Enflasyon yüzde 6,70 ile son beş ayın zirvesine çıktı

Ocak ayı Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ‘istisnai bir ay” sözünü doğruladı ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) bir önceki göre yüzde 6,7 artışla son beş ayın zirvesine çıktı.  Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), TÜFE’nin  ocak ayında yıllık bazda yüzde 64,86 olarak gerçekleştiğini açıkladı. Enflasyon yıllık bazda da tırmanışını sürdürürken Mayıs ayındaki zirve beklentisini bir anlamda doğruladı.

Akademisyenlerin ve ekonomistlerin bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) göre ise Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) ocak ayında yüzde 9,38 arttı. E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı da yüzde 129,11 olarak gerçekleşti.

İstanbul’da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İTO (İstanbul Ticaret Odası) İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi de asgari ücrete ve maaşlara gelen zam daha ceplere girmeden iğneden ipliğe hemen hemen her ürünün fiyatının arttığı ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 6,72 oranında artmıştı.

Merkez Bankası eski baş ekonomisti ve Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara sosyal medya paylaşımında TÜİK ile İTO enflasyonu arasında farkın azalmasını iyi haber olarak nitelendirerek şu görüşleri dile getirdi:

Resmi enflasyonda en sıkıntılı kalemin 2018’den beri giyim fiyatları olduğunu uzun süredir dile getiriyorum.
İyi haber: TÜİK’in hesaplarını İTO ile kıyasladığımızda son altı ayda farkın azaldığını görüyoruz. Umarım bu yakınsama devam eder. Resmi istatistikler her şeyin temeli. https://t.co/2PGX0zSQhq pic.twitter.com/867TpLlJw2

— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) February 5, 2024

Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 40,62 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup yüzde 92,27 ile lokanta ve oteller. Gıda ve alkolsüz içecekler de yüzde 69,71 ile fiyatların en çok arttığı harcama gruplarından biri oldu.

İğneden ipliğe zam gelince İTO’nun enflasyonu da yeni yıla hızlı girdi

TÜFE ana harcama gruplarına göre yıllık değişim oranları (%), Ocak 2024

Ana harcama grupları itibarıyla 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde – 1,61 ile indirimlerin yoğunlaştığı giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 17,68 ile sağlık oldu.

TÜFE ana harcama gruplarına göre aylık değişim oranları (%), Ocak 2024

Üretici elini korkak alıştırmamış

TÜİK’e göre Yİ-ÜFE (Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi) 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 4,14; bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,20 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 47,35 artış gösterdi. TÜFE’nin Üretici Fiyat Endeksi’nin hayli üzerinde çıkması üreticilerin geçmiş aylardan gelen maliyet artışlarını fiyatlara yansıttığını gösteriyor.

Şimşek: Ocak’ta enflasyon geçici etkilerle yükseldi

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek TÜİK’in yılın ilk enflasyon verisini açıklanmasının ardından yaptığı sosyal medya paylaşımında şubat ayından itibaren aylık enflasyonun düşüşe geçeceğini belirtti. Şimşek sosyal medya paylaşımında şu görüşleri dile getirdi:

Ocak ayında aylık enflasyon geçici etkiler kaynaklı yükselerek yüzde 6,7 gerçekleşirken, yıllık enflasyon yüzde 64,9 oldu.

Ocak ayında büyük oranda enflasyona yansıyan bu etkilerin enflasyonun ana eğilimini etkilemesini beklemiyoruz.

Şubat’tan itibaren aylık enflasyonun kayda…

— Mehmet Simsek (@memetsimsek) February 5, 2024

“Ocak ayında aylık enflasyon geçici etkiler kaynaklı yükselerek yüzde 6,7 gerçekleşirken yıllık enflasyon yüzde 64,9 oldu.

Ocak ayında büyük oranda enflasyona yansıyan bu etkilerin enflasyonun ana eğilimini etkilemesini beklemiyoruz.

Şubat’tan itibaren aylık enflasyonun kayda değer şekilde düşerek tahmin patikamızla uyumlu seyredeceğini öngörüyoruz. Yıllık enflasyonda ise yılın ikinci yarısında belirgin bir gerileme göreceğiz.”

Ocak ayı enflasyonunda yüzde 9 korkusu

Külliye ne diyor, TÜİK ne yapıyor?

Cumhurbaşkanlığı Bütçe ve Strateji Başkanlığı’nın web sitesinde yer alan 2024 Ocak enflasyonuyla ilgili bilgi notuna göre yüzde 5,19 oranında artan gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları Ocak ayı enflasyonunun temel belirleyicisi olurken grubun enflasyona katkısı 1,30 puan olarak gerçekleşti. Bu arada yüzde 7,43 oranında artan konut grubu fiyatları Ocak ayı enflasyonunun temel belirleyicilerinden bir diğeri oldu. Grubun enflasyona katkısı 1,06 puan olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyona en büyük etki 17,60 puanla gıda ve alkolsüz içecekler, 11,77 puanla ulaştırma ile 7,44 puanla lokanta ve oteller gruplarından geldi. miştir.

Enflasyon sepetine değişiklik geldi, gıdanın payı azaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), her yıl olduğu gibi bu yıl da ocak ayı verileriyle birlikte enflasyon sepeti güncellemelerini kamuoyu ile paylaştı. Bu kapsamda ana harcama grupları ağırlıklarında değişikliğe gidildi. TÜİK, Cumhurbaşkanlığı Bütçe ve Strateji Başkanlığı’nın da belirttiği gibi ocak ayında  hem aylık hem de yıllık en büyük katkıyı yapan iki harcama grubunun enflasyon sepetindeki ağırlığını azaltarak enflasyonu düşük gösterme operasyonunda “tarihi bir adım” attı. Dar gelir grubunun tüketiminde önemli payı olan gıda ve alkolsüz içecekler grubunun enflasyon sepetindeki ağırlığı 2023’te yüzde 25,43 iken 2024’te yüzde 24,98’e düşürüldü. Konut grubunun ağırlığı da Ocak ayında yüzde 16,61’den yüzde 14,20’ye indirildi.

Sepette ağırlıklar ev eşyasında yüzde 8,66’dan yüzde 8,12’ye, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 4,64’ten yüzde 4,30’a çekildi. Sepette ağırlıklar alkollü içecekler ve tütünde yüzde 3,57’den yüzde 3,76’ya, ulaştırmada yüzde 15,08’den yüzde 17,36’ya, giyim ve ayakkabıda yüzde 6,41’den yüzde 6,94’e, sağlıkta yüzde 3,53’ten yüzde 3,71, haberleşmede yüzde 3,30’dan yüzde 3,34’e, eülence ve kültürde yüzde 3,25’ten yüzde 3,33’e, eğitimde yüzde 1,67’den yüzde 1,80’e, lokanta ve otellerde yüzde 7,82’den yüzde 8,17’ye yükseltildi.

TÜİK enflasyonunu savundu: Verimizi eleştirmek manipülatif ve art niyetli

Türk halkı votka seviyormuş, çocuk ayakkabısı önemsiz

2024’te enflasyon sepetine votka, kadın mont (anorak) ve düğün, nişan vb. toplantılar için salon kirası eklenirken çocuk ayakkabı (deri ve suni deri) çıkartıldı. Türkiye geneli için tahmin veren Tüketici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) 2024 yılında 81 ilin tamamı ve 227 ilçe kapsamında, 28 bin 852 işyeri ve 5 bin 246 konuttan (kira) 406 madde, 913 madde çeşidi için her ay yaklaşık 608 bin 594 fiyat derlenecek. TÜİK’in enflasyon sepetindeki madde sayısı 2024’te bir önceki yıla göre iki artışla 406’ya yükseldi. Madde çeşidi de bu dönemde 18 artışla 913 oldu.

‘TÜİK madde fiyatlarını karartmaya devam ediyor’

DİSK-AR (DİSK Araştırma Merkezi) tarafından enflasyonla ilgili yapılan açıklamada, “TÜİK, Aralık 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 69,71 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. Madde fiyatları halen karartılmış durumda. Bu nedenle enflasyon oranının hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor” denildi.

“Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir.” denilen açıklamada, “Uluslararası alanda Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen/algılanan ve beklenen tüketici enflasyonu düzenli olarak yayımlanıyor. Ancak TÜİK, aylık Tüketici Eğilim Anketi gerçekleştirmesine rağmen, bunun çıktısı olan ‘hissedilen/algılanan enflasyon’u açıklamıyor. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyoruz. TÜİK, halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır. TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır.” görüşüne yer verildi.