Çin’in yaptırımlarını takan zengin ülke pek yok ama yoksullar boyun eğiyor
Yaptırımlar nedeniyle Rusya'nın ödeme sorunları sürerken kripto paraların uluslararası ödemelerde deneysel olarak kullanımı bugünden itibaren başlıyor. Kullanılması öngörülen kripto para türünün stabil coinler olacağı tahmin ediliyor
ABD ve batı dünyası Rusya’ya yönelik yaptırımlarını sıkılaştırmaya devam ederken Rus şirketlerin uluslararası ticarette ödeme alma ve göndermeye ilişkin sorunları hükümetin başını ağrıtmayı sürdürüyor. Sorunun çözümü için alternatif arayışına giren Rus yetkililer ülkede bir dönem kesinlikle karşı oldukları kripto paralara artık çok daha ılımlı bir yaklaşım sergiliyor. Rusya Merkez Bankası 2022’de savaştan hemen önce hazırladığı raporla ülkede kripto paraların tümüyle yasaklanmasını talep etmişti. Ancak kripto paralar Ukrayna savaşının ardından Rus bankalarının SWIFT ödeme sisteminden çıkarılması nedeniyle giderek yaygınlaştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 8 Ağustos’ta imzaladığı kararnameyle de kripto paraların uluslararası ödemelerde ve Forex işlemlerinde deneysel olarak kullanılması yasal hale getirildi. Bugün başlayacak süreci Rusya Merkez Bankası denetleyecek.
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina 30 temmuzda yaptığı açıklamada yıl sonuna kadar uluslararası ödemelerde kripto para kullanımnın başlayabileceğini ifade etmişti. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov da 14 Ağustos’ta kripto para borsalarını yasal hale getirmek üzere çalışma yaptıklarını söylemişti. Ancak çok sayıda ülke kripto para birimlerine yönelik kendi kurallarını geliştirdiğinden uluslararası ticarette kripto paraların nasıl kullanılacağı ve bu sistemin güvenliği belirsizliğini koruyor.
Uzmanlar Rusya’nın kripto paralara ilişkin başlatacağı deneme sürecinde 2014’te geliştirmeye başladığı Ulusal Ödeme Kartı Sistemi’nin ön plana çıkacağını ifade ediyor. Rusya Merkez Bankası’nın Ulusal Ödeme Kartı Sistemi üzerinde tümüyle kontrol sahibi olmasının bu tercihte önemli rol oynadığı vurgulanırken ülkenin yerli ödeme sistemi Mir de bu platform üzerinde çalışıyor.
Uluslararası ödemelerde kullanılması öngörülen başlıca kripto para türünün de stabil coinler (değerleri sabit bir fiyatı korumak için bir dolar veya yuan gibi fiat para birimi veya altın gibi başka bir varlığa bağlı olan bir tür kripto para birimi) olması bekleniyor. Rusya Merkez Bankası 10 Temmuz’da yayımladığı raporda stabil coinlerin ülkedeki dolaşımına ilişkin kuralları belirleyecek bir mekanizmanın oluşturulmasını değerlendirdiğini duyurmuştu.
Rusya uluslararası ticarette kripto para kullanımı konusunda özellikle BRICS ülkelerinin desteğine ihtiyaç duyarken Brezilya, Güney Afrika ve Hindistan’da yetkililer bu konuda çalışma yapıldığını açıklamıştı. Çin’de ise kripto para kullanımı yasaklanmıştı. Rusya merkezli Transstroy Bankası tarafından yayımlanan araştırmada kripto paraların uluslararası ödemelerde kullanılmasının iş dünyası ve ekonomi için yeni fırsatlar yarattığına işaret edildi.
Bununla birlikte sürece dair çok sayıda zorluk olduğu değerlendirmesinin de yer aldığı raporda ülkelerdeki düzenleyicilerin getirdiği kısıtlamaların, teknik karmaşıklığın ve kripto paraların değerindeki dalgalanmaların söz konusu zorlukların başında geldiği vurgulandı.
Rusya Merkez Bankası’nın dijital rubleye yönelik deneme süreci geçen yıl başlatılırken dijital rublenin kripto para süreciyle de entegre bir şekilde ilerlemesi bekleniyor. Dijital yuanın gelişimini örnek alan Rusya ticarette en büyük ortağı Çin’le ödemeler konusunda kripto paralar ve dijital rubleyi kullanmayı umuyor.
Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Mali Piyasalar Komitesi Başkanı Anatoliy Aksakov haziranda Rus haber ajansına yaptığı açıklamada “Hem biz hem de onlar belirli bir deneyime sahibiz, bu yüzden Çin ile dijital para birimlerinde ödeme sürecini başlatmak ilginç olabilir. Teknolojik olarak oldukça yakınız. Dost bir ülke olduğu için Belarus’la da denemek mümkün olacaktır” demişti.
Ağustos 2023’ten bu yana deneme süreci devam eden dijital ruble şu an yaklaşık 30 şirket ve 11 şehirde sınırlı şekilde kullanılıyor. Örneğin petrol şirketi Lukoil’in bazı benzin istasyonlarında kullanılan dijital ruble Moskova Metrosu’nda da ödeme şekli olarak kabul ediliyor.
Rusya Merkez Bankası Başkanı Nabiullina dijital rublenin beş yıl içinde hayatın önemli bir parçası haline geleceğini söylerken Putin de 17 Temmuz’da Moskova’daki toplantıda “Bu özünde ulusal para birimimizin başka bir şeklidir. Özelliği de vatandaşların ve işletmelerin hangi bankada hesapları olduğuna bakılmaksızın dijital rubleyi kullanabilmesidir” demişti.
Dijital rublenin yaygınlaştırılması gerektiğini vurgulayan Putin özellikle finans ve ekonomik faaliyetlerde kullanılmasına yönelik çalışmaların hızlandırılması talimatını vermişti. Uzmanlar Rusya’nın dijital rubleyi uluslararası ödemelerde kullanabilmesi için öncelikle deneme sürecinin iç piyasada başarılı şekilde tamamlanması gerektiğini belirtiyor.