a üç puan fark attığı sonucunu paylaşmıştık. Bunun etkisi olarak da kadınların Harris’e yönelmesi olarak değerlendirmiştik. Normalde güvenilir bir anket olan Des Moines Register, 2016’da olduğu gibi yine yanıldı. Çiftçilerin eyaleti Iowa’yı kazanan, son iki seçimde de olduğu gibi yine Trump oldu. Dolayısıyla CNN, Iowa’yı kazananın Trump olduğunu açıklayınca, başkanın seçim izleme merkezinde bir tezahürat koptu.

🔴Salıncak eyaletlerden biri olan Kuzey Carolina kırmızıya boyandı. Ardından Georgia da 16 delegesiyle Trump tarafından kazanıldı.

Aşağıdaki haritaya baktığınızda kırmızıların çokluğu sizi yanıltmasın. Henüz salıncak eyaletler ve Demokratların kalesi olan eyaletlerde oy sayımları bitmedi.

🎈Batı Virginia, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Florida, Alabama eyaletlerini de kazanan Trump, 50 eyalette 246 delegeye ulaştı.

🎈Harris ise Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island ile birlikte toplamda 210 delegeyi hanesine yazdırdı.

Salıncak eyaletlerde durum ne?

Mevcut durumda Trump, Kuzey Carolina ve Georgia’yı aldığı için Harris’in Michigan, Pensilvanya ve Wisconsin’i net olarak kazanması şart. Böyle bir olasılık var ama zorlu. Trump’ın ise bu şartlar altında sadece Pensilvanya’yı alması Beyaz Saray’a dönme ihtimalini güçlendiriyor. Diyelim ki Pensilvanya’yı Harris aldı, böyle bir durumda Arizona, Wisconsin, Nevada ve Michigan gibi diğer salıncak eyaletlerin kombinasyonlarıyla yine kazanabilir. Ancak Pensilvanya onun için en kolay yol olacaktır.

Şu anda net bir yorum yapmak için söz konusu üç eyaletten çok fazla veri çıkmadı. Eğer tüm salıncak eyaletlerde durum nasıl merak ediyorsanız sizi bu eyaletlerin neden önemli olduğunu ve geçen yılki sonuçların nasıl olduğunu ele aldığımız şu habere davet ediyoruz.

ABD seçimlerinde ilk sonuçlar: Salıncak eyaletlerde durum ne?

Mar-a-Lago’da Trump’la seçimi takip edenler

Trump tüm bu seçim sürecini kendi sığınağı Mar-a-Lago’da izlemeyi tercih etti. Yanına da ailesini ve en yakınlarını aldı. New York Times’ın haberine göre bu “en yakın” kişilere kampanyasına milyonlarca dolar akıtan ve X’teki 200 milyondan fazla takipçisine Trump propagandası yapan ABD’li milyarder Elon Musk da dahil. Ayrıca eski Fox News sunucusu Tucker Carlson da onlarla.

Yabancı ülkelerden konuklar da var. Mesela Brezilya’nın eski Devlet Başkanı aşırı sağcı Jair Bolsonaro’nun oğlu Eduardo Bolsonaro ve göçmen karşıtı İngiliz siyasetçi Nigel Farage, Trump’ın Mar-a-Lago’daki yabancı konuklarından bazıları.

Harris’in kampanyasında hüzün

Harris’in kampanyası, CNN’deki bir konuğun seçim gecesini “2020’den ziyade 2016’ya benzetmesi” sonrası televizyonların sesini kapatarak müzik açtı. Seçim izleme merkezindeki kalabalığın büyük ölçüde azaldığını söyleyen New York Times, ruh halinin de ciddi şekilde çöktüğünü yazıyor. Zamanında Trump, “Soruları bir kenara bırakalım, müzik dinleyelim” dediğinde Demokratlar ve SNL’de epey alaya alınmıştı. Duymak istemediğimiz şeylerin üstünü müzikle kapatmak mümkünmüş gibi sanki de.

Trump’ın kampanya sözcüsü Karoline Leavitt de Harris’in seçim izleme partisiyle alay etti. Sosyal medya platformu X’ten paylaşım yapan Leavitt “Görünüşe göre neşeleri kaçmış” diye yazdı. Harris’in bu gece bir konuşma yapması da beklenmiyor.

Bitcoin rekora doğru

Kripto para yatırımcıları Trump’ın kazanacağına dair iyimser bir tutum içindeler. Bu da Bitcoin’e yansıdı, salı gecesi 75 bin doların üstüne çıkarak rekor bir atılım gerçekleştirdi. Trump kampanyası boyunca kendini Bitcoin dostu olarak gösterdi. Hatta bunun için kendi girişimini bile kurdu. Dolayısıyla kripto yatırımcıları Bitcoin’i düzenlemelere, sıkı kontrole tabi tutmayı isteyen Demokratlar yerine Cumhuriyetçileri tercih ediyor.

Seçim müdahalesi endişesi

Dün de söylediğimiz gibi bu aslında bir “anksiyete” seçimi. Siyasetçiler seçim müdahalelerinden sık sık bahsederek, “Demokrasi elden gidiyor”, “Bir daha oy kullanmanıza izin vermeyecekler” gibi söylemlerde bulunarak seçmenlere korku aşılıyor. Ama bu hiç olay yaşanmadığı anlamına gelmiyor. Mesela salıncak eyaletlerden Georgia’da Rusya bağlantılı olduğu düşünülen bomba tehditleriyle siyahların yaşadığı bir bölgede iki seçim merkezi kısa süreliğine kapatıldı. Yetkililer bu tehditlerin Rusya kaynaklı olduğunu söyledi.

Seçmenleri endişelendiren bir diğer şey de sonucu beğenmeyen tarafın şiddet eylemlerine başvurması. Tıpkı 6 Ocak Kongre Baskını’nda olduğu gibi… Bunu yapacak olanların da Trump’ı destekleyen aşırı muhafazakârlar olacağı tahmin ediliyor. Ama Trump’a sorarsanız endişelenecek bir şey yok, dolayısıyla seçmenlerini uyarması için bir sebep de yok. Seçmenlerine şiddete başvurmamalarını söylemesine gerek kalmayacağını çünkü zaten şiddete eğilimli olmadıklarını söyleyen Trump, “Kesinlikle şiddet olayları olsun istemiyorum ama onlara bununla ilgili bir şey söylememe gerek yok. Onlar zaten harika insanlar. Şiddete hiç başvurmazlar” dedi.

Öte yandan emniyet güçlerinin ABD Kongre Binası’nın ziyaretçi merkezinde güvenlik taramalarının yapıldığı yerde bir adamın “yakıt gibi kokması” nedeniyle tutuklandığı öğrenildi. Adamın elinde bir meşale ve işaret fişeği tabancası bulunduğu açıklandı.

Sadece Cumhuriyetçilerin şiddet yanlısı olduğunu düşünmemek gerekiyor. Trump’a ikinci suikast girişimini düzenleyen saldırgan koyu bir Ukrayna savaşı destekçisi Demokrat’tı sonuçta. Şimdi de Michigan’da 25 yaşındaki bir erkek, Trump seçimi kazanırsa saldırı düzenlemeyi planladığını söylediği için tutuklandı. Adı Isaac Sissel olarak açıklanan bu gencin FBI’ın Virginia’daki birimine saldırı tehdidi yollamış, elinde AR15 silahı olduğunu söylemiş.

Kongrede neler oluyor?

Şu anda söz konusu olan tek şey başkanlık seçimleri değil; kürtaj gibi çok hassas konularda da referanduma gidiliyor. Hatta “Kürtaj yasaklansın mı yasaklanmasın mı” sorusunun sorulduğu eyaletlerden biri de Trump’ın kayıtlı olduğu Florida. Eski başkan önceki aylarda kürtaj yanlısı oy kullanacağını söylese de partisi içinden artan tepkiler sonucu bu kararından geri adım atmıştı. Şimdi de kendisine nasıl oy kullandığı sorulduğunda geçiştirmekle yetindi.

Seçilen bir diğer şey de Senato ve Temsilciler Meclisi’nin sahipleri. Demokratlar Senato’da 51’e 49 gibi çok zayıf bir üstünlüğe sahipti. Şimdi bu üstünlüğü de kaybettiler. 51’e 42 gibi bir oranla Senato yeniden Cumhuriyetçilerin. Cumhuriyetçilerin Senato’daki galibiyetinin de kritik kazanımlarla mümkün olduğunu vurgulayalım. Bu kazanımlar Ohio’da Bernie Moreno’nun, Batı Virginia’da Jim Justice’in kazanması ve Nebraska’da Deb Fischer’ın koltuğunu korumasıyla mümkün oldu.

Temsilciler Meclisi’mde 221’e 214 Cumhuriyetçiler ağır basıyordu. Oy sayımları devam etse de mevcut koşullarda 176’ya 135 Cumhuriyetçiler önde.

📌Kuzey Carolina’daki vali yarışı içerdiği skandallar nedeniyle önemliydi. Malum, Cumhuriyetçilerin öne sürdüğü vali adayı Mark Robinson, bir porno sitesinde kendinden “siyah nazi” diye bahsetmiş, “köleliğin geri getirilmesi” gibi epey absürt fikirlerini paylaşmıştı. Robinson’un yarıştan çekilip çekilmeyeceği tartışmaları bir süre sürse de sonuç olarak yarıştan çekilmedi. Seçmenler de cevabını Demokratların adayı başsavcı Josh Stein’den yana kullanarak gösterdi.

📌Bu arada seçimdeki ilklere bir yenisi daha eklendi: Tarihte ilk kez Senato’da iki siyah kadın aynı anda bulunacak. Bunlar Delaware’in temsilcisi Lisa Blunt Rochester ile Maryland’den Angela Alsobrooks. Alsobrooks ayrıca Maryland’in ilk kadın siyah senatörü.

Darbeden gelecek endişesine: Dikkat, bu bir anksiyete seçimi