Papa Francis Endonezya’da ve mutlu: Büyük İmam ile sarmaş dolaş

Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis görevinin en uzun turuna çıkmıştı. Papa Francis’in dört ülkeli Asya rotasını ana gündemlerini iklim krizi ve inançlar arası diyalog oluşturuyor. Papa’nın duraklarından biri birçok farklı dine ev sahipliği yapan Endonezya’daki İstiklal Camisi’ydi.

Francis 2013’te papa olmasından bu yana dinler arası diyaloğu vurguluyor. Papa Francis dünyanın en çok Müslüman’a ev sahipliği yapan ülkesi Endonezya’daki camiyi de bu kapsamda ziyaret etti. Ziyaretin ardından Endonezyalı Büyük İmam Nasaruddin Umar ile ortak bir açıklama yaptı. Bu açıklama iklim krizi ve insani krizleri merkeze aldı. Aynı zamanda Papa ve Büyük İmam’ın kameralara yansıyan pozu da gündem oldu. Çünkü İmam Papa’nın başına öpücük kondururken Papa da İmam’ın elini öptü.

Momen Imam Besar Masjid Istiqlal Nasaruddin Umar cium kepala Paus Fransiskus, setelah menghadiri dialog bersama tokoh lintas agama di Masjid Istiqlal Jakarta, Kamis 5 September 2024. Keduanya saling menunjukkan kerukunan dan keharmonisan.#PausFransiscusKeIndonesia pic.twitter.com/EGcCjk55oT

— Alineadotid (@alineadotid) September 5, 2024

İki din insanı dünyadan yükselen savaş seslerine dair açıklamalarında “Süregelen şiddet ve çatışmalar sebebiyle yaşanan insani kriz küresel bir fenomen haline geldi. Bu insani kriz sebebiyle ölenlerin sayısı alarm verici seviyelerde. Bizi endişelendiren, dinin bu bağlamda araçsallaştırılmasıdır. Kadınlar, çocuklar ve yaşlılara din sebep gösterilerek acı çektirilmesidir. Dinin görevi, tam aksine, insanlık onuruna yakışır bir yaşamı sağlayabilmektir” vurgu yaptı.

İklim krizine dair yorumlarında iki isim de, insan nüfusundaki yoğun artışa dikkat çekti. Açıklamada, bu artışın felaketleri ve küresel ısınmayı tetiklediği ifade edildi.

Duraklardan biri neden İstiklal Camisi

Papa Francis’in Endonezya’daki durağı İstiklal Camisi’ydi. Cami Güneydoğu Asya’nın en büyük camisi olmasının yanı sıra Cakarta’daki Katolik Katedrali’nin de hemen yanında. İki dini bina “Dostluk Tüneli” denen sembolik bir yapıyla bağlanıyor.

Endonezya’da yaşayan nüfusun yüzde 87’si Müslüman. Bu sayı yaklaşık 280 milyon kişiye tekabül ediyor. Ülke, yaklaşık dokuz milyon Katolik’e de ev sahipliği yapıyor. Papa Francis bu kültürel çeşitliliğe dair “Endonezya kültürlerin, dinlerin ve etnisitelerin oluşturduğu harika bir mozaik. Aynı zamanda çok çeşitli bir ekosisteme de sahip” yorumlarında bulundu.

Endonezya tercihi şaşırtıcı değil

Endonezya dinler arası diyaloğu vurgulamak için oldukça iyi bir seçim. Henüz 13’üncü yüzyılda, Arap Yarımadası’ndan ve Çin’den karanfil ve tarçın gibi baharatları almak için Endonezya’ya gelen tüccarlar sayesinde ülke, birbirinden farklı bir çok kültürle tanıştı. Tüccarların bazıları Endonezya’ya yerleşerek buraya İslam’ı getirdi.

Bundan 200 yıl sonra, Portekizli tüccarlar sayesinde Endonezya’nın doğu kesimleri Hıristiyan inancıyla da tanıştı. Katolikler uzun süre bölgede misyonerlik faaliyetleri yürüttüler.

İkinci Dünya Savaşı’nda yaşanan Japon işgalinin ardından iktidara gelen ulusalcı Muhammed Hatta, ülkenin bağımsızlığını ilan ederek bütün dinlerin barış içinde yaşayabileceğini söyledi.

O günden bu güne dini azınlıklar çeşitli saldırılara da maruz kaldı. 2018 ve 2021’de gerçekleşen kilise bombalanması olaylarında  toplam 17 Katolik hayatını kaybetti. Endonezya’nın bazı bölgeleri oldukça muhafazakar ve katı İslami kurallarla yönetiliyor.

Kıyama duran, dua eden papalar…

Katolik aleminin ruhani lideri Papa Francis, 2014 yılında da Türkiye’yi ziyaretinde benzer mesajlar vermişti. Sultanahmet Camisi’ne yaptığı ziyarette, dönemin İstanbul Müftüsü Rahmi Yaran ile dua etmişti. Ardından Hıristiyanlar için oldukça önemli olan Ayasofya’ya giden Papa burada bölgenin tarihine dair bilgi almıştı.

Papa Francis İstanbul’a geldiğinde Fener Rum Patrikhanesi’ni de ziyaret etti. Fener Rum Patrikhanesi Ortodoks Hıristiyanların ruhani liderliğini de temsil eden bir kurum olması sebebiyle Papa’nın önemli duraklarından biriydi. Orada, Patrik Bartholomeos ile görüşen Katolik lider, dostluk mesajları vermişti. Dolayısıyla bu görüşme, iki ruhani liderin buluşup, beraber dualar etmesiyle mezhepler arası diyaloğu vurgulayan tarihi bir görüşme olmuştu.

Katoliklerin Francis’den önceki ruhani lideri Papa Benedict de 2006 yılında Türkiye’yi ziyaret etmişti. Papa, ziyaretinin ikinci durağı Sultanahmet Cami’nde dünyaya damgasını vuran bir poz vermişti. Dönemin İstanbul müftüsü Mustafa Çağrıcı’nın daveti üzerine dostluk niyetiyle edilen sembolik dua sırasında yüzünü Kıble’ye dönüp kıyama durmuştu.

Papa’nın en uzun rotası: Kilise Asya’ya göz kırpıyor