Netanyahu en büyük sınavlarından biriyle karşı karşıya
İsrail, Filistin'i tanıyan Norveç'in Ramallah nezdindeki diplomatik temsilcilerinin akreditasyonunu iptal etti. İsrail tek taraflı davranmakla suçladığı Norveç ile yaptığı vergi transferi anlaşmasını da feshetti.
İsrail’in Gazze’deki katliamı da uluslararası arenadaki diplomatik saldırganlığı da sürüyor. Uzun zamandır Türkiye’yi hedef almasıyla gündemde olan İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz bu kez de Filistin’i devlet olarak tanıyan Norveç’e bayrak açtı. İsrail, Norveç’in, Ramallah nezdindeki diplomatik temsilcilerinin akreditasyonunu iptal etti. Bu kararın duyurusunu da Katz “Norveç, Filistin devletini tanıyarak Hamas katillerini ve tecavüzcülerini ödüllendirmeyi seçti” sözleriyle duyurdu. İsrail’in bu saldırgan tutumuna Norveç de “sonuçları olacak” karşılığını verdi.
Norveç, 28 Mayıs’ta Filistin devletini tanıyan 146 ülkeden biri olmuştu. Oslo’nun Mayıs ayındaki bu kararına İsrail’den misilleme geldi. Norveç’in Filistin nezdindeki diplomatik temsilcilerinin İsrail’deki akreditasyonu iptal edilirken bir yandan da Filistin vergi gelirlerinin transferini üstlenen Oslo’yla yapılan anlaşmanın da feshedildiği belirtildi.
İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın diplomatik akreditasyona ilişkin açıklamasında, kararın “Norveç hükümetinin son dönemde attığı İsrail karşıtı ve tek taraflı adımlara” yanıt olduğu belirtildi. Buna göre Norveç Büyükelçiliği’ne söz konusu diplomatların akreditasyonlarının yedi gün, vizelerinin ise üç ay içinde iptal edileceği yönünde bildirimde bulunuldu.
İsrail Dışişleri Bakanı Katz X üzerinden yaptığı açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Bugün İsrail’de Filistin Yönetimi’nin işleriyle ilgilenen 8 Norveçli diplomatın diplomatik statülerinin iptalini emrettim. 7 Ekim’den sonra Filistin terörizmiyle mücadele etmek ve İsrail’in İran kötülük eksenine karşı savaşında onu desteklemek yerine Norveç, Filistin devletini tanıyarak Hamas katillerini ve tecavüzcülerini ödüllendirmeyi seçti. Ancak bununla kalmadılar; ayrıca UAD’da (Uluslararası Adalet Divanı) bize karşı asılsız davaya katılarak Başbakan ve Savunma Bakanı için tutuklama emri talep ettiler. Norveç, Filistin meselesinde tek taraflı bir politika izlemektedir. Bize saldıranlar, bize karşı tek taraflı politika izleyenler bunun bedelini ödeyeceklerdir.”
İsrail’in bu hamlesi ve bakanın açıklamalarına Norveç’ten de sert bir yanıt geldi. Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, Oslo’nun Tel Aviv yönetimine vereceği tepkiyi değerlendirdiğini ifade etti. Açıklamada, “Bu, öncelikle Filistin halkına yardım etme kabiliyetimizi etkileyen aşırı bir eylemdir. Bugünkü kararın (İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu hükümeti ile ilişkilerimiz açısından sonuçları olacaktır” denildi.
İsrail’in eş zamanlı bir biçimde, ‘işgalci güç’ olarak Filistin Yönetimi adına topladığı vergi gelirlerinin Ramallah’ın Norveç’teki hesabına yatırılmasına ilişkin anlaşmayı da iptal ettiği belirtildi. Yediot Ahronot gazetesinin haberine göre bu karar, İsrail daraltılmış güvenlik kabinesi tarafından alındı ama gizli tutuldu. Haberde kararın Norveç’in geçen mayısta Filistin’i bağımsız devlet olarak tanımak gibi attığı adımlara karşı “önlem” olarak alındığı bilgisi verildi.
İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında 1994’te imzalanan Paris Ekonomi Protokolü gereğince İsrail yönetimi, kontrolü altındaki sınır kapılarından Filistinliler adına topladığı yıllık 2 milyar doları Filistin hazinesine aktarmakla yükümlü. Ancak İsrail Bakanlar Kurulu, 3 Kasım 2023’te Filistin hükümeti adına topladığı vergi fonundan Gazze Şeridi’ne ve Filistinli tutuklulara ayrılan miktarın kesilmesine karar vermişti. Bunun üzerine 5 Kasım 2023’te Filistin Yönetimi vergi fonunu almayı reddettiğini açıklamıştı. Norveç Dışişleri Bakanlığı da 19 Şubat’ta yayımladığı açıklamada, İsrail tarafından Filistin Yönetimi adına toplanan ve 7 Ekim’den sonra durdurulan süreci üstlendiğini duyurmuştu. Ancak son gelişmelerin ardından İsrail medyası hükümetin Norveç yerine İsviçre’yi ikna etmeye çalıştığını yazdı. “Norveç’in, Avrupa’da İsrail’e en çok düşman olan ülke” olarak nitelendirildiği haberde, İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın, Norveç’e karşı ek cezai tedbirler oluşturmak için çalıştığı ifade edilirken, sözü geçen tedbirlere ilişkin ayrıntılı bilgi verilmedi.
Filistin Dışişleri Bakanlığı İsrail’in Norveç’in Filistin nezdindeki diplomatik temsilcilerinin akreditasyonunu iptal etmesini kınadı. Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada “Filistin Dışişleri Bakanlığı, işgal devleti (İsrail) makamlarının Kudüs dahil işgal altındaki Filistin topraklarında görev yapan Norveçli diplomatların çalışmalarını engelleyen kararını kınıyor” ifadeleri kullanıldı. İsrail’in aldığı bu kararın tüm ülkeleri tehdit eden bir girişim olduğu belirtilen açıklamada Filistin ile Norveç ilişkilerinin “takdire şayan” olduğu ve Norveç’in Filistin devleti nezdindeki diplomatik temsilciliğinin önemi vurgulandı.
İsrail’in Filistin halkına yönelik suç ve ihlallerine dikkati çekilen açıklamada, İsrail’in Filistin halkına destek olan ülkeler ve uluslararası kurumlar üzerinde baskı kurmak için “zayıf argümanlar ve bahaneler” üretme çabalarının reddedildiği kaydedildi.
Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide de İsrail’in bu adımının ardından yazılı açıklama yaptı. Eide İsrail’in kararının Norveç’in Filistin halkına yardım etme kabiliyetini etkileyen “aşırı bir eylem” olduğunu belirtti. Bunun Netanyahu hükümetinin iki devletli çözüme karşı aktif bir şekilde çalıştığını gösterdiğini bildiren Eide, Norveç’in Gazze’nin işgaline ve Filistinli sivillere yaşatılan acılara yönelik eleştirilerinde de net olduğunu vurguladı.
Eide “Bugün alınan kararın Netanyahu hükümeti ile ilişkilerimiz açısından sonuçları olacaktır. Şimdi Netanyahu hükümetinin yarattığı bu duruma karşılık vermek üzere Norveç’in ne gibi tedbirler alacağını değerlendiriyoruz” dedi. Diplomatların çalışmalarını engellemenin “ciddi bir durum” olduğunu belirten Eide Norveç’in temel önceliğinin barış ve “Ortadoğu’daki çatışmalara diplomatik bir çözüm bulunması” olduğunu kaydetti.
İsrail, bugün Filistin Devleti’ni tanıdığını duyuran Norveç’in Filistin nezdindeki diplomatik temsilcilerinin akreditasyonunu iptal ettiğini duyurmuştu.
Norveç 28 Mayıs’ta Filistin Yönetimi’ni bağımsız bir devlet olarak resmen tanımıştı. İsrail ise Filistin’i tanıyan Norveç ile İrlanda’daki büyükelçilerini geri çağırmıştı. Norveç’in de İrlanda ve İspanya ile eş zamanlı Filistin devletini tanıma kararı almasının ardından Filistin’i devlet olarak tanıyan ülke sayısı 146’ya yükselmişti.