The Guardian’ın ‘kölelik özrü’ fitili ateşledi: İngiliz monarşisinin köle ticaretiyle ilişkisi araştırılacak

İngiliz gazetesi The Guardian, 1689 yılında köle ticareti yapan Royal African Company’nin yardımcı yöneticisi Edward Colston’ın dönemin kralı III. William’a bin sterlinlik hissesini devrettiğini gösteren bir belgeyi kamuoyu ile paylaştı. Bunun akabinde Manchester United Üniversitesi ile bağımsız yardım kuruluşu Historic Royal Palaces ortaklığında, kraliyetin köle ticaretiyle olan tarihsel bağlarını incelemek amacıyla yeni bir çalışma başlatıldı.

Edward Colston’un II. Charles’a hisse transferinin belgesi. Fotoğraf: Brooke Newman/RAC archive/Public Record Office

Annesi Kraliçe II. Elizabeth’in geçen eylül ayında hayatını kaybetmesinin ardından tahta çıkan Kral III. Charles, İngiliz monarşisinin tarihindeki en karanlık bölümlerden biri olan köle ticaretine ilişkin yürütülecek araştırmaya desteğini açıkça gösterdi. Bu kapsamda Buckingham Sarayı tarafından araştırmacılara kraliyet arşivine ve koleksiyonuna tam erişim izni verilecek. Tarihçi Camilla de Koning’in doktora projesi olan çalışmanın 2026 yılında tamamlanması bekleniyor.

The Guardian’dan ‘kölelik’ özrü

15. yüzyılda başlayan transatlantik köle ticareti 400 yıldan uzun bir süre sürmüş ve 15 milyondan fazla siyah erkek, kadın ve çocuk ağır şartlar altında hayatta kalma mücadelesi vermişti. Britanya’da köle ticareti, Köle Ticaretinin Kaldırılması Yasası olarak da bilinen 1807 tarihli Köle Ticareti Yasası’na kadar yasal olarak yürütüldü. Ancak getirilen yasalara rağmen kolonilerdeki kölelik yıllar boyunca devam etti.

İngiliz monarşisi transatlantik köle ticaretinin yürütülmesinde parmağı olduğu gerekçesiyle pek çok kez suçlanmış ve resmi bir özür dilemeye davet edilmişti. Prens William, 2022 yılında eşi Kate ile gittiği Karayipler’de köle ticaretinin dehşetinden duyduğu ‘derin üzüntüyü’ dile getirse de herhangi bir özür dilenmemesi öfkeyle karşılanmıştı.