Mahkeme TÜİK’e ‘Enflasyon sepetini sansürleyemezsin’ dedi

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) şeffaflık tartışmalarını beraberinde getiren bir kararla madde sepetini yayınlamayı bırakması üzerine açtığı davayı kazandı. Bu kararla TÜİK sansürlediği fiyat listesini yayımlayacak.

TÜİK, 2022 Mayıs ayına ilişkin enflasyon verisinden itibaren madde sepeti yayımlamayı bırakmıştı. Mayıs ayı verileri ile birlikte enflasyon sepeti içerisindeki maddelerin açıklanmasına son verilmesi tepkilere neden olurken DİSK, TÜİK’e dava açmıştı.

DİSK’ten yapılan açıklamada “TÜİK’in Haziran 2022’de enflasyona esas madde fiyat listesini açıklamaktan vazgeçmesi üzerine TÜİK’e karşı açtığımız davayı kazandık. Yargı kararı gereği TÜİK madde fiyat listesini yeniden yayımlamak zorunda” ifadelerine yer verildi. Madde sepeti verilerinin açıklanmamasının enflasyon verilerini daha da şüpheli hale getirildiği kaydedilen açıklamada süreç şöyle anlatıldı:

“TÜİK’in Ocak 2003 ile 3 Mayıs 2022 arasında kesintisiz biçimde açıkladığı 400’ü aşkın maddenin ortalama fiyatını içeren madde fiyat listesini yayımlamaktan vazgeçmesi üzerine konfederasyonumuzun araştırma merkezi DİSK-AR, 3 Haziran 2022’de TÜİK’ten bilgi talebinde bulundu. TÜİK, madde sepeti ve ortalama madde fiyat listesinin yayımlanmayacağını belirterek bilgi talebini reddetti.

İdare Mahkemesi’ne taşındı

TÜİK’in bilgi talebimizi reddetmesi üzerine 6 Haziran 2022’de bilgi edinme hakkı çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden TÜİK’ten ortalama madde fiyatı listesi verisini tekrar talep ettik. TÜİK 23 Haziran 2022 tarihli cevabıyla talep ettiğimiz bilginin kamuoyunda “yanlış anlama ve yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet verdiği” gerekçesiyle madde sepeti ve ortalama fiyat listesi konusundaki bilgi talebimizi tekrar reddetti.

TÜİK’in bilgi talebimizi reddetmesi üzerinde Bilgi Edinme Kurulu’na itiraz ettik. Kurul da 3 Ağustos 2022 tarih 2022/936 sayılı kararı ile DİSK’in talebini reddetti. Bunun üzerinde DİSK, Kurul kararının yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve yıllardır açıklanan verilerin açıklanmasından vazgeçilmesinin hukuksuz olduğunu belirterek konuyu idare mahkemesine taşıdı.

Reuters anketi: Faiz sert artacak ama enflasyonda düşüş sınırlı olacak

TÜİK’e ‘Hukuka aykırı’ kararı

Başvurumuz üzerine Ankara 6. İdare Mahkemesi oybirliği ile DİSK tarafından istenen bilgilerin açıklanmasının kurumun görevi gereği olduğunu belirterek bilgi talebinin reddedilmesinin hukuka aykırı olduğuna karar verdi.

Ankara 6. İdare Mahkemesi 31 Mart 2023 tarih, 2022/2383 esas ve 2023/700 sayılı kararında DİSK tarafından istenen bilgilerin TÜİK tarafından elde edilen ve önceki yıllarda da kurum tarafından yayımlanmış olan istatistiksel verilere ilişkin olduğu ve bu bilginin kurumun görevi gereği elinde bulunması gereken bilgilerden olduğu gerekçesiyle bilgi edinme talebinin reddinin hukuksuz olduğuna ve dava konusu ret işleminin iptaline karar verdi.”

‘Tekrar açıklamak zorundadır’

Mahkemenin verilerin açıklanmasının kurumun görevi gereği olduğunu belirterek bilgi talebinin reddedilmesinin hukuka aykırı olduğuna karar vermesi üzerine DİSK, TÜİK’in yargı kararıyla birlikte madde fiyat listesini tekrar açıklamak zorunda olduğunu kaydetti. DİSK’ten yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Bu yargı kararıyla TÜİK, Haziran 2022’de durdurduğu enflasyona esas madde fiyat listesini tekrar açıklamak zorundadır. Kararın gereğini yerine getirmesi, madde fiyat listesini DİSK’e vermesi ve kamuoyuna açıklaması için TÜİK’e başvuracağız.”

Tarımda üretici enflasyonu durdurulamıyor, gıdaya yeni zamlar kapıda

İbrahim Turhan’dan Erdoğan’a yanıt: Ülkelerin batışı yoksullaşma ve enflasyonla olur