ABD Seçim Günlüğü: Seçimde neredeyse hiç dış politika konuşulmadı ama Asya Pasifik nefesini tutmuş kimin seçileceğini merak ediyor
Kuzey Kore 2023'ü yıl boyunca attığı 100'den fazla füze ve gelecek yıl nükleer kapasitesini daha da artırma hedefleriyle geride bırakıyor. Güney Kore'yi "deforme olmuş ABD kolonisi" diye nitelendiren Kuzey lideri Kim doğu blokuna işmar etti.
Tüm yıl zaman zaman attığı füzeler ve başarıyla yörüngeye oturttuğu ilk casus uydusuyla Güney Kore, Japonya ve ABD’yi geren Kuzey Kore lideri Kim Jong Un 2024 hedeflerini açıkladı: Yörüngeye üç casus uydu daha fırlatma, daha fazla nükleer materyal üretme ve modern saldırı dronu tanıtma. Bu da 2024’te Kuzey Kore geriliminin devam edeceğini gösteriyor.
Kim yeni yıl hedeflerini iktidardaki İşçi Partisi’nin yıl sonu toplantısında açıkladı. Kasım ayında ABD’de seçim var ve gözlemcilere göre Kim, nükleer kapasitesini artırıyor, çünkü olur da eski ABD Başkanı Donald Trump yeniden seçilirse ABD ile yüksek riskli zirve diplomasisi başlatmak için bunun ona fırsat olacağına inanıyor.
Kuzey Kore’nin resmi haber ajansı KCNA cumartesi günü sona eren beş günlük toplantı sırasında Kim’in ABD ve müttefiklerinin Pyongyang’ı hedef alan hareketlerinin bu yıl “eşi benzeri görülmemiş seviyeye ulaştığını” ve Kore Yarımadası’nı “nükleer savaşın eşiğine getirdiğini” söyledi. Kim “İçinde bulunduğumuz vahim durum düşmanların her türlü provokasyonunu bir hamlede bastırmak için savaşma kabiliyetimizi ezici hale getirmeyi ve askeri hazırlığımızı eksiksiz ve mükemmel kılma çalışmalarını hızlandırmamızı gerektiriyor” dedi.
Bu hazırlıklar arasında kasımda başarıyla fırlatılan ilk keşif uydusuna ek olarak üç casus uyduyu daha yörüngeye yerleştirme planı var. Kuzey Kore’nin nükleer silah sayısını artırmak için “güvenilir bir temel” kurma ihtiyacının altını çizen Kim plütonyum ve uranyum gibi nükleer fisyon için gerekli parçalanabilir elementlere odaklanacak tesislere açık gönderme yaptı. Kuzey Kore’nin bir diğer hazırlığı da denizaltı kabiliyetini artırmak ve dronlar gibi modern insansız savaş ekipmanları geliştirmek.
Güney Kore’deki Ewha Üniversitesi’nde profesörlük yapan Leif-Eric Easley Amerikan haber ajansı AP’ye “Pyongyang provokasyonlarının yeni ABD yönetiminde kendisine ne kazandıracağını görmek için başkanlık seçimlerini bekliyor olabilir” diyor.
Kuzey Kore’nin nükleer programını askıya alması karşılığında yaptırımların ne kadar hafifletileceği konusunda yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2019’da dönemin ABD Başkanı Trump ile kurduğu diplomasi bozuldu bozulalı Kim nükleer cephaneliğini geliştirmeye odaklandı. Uzmanlara göre Kim’in beklentisi Trump’ın bir kez daha Beyaz Saray’a gelmesi halinde Ukrayna ve Gazze savaşlarının yoğunluğu nedeniyle Kuzey Kore konusunda taviz vermesi.
Güney Kore’deki Kore Üniversitesi profesörü Nam Sung Wook, Başkan Joe Biden’ın yeniden seçilmesi durumunda Kuzey Kore’nin istediğini alamayacağını söylüyor. Ancak Trump kazanırsa iki ülke arasındaki zirve diplomasisi canlanabilir. Kim’in beklentileri artırmasında bir etken Trump’ın seçim kampanyasında Kuzey Kore’yi nükleer silah testlerini rafa kaldırmaya ikna edebileceğini söylemesi. Trump bir mitinginde de Kim’i “çok iyi insan” olarak nitelendirmişti. Nam bu sebeple Kuzey Kore’nin ABD’de seçimler gerçekleşene kadar provokasyonlarına kaldığı yerden devam edeceğini belirtiyor.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Kuzey Kore’nin silah kalitesinde plütonyum için yeni kaynak oluşturmak amacıyla ana nükleer tesisinde hafif su reaktörünü çalıştırmaya başladığını söylüyor. Güney Kore Savunma Bakanı Şin Vonşik ise reaktörün şu anda deneme aşamasında olduğunu ve önümüzdeki yaza kadar resmen faaliyete geçmesinin beklendiğini belirtiyor.
Easley “Kim rejimi nükleer silahsızlanma müzakerelerinin kapısını kapattı ancak yaptırımların hafifletilmesi karşılığında sözde kısıtlamalara ve testlerin dondurulmasını teklif edebilir” diyor.
Kuzey Kore geçen yıldan bu yana Birleşmiş Milletler (BM) tarafından konan yasakları ihlal ederek çoğu ABD ve Güney Kore’yi hedef alan nükleer kapasiteli 100’den fazla balistik füze fırlattı. ABD ve Güney Kore’nin buna tepkisi askeri tatbikatları artırmak ve ABD’nin bombardıman uçakları, uçak gemileri ve nükleer zırhlı denizaltılarını Güney Kore’de konuşlandırması oldu. Kuzey Kore bu hamleleri “işgal provası” olarak yorumluyor.
Bu arada Kim toplantı sırasında Güney Kore’ye de değindi, ancak daha çok “kavgacı” ve “küçümseyici” bir dille. Kim “Yankee kültürlü, yarı felçli, deforme olmuş ABD kolonisi” olarak nitelendirdiği Güney Kore’yle uzlaşma ya da birleşme yanlısı görünmemek gerektiğini savundu. En kritik talimatı ise olası bir çatışma halinde orduya verdiği Güney Kore’yi ele geçirmek için nükleer silahlar dahil mevcut tüm askeri kapasiteyi kullanma emri oldu. Bazı analistler önümüzdeki yıl Kore’nin hem kara hem de deniz sınırında silahlı çatışmalar yaşanabileceğini tahmin ediyor.
Kim Kuzey Kore’nin Batı hegemonyasına karşı duran “anti-emperyalist, bağımsız” ülkelerle işbirliğini güçlendirmesi gerektiğini de savundu. Bu ülkelerin ismini vermese de hangi ülkelerden bahsettiği aşağı yukarı anlaşılıyor. Şu anda ABD ile uzlaşamayan ülkelerin başında Rusya ve Çin geliyor. Rusya ve Çin BM’nin Kuzey’i hedef alan yaptırımlarını birçok kez engellemeye çalışmıştı. ABD de son dönemlerde Kuzey Kore’yi Rusya’ya ileri teknolojiye karşılık top ve mühimmat temin etmekle suçluyor.