İnsan kaçakçılığında Türkiye-İtalya rotası: İşe alımlar Orta Asya’dan yapılıyor

Avrupa göçmen kriziyle mücadele ederken üç bağımsız kuruluşun insan kaçakçılığı raporunda çarpıcı detaylar yer aldı. Ana destinasyon olarak Türkiye’nin gösterildiği raporda İtalya’ya götürülen göçmenlerin bindiği teknelere Orta Asya’dan getirilen kişilerin kılavuzluk ettiği belirtildi.

Rapora göre göçmenler Hırvatistan ve Slovenya’daki Avrupa Birliği (AB) sınırında Balkanlar üzerinden geçen daha uzun kara yoluna alternatif olarak genellikle yelkenli teknelerle Türkiye’den İtalya’ya götürülüyor. Balkanlar’dan geçen sınır hattı sınır muhafızlarınca sıkı şekilde korunduğu için deniz yolu daha makul seçenek olarak görülüyor.

People smugglers recruiting skippers from central Asia on Turkey to Italy route https://t.co/V5zyTPWSDo pic.twitter.com/hAtdGChFkE

— Guardian World (@guardianworld) January 29, 2024

Uluslararası Göç Örgütü’ne (IOM) göre, 2023 yılında her biri sekiz bin euro’dan fazla para ödeyen 7 bin 153 göçmen Türkiye’nin İzmir, Bodrum ve Çanakkale limanlarından Sicilya, Pulya veya Calabria kıyılarından birine ulaştı.

İtalyan sivil toplum kuruluşu (STK) “Arci Porco Rosso” ve kâr amacı gütmeyen “Borderline Europe” tarafından yayımlanan rapora göre 2023 yılında İtalyan polisi tarafından Türkiye’den yasadışı yollarla sığınmacı taşımak suçlamasıyla tutuklanan 68 tekne sürücüsünden en az 18’i Kırgızistan, Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve Tacikistan’dan gelmiş.

Orta Asyalı tekne sürücüleri büyük ölçüde daha önce rotayı işleten Türk kaçakçılık çeteleri tarafından işe alınan Ukraynalı ve Rus kaptanların yerini aldı. Çok sayıda yabancı kaptanı savunan İtalyan-Ukraynalı avukat Olesya Dzedzinska Guardian’a şöyle dedi:

“Geçmişte suç örgütleri profesyonel Ukraynalı balıkçı ve denizcileri işe almayı hedefliyordu. Ancak zamanla kaçakçılar başka yerlere, Orta Asya ülkelerine bakmaya başladı. Ukrayna’daki savaş ve erkeklerin ülkeyi terk etmesinin imkansızlığı bu seçimi etkiledi. Ama aynı zamanda kaptanların tutuklanıp hapse girdiği haberlerinin Ukrayna’da yayılması ve giderek daha az sayıda Ukraynalının hapse girme riskini kabul etmesi de bunda etkili oldu.”

Müebbete varan hapis cezalarından haberleri yok

Tekneler İtalyan sularına girdiğinde yetkililer yolculardan kaptanın kimliğini tespit etmelerini istiyor; bu kişi sonra İtalyan yasaları uyarınca tutuklanıyor ve yasadışı göçe yardım ve yataklık ve göçmen kaçakçılığı gibi suçlarla itham edilebiliyor. Bu kişiler genellikle 15 yıldan başlayan hapis cezalarına, yolcuların ölmesi hâlinde ise müebbet hapse çarptırılıyor.

Beş tekne sürücüsü 25 Şubat 2023 gecesi 200 kadar kişiyi taşıyan aşırı kalabalık ahşap bir geminin Calabria’daki Cutro sahiline sadece birkaç metre kala fırtınalı denizde parçalanmasıyla meydana gelen gemi kazasının ardından tutuklandı. Aralarında Avrupa’ya sığınmak isteyen Afganistan, Suriye, İran, Pakistan ve Iraklı onlarca çocuğun da olduğu en az 90 kişinin cesedine ulaşıldı. Normalde göçmenleri taşıyan yelkenli bir tekneye kılavuzluk etmek üzere iki tekne sürücüsü görevlendirilir, ancak teknenin büyüklüğüne veya teknedeki kişi sayısına göre bu sayı artabilir.

Rapora göre şu anda İtalyan cezaevlerinde tutuklu bulunan ve Türkiye’den İtalya’ya yasadışı göçe yardım ve yataklık etmekle suçlanan en az 40 kişi Orta Asya cumhuriyetlerinden geliyor.

“Bu kaptanların çoğu yasadan habersiz ve bu tekneleri kullanmayı kabul ettiklerinde karşılaştıkları riskler hakkında hiçbir fikirleri yok” diyen avukat Dzedzinska şöyle dedi:

“Bu adamlardan bazıları sadece 20, hatta 19 yaşında. İtalyan yasaları çoğu zaman onların da çıkarları için kendilerini sömüren suç örgütlerinin kurbanları olduğunu dikkate almıyor. Orta Asya’dan gelen tekne sürücülerinin çoğu bir haftadan kısa bir süre içinde bir yatı nasıl kullanacaklarını öğrenmek zorunda bırakılmış.”

‘Askerlikten kaçmak’ veya ‘Türkiye’de iş bulmak’ umuduyla geliyorlar

Sürücüler genellikle askerlikten kaçmak ya da Türkiye’de iş bulup yoksulluktan kurtulmak için ülkelerinden kaçıyor. Rotadaki diğer pilotlar arasında Pakistanlılar ve Tunuslular da var.

Türkiye’den Calabria’ya 48 kişiyi kaçırdığı için 2021 yılında üç yıl hapis cezasına çarptırılan 20 yaşındaki bir Özbekistanlı Guardian’a yaptığı açıklamada tutuklanacağını bilmediğini söyledi. Adının açıklanmasını istemeyen adam “Bunun herhangi bir iş gibi olduğunu sanıyordum” dedi:

“Özbekistan’da hiç iş fırsatı yoktu. Önce kurye olarak çalıştığım Rusya’ya, sonra da Türkiye’ye gittim. Bu insanları bir yelkenliyle İtalya’ya götürmemi önerdiklerinde, o sırada işim olmadığı için kabul ettim ama bunun yasadışı olduğunu bilmiyordum.”

Rapora göre İtalya 2023 yılında yaklaşık 250 tekne sürücüsünü tutukladı ve bunların çoğu Libya ya da Tunus’tan gelen göçmenleri taşıyan tekneleri kullanan Mısır vatandaşlarıydı.

STK’lar tarafından daha önce yayımlanan bir raporda 2013 yılından bu yana İtalya’da yaklaşık 3 bin 250 tekne sürücüsünün tutuklandığı belirtiliyor. Raporda polis memurlarının göçmenlere göçmenlik belgeleri vererek, insan tacirleri tarafından silah zoruyla teknelere yönlendirilen sığınmacılar aleyhinde ifade vermeye ikna ettiklerine dair kanıtlar bulunduğu ifade edilmişti.

‘Sürücüleri tutuklamak Avrupa’nın ırkçı politikasının bir parçası’

Tekne sürücülerinin tutuklanma sayısı son yıllarda azalmış olsa da sivil toplum kuruluşları ve insan hakları örgütleri bu uygulamaya ilişkin endişelerini dile getiriyor.

Arci Porco Rosso’dan Richard Braude “İtalya’da ve başka yerlerde giderek daha acımasız hale gelen yasalardan da görebileceğimiz gibi tekne sürücülerini tutuklamak Avrupa’nın ırkçı sınır politikalarının merkezi bir parçasıdır” diyor ve ekliyor:

“Bu sözde suçtan dolayı İtalyan hapishanelerinde binden fazla insan bulunmakta ve bu saçma yasa kaldırılana kadar bu sayı daha da artacaktır.”

Elon Musk’tan New Yorklulara göçmen uyarısı: Yakında evlerinizi boşaltacaklar

İranlılara reklamlı rehberli Türkiye konaklamalı göçmen kaçakçılığı sitesi

Akdeniz sahillerine göçmen cesetleri vuruyor: Antalya’dan sonra şimdi de KKTC