‘Katalan affı’ İspanya’yı karıştırdı: Sağcı bir lider vuruldu

İspanya’da yıllardır hapiste ya da kaçak durumda olan bağımsızlıkçı Katalanlara af hazırlığının yarattığı gerginlikte yeni bir aşama: Aşırı sağcı Vox partisi kurucularından Alejo Vidal Quadras başkent Madrid’de silahlı saldırıya uğradı. Öğle saatlerinde Madrid kent merkezinde yüzünden yaralanan Quadras hastaneye kaldırıldı.

İspanya’da 23 Temmuz’daki erken genel seçimlerin ardından  Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve sol görüşlü küçük partilerin ittifakından oluşan Sumar azınlık koalisyon hükümeti için anlaşma sağlamıştı. Anlaşma koşulu ayrılıkçı Katalanlara af getirilmesiydi.

Anlaşma ise ülkede derin kriz yarattı. Aşırı sağcılar bu krizin göstergesi olarak sosyalist parti binaları önünde sürekli gösteriler yapıyordu. Krizin vardığı nokta Alejo Vidal Quadras’ın vurulması oldu.

Halk Partisi’nin eski başkanı vuruldu

İspanya’da aşırı sağcı Vox partisinin kurucularından olan Alejo Vidal Quadras başkent Madrid’de silahlı saldırıya uğradı. İspanyol basınında çıkan haberlere göre, öğle saatlerinde Madrid kent merkezinde, Salamanca bölgesinde silahlı saldırıya uğrayan Quadras yüzünden yaralandı.

EFE’nin aktardığına göre polis motosikletle kaçan zanlıyı arıyor. İspanyol basını 78 yaşındaki sağcı politikacının çenesinin iki yerinden kırıldığını aktardı. Ancak EFE Quadras’ın “hayati tehlikesi olmadığını” duyurdu.

Balboa caddesinde yaşanan saldırıda motosikletle kaçan kişinin  siyah kask kullandığı belirtildi. Saldırıdan kısa sonra ise Madrid’in Fuenlabrada kasabasında yanmış bir motosiklet bulundu. Motosikletin saldırıyı  yapan kişinin kaçmak için kullandığı motosiklet olup olmadığı araştırılıyor.

Soruşturma başlatan polisin henüz saldırının nedenini tespit edemediği belirtildi. Quadras’ın “İsrail’in Avrupalı Dostları” adlı lobi grubunun üyesi olduğu da biliniyor. Quadras saldırıdan kısa süre önce X isimli sosyal medya platformunda Katalan siyasi partilerinden Junts ile sosyalistlerin azınlık koalisyon hükümeti kurmak için yaptığı anlaşmayı eleştirmişti.

Ya se ha acordado el infame pacto entre Sánchez y Puigdemont que tritura en España el Estado de Derecho y acaba con la separación de poderes. Nuestra Nación dejará así de ser una democracia liberal para convertirse en una tiranía totalitaria. Los españoles no lo permitiremos.

— Alejo Vidal-Quadras (@VidalQuadras) November 9, 2023

Sağ görüşlü Halk Partisi’nin (PP) Katalonya özerk bölgesindeki eski başkanı olan 78 yaşındaki Quadras 2013 yılı sonunda aşırı sağcı Vox’un kurucu üyeleri arasında yer almıştı.

Solda anlaşma sağlandı

İspanya Kralı 6. Felipe tarafından 3 Ekim’de hükümeti kurmakla görevlendirilen PSOE lideri ve mevcut Başbakan Pedro Sanchez’in gelecek hafta azınlık sol koalisyon hükümeti için meclisten güvenoyu istemesi bekleniyor. Olası koalisyonun büyük ortağı konumundaki PSOE Katalonya’daki bağımsızlık yanlısı süreçten dolayı hüküm giyen ya da yargılanması devam eden 400 kadar Katalan’a af getirilmesi karşılığında, diğer sol siyasi partilerin hükümet kurulmasına dışarıdan destek vermesi konusundaki anlaşmayı tamamladı. İlk olarak 24 Ekim’de Sumar ile azınlık koalisyon hükümeti kurmak için anlaşma yapan PSOE, 2 Kasım’da da Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) ile af yasası ve Katalonya özerk yönetimine tanınacak finansal ayrıcalıklar üzerinde anlaşmaya varmıştı. İspanyol yargısından kaçıp Avrupa Parlamenteri olarak Belçika’da yaşayan eski Katalonya özerk hükümet başkanı Carles Puigdemont’un liderliğini yaptığı Katalonya İçin Birlik (Junts) Partisi ile anlaşma dün gerçekleşti. Anlaşma sürecinde ert müzakereler olduğun öğrenildi. “Katalonya’nın siyasi geleceğine ilişkin tarihsel çatışmayı çözmeye katkıda bulunacak yeni bir dönem açmayı” vaat eden anlaşmanın basına yansıyan kısımlarına göre, haklarında hüküm verilmiş ya da yargı süreci devam eden ayrılıkçı Katalan siyasetçiler ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerine getirilecek af öncelikli madde olarak öne çıkıyor. Bu kapsamda hükümetin atacağı adımları izleyip denetleyecek uluslararası bir mekanizma kurulması planlanıyor. PSOE adına Junts ile Brüksel’de yapılan müzakerelerin başındaki isim olan Santos Cerdan basına yaptığı açıklamada affın (Katalonya’da bağımsızlık yanlısı girişimlerin artmaya başladığı) 2012’den bugüne kadarki süreci kapsayacağını söyledi. Af yasasına yönelik anlaşmanın İspanya için önemli bir döneme denk geldiğini söyleyen Cerdan “Bu yalnızca siyaset yoluyla çözülebilecek ve çözülmesi gereken bir anlaşmazlığı gidermek için tarihi bir fırsat” dedi.

İspanya’da 350 sandalyeli Mecliste PSOE’nin 121, Sumar’ın 31 milletvekili bulunuyor. Bu partiler hükümet kurmak için gerekli 176 meclis çoğunluğunu dışarıdan Katalan, Bask ve Galiçya’daki  siyasi partilerin desteğiyle sağlayacak. PSOE-Sumar azınlık koalisyonuna Katalonya’dan ERC (7) ve Junts (7), Bask’tan Eh Bildu (6) ve Bask Milliyetçi Partisi (PNV-5) ve Galiçya’dan Galiçya Milliyetçi Bloku’nun (BNG-1) vereceği dış destekle mecliste 178 rakamına ulaşılmış olacak.

Sağ ve aşırı sağ görüşlü partiler sokaklara döküldü

İspanya’da aşırı sağcı gruplar ayrılıkçı Katalan siyasetçilere ve sivil toplum kuruluşu (STK) temsilcilerine af getirilmesi girişimine karşı Sosyalist İşçi Partisi’nin (PSOE) binaları önündeki gösterilerini sürdürüyor. PSOE’nin özellikle başkent Madrid’deki binası önünde yoğunlaşan ve son iki gündür aşırı sağcı gruplar ile polis arasında çatışmalara neden olan gösteriler dün sakin geçti. Güvenlik önlemlerinin artırıldığı ve katılımın geçmiş günlere nazaran daha az olduğu gösteride polis “provokatör” olarak gösterilen yüzleri maskeli bazı kişileri bölgeden uzaklaştırdı. PSOE lideri ve Başbakan Pedro Sanchez’i “vatan hainliğiyle” suçlayan sloganlar atan eden göstericiler ulusal basını da hedef aldı. Eylemler Madrid dışında bazı büyük kentlerdeki PSOE binaları önünde de yapıldı. Madrid’de önceki akşam çıkan olaylarda 39 kişi yaralanmış, aşırı sağcı altı kişi gözaltına alınmıştı.

Diğer yandan Katalanlar ile PSOE arasında müzakerelerin sürdüğü sırada olası affa sert şekilde karşı çıkan ve İspanya’da birinci parti konumunda bulunan sağ görüşlü Halk Partisi (PP-137 milletvekili) ile aşırı sağcı Vox (33 milletvekili) İspanyollara meydanlara inme çağrısı yapıyor. Aşırı sağcı grupların girişimiyle son bir haftadır ülke genelinde PSOE’nin binaları önünde yapılan protesto eylemlerinde polis ve göstericiler arasında çatışmalar çıkmış, yaralanmalar ve gözaltılar olmuştu. Affın “İspanya’ya belirsizlik, istikrarsızlık ve ekonomik kriz” getireceğini, “demokrasinin yara alacağını” savunan PP 12 Kasım’da ülke çapında gösteri düzenleyecek.

Ayrılıkçı Katalanların affına ideolojik olarak sağ görüşe yakın savcılar ve hakimler ile onların çoğunlukta olduğu yargı kurumları da karşı çıkıyor.

İspanya’da on binler Başbakan Sanchez’i protesto etti