Anlamayanlar için Hafize Gaye Erkan’ın basın toplantısının Türkçe meali

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan kamuoyu önüne ilk kez çıktığı enflasyon raporu sunumunda epey teknik bir dil kullandı. Günün kelimesi “optimizasyon”, günün kavramı “etki analizi”ydi. Erkan ne dedi, ne demek istedi?

Ne dedi?
“Yaptıklarımızın etkilerini görerek ilerlememiz lazım”.

Ne demek istedi?
TCMB Para Politikası Kurulu’nun 22 Haziran’da Hafize Gaye Erkan başkanlığında yaptığı ilk toplantı öncesinde piyasada çok yüksek bir faiz artırımı beklentisi vardı. Örneğin, Amerikan yatırım bankası Goldman Sachs faizin yüzde 40’a yükseltileceği öngörüsünde bulunmuştu. Oysa TCMB o toplantıda çok sınırlı artırım yaparak politika faizini yüzde 8.5’ten yüzde 15’e yükseltti. Bunun sonucunda TL’ye sert satış gelmiş, o gün dolar yüzde 7 yükselmişti… TCMB geçen haftaki son toplantıda ise politika faizini yüzde 17.5’e çıkardı. Enflasyonun yüzde 60’a gittiği bir ortamda politika faizinin çok sınırlı artırılması eleştirilmişti, hâlâ da eleştiriliyor. Erkan “Yaptıklarımızın etkilerini görerek ilerlememiz lazım” sözüyle işte bu eleştirilere yanıt veriyor ve “Küçük küçük artırımlar yapmamızın nedeni, etkilerini görüp para politikasında ona göre ince ayar yapmak” demeye getiriyor.

Gerçek ne?
TCMB’nin beklentilerin ve beklenen enflasyonun çok altında artırım yapmasının sebebi gerçekten “etkilerini” görme arzusu mu? Yoksa benim daha önce bu köşede yazdığım, Sabah yazarı Okan Müderrisoğlu’nun da geçtiğimiz günlerde kendi köşesinde tekrarladığı gibi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yüksek oranlı artırıma izin vermemesi mi?

***

Merkez bankaları haftası başlıyor, neler olabilir?

Ne dedi?
“Optimize edeceğiz.”

Ne demek istedi?
Bu kelime de “Yaptıklarımızın etkilerini görerek ilerlememiz lazım” sözüyle aynı anlamı taşıyor. Erkan, aldıkları kararların yaratacağı etkilerini izleyip para politikasında ona göre ayar yapacaklarını kastediyor.

Gerçek ne?
Bkz. yukarıdaki “Gerçek ne?” paragrafı.

***

Ne dedi?
“Seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları aldık ve almaya devam edeceğiz.”

Ne demek istedi?
Erkan bu sözle TCMB’nin enflasyonla mücadelede tek silahının politika faizi olmadığını, piyasadaki parayı ve kredi büyümesini azaltmaya yönelik kararlar da alındığını ve alınacağını kastediyor. Nitekim TCMB geçen hafta kur korumalı mevduata yüzde 15 zorunlu karşılık getirerek piyasadan 500 milyar liraya yakın para çekti. Bu hafta başında da ticari krediler, taşıt kredileri, kredi kartları ve kredili mevduat hesaplarının faizleri yükseltildi. Bu kararların da enflasyonu bastırıcı etki yaratması bekleniyor. Erkan, “Sadece politika faizine odaklanmayın, para politikasını başka yollarla da sıkılaştırıyoruz” diyor.

Gerçek ne?
Kredi ve kredi kartı faizinin artırılması talebi baskılayacağı için gerçekten de anti-enflasyonist bir etkiye neden olacak. Peki ama Erdoğan yerel seçimler arifesinde kredi musluklarının kapatılmasına ne kadar tahammül edecek? İş dünyasından bu konuda şikayetler yükselmeye başladı bile. Sonbaharda Türkiye seçim sathı mailine girerken KGF garantili yeni kredi kampanyaları, kredi musluklarının yeniden açılması kesinlikle şaşırtıcı olmaz.

***

Ne dedi?
“TCMB bağımsızdır.”

Ne demek istedi?
TCMB’nin bağımsız olmadığını kabul etmek, “Faiz konusunda son kararı Cumhurbaşkanı verir, biz uygularız” demek. Böyle bir merkez bankası başkanının sözlerinin hiçbir kıymeti harbiyesi olmaz.
O nedenle “TCMB bağımsız değil” iddiasını net bir dille yalanlama ihtiyacı hissetti.

Gerçek ne?
TCMB bağımsız değil.

Faiz artırımları ‘yakında indirim’ koşuluyla