Bloomberg: ABD Rusya’yla top mermisi yarışında yüzünü Türkiye’ye çevirdi

Tüm gözler Moskova’daki IŞİD saldırısına çevrilse de Ukrayna’daki savaş saldırının olduğu gün de, sonraki günlerde de hız kaybetmeden ve hatta belki de şiddetini artırarak devam etti. Kiev ağır bombardımana tutuldu, Rusya karada ilerleme kaydettiğini açıkladı. Ukrayna da Rusya’nın Karadeniz’deki filolarını hedef aldı. Üç yıldır devam ediyor bu savaş askerlerin yorgunluğuna rağmen.

İşin bir de savaşa yetiştirilecek mühimmat boyutu var. Rusya’nın tam bir savaş makinesi olan Kuzey Kore’den yapılacak sevkiyatlar ile birlikte dört milyon top mermisi üretecek/tedarik edecek konuma geleceği düşünülüyor. ABD ve Avrupa ise bu mühimmat yarışında Rusya’yı yakalamaya, Ukrayna’ya göndermeye çalışıyor. Bunun için de Avrupa bu yılki top mermisi üretimini üç katına çıkararak yaklaşık 1.4 milyon top mermisi üretmeyi amaçlıyor.

Ancak Avrupa’nın planları Amerikan Kongresi’nin Ukrayna için ayırdığı 60 milyar dolarlık fona bağlı ve bu fon şu anda Temsilciler Meclisi’nde bekliyor çünkü Cumhuriyetçiler Meksika’dan göç akınında Demokratlardan birtakım tavizler bekliyor. ABD ordu yetkililerinden Christine Wormuth şubat ayının sonundaki açıklamasında Amerikan ordusunun 2025 yılının sonuna kadar ayda 100 bin adet 155 mm top mermisi üretmeyi hedeflediğini ancak fon olmadan bunun mümkün olmayacağını söyledi.

ABD ve Türkiye mühimmat için masada

Şimdi Bloomberg’in haberine göre ABD, Ukrayna’ya mühimmat sevkiyatında top mermisi üretimini artırmak için Türkiye’den patlayıcı alımını artırmak amacıyla görüşmeler yürütüyor. Görüşmeler konusunda bilgi sahibi yetkililer Türkiye’nin TNT olarak da bilinen trinitrotuluen ve nitroguanidin tedarikinin NATO standardındaki 155 mm kalibrelik top mermisinin üretiminde kritik önem taşıyacağını ve üretimin üç katına çıkabileceğini söylüyor. Bu anlaşma sonuçlanırsa Türkiye şimdiden bu yıl ABD’ye en çok top mermisi satan ülke olabilir.

Savaş sebebiyle küresel mühimmat talebinde büyük bir artış yaşandı. Batı bir yandan tükenen stoklarını yenilemeye çalışırken diğer yandan da Kiev’e mühimmat yetiştirmek için acele ediyor. İsimlerinin açıklanmaması şartıyla konuşan yetkililer bu talep artışının dünya genelindeki siparişlerde birikime yol açtığını ve özellikle TNT gibi bileşenler konusunda savunma alanındaki tedarik zincirlerinin zorlandığını söylüyor.

Ankara ile yapılan görüşmeler NATO müttefikleri arasındaki hassas dengeyi de gözler önüne seriyor. Malum Türkiye, İsveç’in NATO’ya katılımını 20 ay kadar geciktirdi ve diğer NATO üyelerinin aksine Rusya ile ilişkilerini kesmeyen ülkeler arasında yer alıyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve gelmesinden bu yana ilk kez 9 Mayıs’ta Beyaz Saray’ı ziyaret ederek iki ülke arasındaki ilişkileri yumuşatmayı planlıyor ki hazırlık olarak bazı adımlar atıldı bile. Örneğin İsveç’in NATO üyeliği onaylandı, Washington Ankara’ya 23 milyon dolarlık 40 F-16 ve 76 modernizasyon kiti satılmasının önünü açtı. F-35’ler konusunda ilerleme yok ve bir süre daha olmayacak gibi ama ABD “Türkiye Rusya’dan aldığı S-400’leri gözden çıkarırsa belki düşünülebilir” derken Türkiye F-35 beklentisini üretici konumundan parasını geri alabilmeye kadar düşürdü.

Anlaşmanın detayları

Konuyla ilgili bilgi sahibi kişilere göre mühimmat üretimindeki ortaklık F-16 satışının üzerine inşa edilecek. Pentagon şubat ayı sonunda General Dynamics Ordnance and Tactical Systems ile Teksas’ta üç ayrı 155 mm’lik mermi metal parça tesisi inşa etmek üzere anlaşma imzalandığını açıklamıştı. Bu anlaşmaya Türk taşeron şirketler de dahil. Şirket Teksas’ın Mesquite bölgesindeki tesisin haziran ayında üretime geçmesinin planlandığını belirtmişti.

Türk savunma şirketi Repkon’un bu üretim tesislerinde 2025 yılına kadar ABD yapımı 155 mm top mermilerinin yaklaşık yüzde 30’unu üretmesi bekleniyor. Rusya ile devam eden ilişkilerinden dolayı Türkiye bu zamana kadar Ukrayna’ya yaptığı silah satışlarını medyaya birtakım sızıntılar olana kadar çoğunlukla gizli tutmayı tercih etti. Hollanda merkezli şeffaf istihbarat sitesi Oryxspioenkop geçen yıl Ankara’nın Mayıs 2023’te Ukrayna’ya 100 bin adet 155 mm top mermisi yolladığını bildirmişti.

Pentagon bu yıl teslim edilmek üzere Türkiye merkezli Arca Savunma’dan 116 bin savaşa hazır mühimmat satın almıştı, önümüzdeki yıl teslim edilmek üzere yeni alışverişler olması da bekleniyor. Geçen yıl çıkan haberlerde Güney Kore’nin de ABD’ye 500 binden fazla mermi göndereceği bildirilmişti. Türkiye’nin göndereceği 116 bin mermi ABD stoklarına değil Ukrayna’ya gönderilmek üzere kullanılacak.

ABD’nin Türkiye ile mühimmat konusunda işbirliği yapma düşüncesi Avrupa Birliği ile strateji bakımından ortaya koyduğu farklılığı da gözler önüne seriyor. 27 üyeli birlik Fransa, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın itirazı nedeniyle Türkiye’den patlayıcı alımında savunma fonunu kullanmaktan kaçınıyor. Hatta bu tavrı nedeniyle Ukrayna’ya mart ayına kadar bir milyon mermi gönderme hedefini yıl sonuna ötelemek zorunda kaldı. Pentagon Teksas’a yapılan yatırım ve Türk sanayisi hakkında yaptığı açıklamada müttefiklerle işbirliğinin “küresel savunma sanayi zeminini oluşturmanın anahtarı” olduğunu söyledi.

AB, Rusya’nın dondurulmuş varlıklarından gelen parayı Ukrayna’ya gönderiyor