Savaş kabinesinde ABD çatlağı: Netanyahu’nun koltuğunu Gantz sallıyor

İsrail, 7 Ekim’deki Hamas saldırısı ve ardından başlayan savaştan beri karışık. Savaşın bugün geldiği aşamada İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ağır ateş altında. Netanyahu bir yandan ateşkes anlaşmasını zora sokması, bir yandan Hamas’ın elindeki rehineleri kurtarmak için yeterli çabayı göstermemesi nedeniyle ülke içinde eleştiriliyor; bir yandan da Gazze’nin Güneyinde Filistinlilerin son sığınağı olan Refah’a saldırı planlarından vaz geçmemesi ve Gazze’ye insani yardıma izin vermemesi nedeniyle ABD ile arası açık. Fakat geçen hafta sonu çok ilginç bir gelişme oldu; savaş başladıktan sonra bir çeşit ‘ulusal birlik’ gösterisi için savaş kabinesine giren eski Savunma Bakanı ve Netanyahu’nun en büyük siyasi rakibi olan Benny Gantz, başbakan Netanyahu’ya haber  vermeden siyasi temaslarda, hatta savaşın gidişine dair temaslarda bulunmak için ABD’ye gidiyor.

Esasında muhalefette yer alan ancak Hamas’ın saldırılarından sonra savaş kabinesine katılmayı kabul eden Benny Gantz pazar günü ABD’li üst düzey yetkililerle görüşmek üzere Washington’a gitmeye hazırlandığını duyurdu. Yapılan resmi açıklamada Gantz’ın görüşecekleri arasında ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve Amerikan Kongresi’nin Cumhuriyetçi ve Demokrat üyeleri olduğu belirtiliyor.

Gantz seyahatini Netanyahu’ya geç bildirmiş

Peki Netanyahu bu seyahati hoş karşılamış mıdır? Cevabınız “evet”se yanılıyorsunuz, çünkü Netanyahu haberi duyunca küplere binmiş. İki siyasetçi arasındaki gerginliği ilk olarak Ynet haber yaptı. Ynet’in haberine göre Netanyahu ve Gantz arasındaki telefon görüşmesi epey gergin geçti.

İddiaya göre Ulusal Birlik Partisi lideri Gantz cuma günü Netanyahu’yu arayıp seyahati ve ABD’li yetkililerle ne konuşacağı konusunda onu bilgilendirene kadar İsrailli liderin ziyaretten haberi yoktu. Netanyahu’ya yakın bir kaynağın aktardığına göre İsrailli lider Gantz’a “İsrail’in sadece bir başbakanı olduğunu” söyledi.

İsrailli yetkililer her ne kadar Gantz’ın ABD’ye ziyaretinin İsrail hükümetini temsil etmeyeceği konusunda ısrar etse de Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, “İsrail’in savaş kabinesinde yer alan bir kişi ABD’ye gelmek istiyor, bizimle savaşın gidişatı konusunda görüşmek istiyor, bize bölgedeki insani yardımın önemini konuşmak için fırsat tanıyor, rehine anlaşmasının önemini ele almak için şans yaratıyor. Bu tür bir fırsatı çevirecek değiliz” dedi.

Medyaya konuşan İsrailli kaynak başbakanın onayı olmadan gerçekleşen bu seyahatin mevzuata da aykırı olduğunu söyledi. Çünkü her bakanın seyahat planının onayı için başbakanla görüşmesi gerekiyor. Ayrıca Gantz’ın görüşmelerini İsrail Büyükelçisi olmadan gerçekleştirmesi bekleniyor ki bu da İsrail yasalarına aykırı. Gantz’ın hükümet deneyimi olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu kuraldan haberdar olmaması mümkün değil. Ama Gantz’ın ofisinden cumartesi günü bakanın ABD seyahatinde bir aksama olmayacağı duyuruldu.

Anketler Gantz’ı gösteriyor

İsrail tarihinin en aşırı sağcı hükümetini kuran Netanyahu 7 Ekim saldırıları olduğunda etrafında bu savaşı yönetecek kadar deneyimli siyasetçiler yoktu. Bu nedenle muhalefeti de savaş kabinesine davet etti. Ana muhalefet lideri Yair Lapid daveti reddederken Gantz fırsatı kaçırmadı. Eski ordu komutanı ve savunma bakanı Gantz kamuoyu yoklamalarına göre şu anda Netanyahu’nun en büyük rakibi.

İsrail’in Kanal 13’ünün yaptığı kamuoyu yoklamasına göre İsraillilerin yüzde 53’ü Gazze’deki savaşın uzamasının nedeninin Netanyahu’nun siyasi sahnede kalmaya devam etme arzusu olduğunu düşünüyor. Ankete göre bugün seçim yapılsa Gantz’ın Ulusal Birlik Partisi mecliste 39 sandalye, Netanyahu’nun Likud Partisi ise 17 sandalye kazanabiliyor. Netanyahu’yu istifaya çağıran Lapid’in partisi Yesh Atid ise 12 sandalye.

İşgal altındaki Doğu Kudüs’ten haber yapan El Cezire muhabiri Willem Marx, Gantz’a yakın bir kaynağa dayanarak bakanın ABD ziyareti için ilk adımı  kendisinin atmadığını ve ABD’li yetkililerin de tam olarak Gantz’ı ABD’ye davet etmediğini belirtti. Marx “Belli ki ABD’de İsrail hükümetinin karar alma sürecinin kalbindeki farklı biriyle iletişim hattı kurmak isteyenler var” dedi. Ama Kirby, ziyaretin Gantz’ın talebi üzerine gerçekleşeceğini belirtti.

ABD’nin İsrail eleştirilerinin arttığı bir dönemde gelen ziyaret

Şimdi Gantz, Başkan Yardımcısı Harris’in acil ateşkes çağrısı yapmasının ve İsrail’i Gazze’ye yardıma engel çıkarmaması konusunda uyarıp “Bu konuda hiçbir mazeret olamaz” demesinin ardından ABD’ye gidiyor. Savaşın başından bu yana Gazze’de 30 binden fazla insan hayatını kaybetti. Beyaz Saray yetkililerine göre Harris “Refah’taki 1.3 milyon insanın güvenliği konusundaki endişelerini” dile getirecek.

Netanyahu hükümeti Gazze’de tanklarla girilmeyen tek büyük şehir olan Refah kentine büyük bir saldırıya hazırlanıyor. Şehrin nüfusu İsrail’in Gazze’nin kuzeyindeki tahliyelerinden dolayı çok arttı. Bir zamanlar güneyin güvende olacağını söylüyordu İsrail ama bugün İsrail askerleri Refah’a dayandı.

Gantz’ın ofisinden yapılan açıklamaya göre bakan ABD’de Gazze Şeridi’ndeki faaliyetin “meşruiyeti”, Lübnan ile bir güvenlik düzenlemesi yapılması için bastıracak ve rehinelerin serbest bırakılması amacıyla ateşkes çabalarını ele alacak. ABD’nin İsrail’e yardımının sürmesi ve iki ülke arasında stratejik ittifakın güçlendirilmesi konularında da görüşmeler yapacak.

Bakan Washington’dan da Londra’ya geçecek. Ynet’in haberine göre Gantz’ın tüm seyahat masraflarını partisi karşılıyor. Gantz’la Netanyahu arasındaki gerginliğin bir sebebi de bu olabilir.

Gantz’ın ziyaretinin ABD Başkanı Joe Biden’ın Netanyahu ve aşırı sağcı hükümetine güvenini giderek kaybettiği bir döneme denk geldiğini belirtmek gerekiyor. Biden geçen hafta İsrail’in “son derece muhafazakâr hükümeti”nin böyle devam etmesi durumunda İsrail’in uluslararası desteğini kaybedeceğini söylemişti. ABD ordusu cumartesi günü de ilk kez Gazze’ye havadan insani yardım yaptı.

İsrail basını: Ordu istifalarla sarsıldı