Kızıldeniz gerilimi: Avustralya kıyılarında binlerce koyun ve sığır mahsur kaldı

7 Ekim’de Gazze’de başlayan savaşın ardından gerilim uluslararası ticaret açısından hayati öneme sahip Kızıldeniz’e taştı. Yemen’deki İran destekli Husilerin saldırılarıyla tırmanan gerilim kilometrelerce uzaklıktaki Avustralya kıyılarında bile etkili oluyor.

İçerisinde binlerce besi hayvanını bulunduğu “MV Bahijah” isimli gemi bu ayın başlarında Kızıldeniz güzergahındaki yolculuğunu güvenlik gerekçesiyle yarıda kesmiş, başlangıç noktası Avustralya’ya geri dönmüştü. Ancak hayvanlar indirilip indirilmeyeceklerine ilişkin bir karar alınana kadar denizde kalmaya devam edecek.

Red Sea attacks: Sheep and cattle left stranded off Australia’s coast https://t.co/JKCRpB3z0h

— BBC News (World) (@BBCWorld) January 31, 2024

Gemide bulunan hayvanların sağlık durumunun aşırı sıcaklardan olumsuz etkilenebileceği belirtiliyor. Reuters haber ajansının çiftlik ve ihracatçı gruplardan aktardığı bilgiye göre Bahijah gemisindeki yaklaşık 14 bin koyun ve 2 bin sığır 40 santigrat dereceye varan sıcaklıkta mahsur kaldı.

Riskin yüksek olduğunu söyleyen yetkililer karantina kurallarına işaret ediyor. Avustralya Tarım Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ülkeye gemiyle gelen hayvanların sıkı biyogüvenlik kontrollerine, yani karantinaya tabi tutulacağı, sağlıklarının öncelikli olduğu vurgulandı. Avustralya hükümeti sert biyogüvenlik kurallarının ülkeyi dünyanın en istilacı zararlılarından ve hastalıklarından uzak tuttuğunu söylüyor.

Öte yandan olay İran tarafından desteklenen Husi milislerinin son dönemde gemilere yönelik saldırılarının geniş kapsamlı sonuçlarını gözler önüne seriyor. Husiler gemilere saldırmaya İsrail’in Gazze’deki işgal harekatına tepki olarak başlatmışlardı. Örgüt bu süreçte sadece İsrail ile bağlantılı gemileri hedef aldığını ifade ediyor.

Söz konusu gemi 5 Ocak’ta Batı Avustralya’nın Fremantle kentinden İsrail’e doğru yola çıkmıştı. Hayvanlar her yıl Avustralya’dan Ortadoğu’ya gönderilen yüz binlerce besi hayvanı arasında yer alıyordu. Hükümet “istisnai durumları” gerekçe göstererek gemiye 20 Ocak’ta Avustralya’ya dönmesini söylemişti. Gemiden hayvanların durumu hakkında henüz açıklama gelmedi.

Avustralya hükümeti ise akşam saatlerinde yaptığı güncellemede iki bağımsız veterinerin gemideki hayvanları ziyaret ettiğini söyleyerek güven verici bir not düşmeye çalıştı. Hükümetten yapılan açıklamada hayvanlarda herhangi bir sağlık sorununa rastlanmadığı kaydedildi.

Öte yandan bu yaşananlar denizaşırı ülkelere gönderilen hayvanların karşı karşıya kaldığı koşullara ışık tuttu. Geçen Nisan ayında Yeni Zelanda binlerce ineğin bir gemi kazasında boğulduğu olayın ardından canlı hayvan ihracatını yasaklamıştı. Avustralya hükümeti de canlı koyun ihracatını yasaklama sözü verdi.

Kızıldeniz’deki saldırılar Avrupa-Asya arasındaki eski ticaret rotasını gündeme getiriyor. / Fotoğraf: AA

Kızıldeniz gerilimi

İran’ın desteklediği Yemen’deki Husiler İsrail’in Gazze’deki saldırılarına tepki gerekçesiyle 31 Ekim 2023’te Yemen açıklarında İsrailli şirketlere bağlı olduğunu belirttikleri ticari gemilere elkoymaya, bazılarına da dron ve füzelerle saldırı düzenlemeye başladı. ABD güçleri bu süreçte birçok kez Yemen’den atılan füze ve kamikaze dronları düşürdüğünü duyurdu.

Husilerin eylemlerinin ardından çok sayıda gemicilik şirketi, Kızıldeniz’deki seferlerini durdurma kararı aldı. ABD küresel deniz ticareti güvenliğinin tehlikeye girdiği gerekçesiyle 18 Aralık 2023’te bir grup ülkenin katılımıyla Husi güçlere karşı “Refah Muhafızı Operasyonu” adında çok uluslu “deniz görev gücü” oluşturulduğunu açıkladı.

Kızıldeniz’de 31 Aralık 2023’te İsrail ile bağlantılı gemiyi ele geçirmeye çalışan Husilere ait üç sürat teknesi ABD helikopterleri tarafından ateş altına alındı. Husiler de 10 Ocak’ta da İsrail’e destek olduğu gerekçesiyle Kızıldeniz’de ABD’ye ait bir geminin füze ve kamikaze dronlarla hedef alındığını duyurdu.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 11 Ocak’ta ABD ve Japonya tarafından sunulan Husilerin Kızıldeniz’deki saldırılarının acilen sonlandırılmasının talep edildiği kararı kabul etti.

Küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’si Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayarak Avrupa ile Asya arasındaki en kısa rotayı sunan Süveyş Kanalı üzerinden yapılıyor.

Husiler bu kez de İngiliz petrol tankerine saldırdı

Kızıldeniz navlun fiyatlarını yüzde 186,8 artırdı, emtia fiyatlarında artış kapıda

Kızıldeniz’deki kriz enflasyon endişelerini artırdı, faiz indirimleri gecikebilir