Şimşek ‘Büyük şehirlerde kiralar gerilemeye başladı’ dedi ama kimseyi inandıramadı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, X  hesabından yaptığı açıklamada, kira bedellerine ilişkin değerlendirmede bulundu. Kısa vadeli kiralamalara ilişkin düzenlemelerin konut arzını artırdığını vurgulayan Şimşek “Özellikle büyükşehirlerde kiralarda gerileme başladı. Deprem konutlarının tamamlanması, kentsel dönüşüm ve afet riskini azaltmaya yönelik çalışmalarımızın hız kazanmasıyla 2024’te konut arzı daha da artacak. Kira fiyatlarındaki katılığın azalması, enflasyonu düşürme çabalarımızı destekler nitelikte” dedi.

Kısa vadeli kiralamalara ilişkin düzenlemelerimiz konut arzını artırdı, özellikle büyükşehirlerde kiralarda gerileme başladı.

Deprem konutlarının tamamlanması, kentsel dönüşüm ve afet riskini azaltmaya yönelik çalışmalarımızın hız kazanmasıyla 2024’te konut arzı daha da… https://t.co/DANWJKw4j9

— Mehmet Simsek (@memetsimsek) December 12, 2023

Şimşek’in paylaşımının altına yorum yapanlar kiralardaki artışın devam ettiğinden yakınarak “Hayal dünyasında mı yaşıyorsunuz?” şeklinde paylaşımlar yaptılar.

‘Sanırım farklı bir ülkeden bahsediyor’

Büyükşehirlerde kiraların gerilemediğini belirten Kiracılar Dayanışması Platformu Başkanı Cengiz Kul, “Sanırım farklı bir ülkeden bahsediyor” dedi. Anadolu’nun en ücra köşesinde dahi ev kiralarının asgari ücrete eşitlendiğini belirten Kul, büyükşehirlerde ise kiraların en yüksek memur maşına yakın olduğunu dile getirdi. Kul, konuya ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

“Pandeminin ardından başlayan Rusya-Ukrayna savaşı, Antalya gibi birçok sahil kentinde kiraları astronomik rakamlara yükseltti. Ülkede yaşanan yüksek enflasyon da bu durumun tuzu biberi oldu. Artık kent merkezlerinde oturabilecek bir dairenin fiyatı iki asgari ücrete yakın rakama ulaştı. Memleketin en ücra köşesinde bile ev kiraları çalışan bir vatandaşın maaşı kadar. Durum Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in söylediği gibi değil, aksine artıyor. Ev sahipleri çalışan vatandaşın maaşının tümünü istiyor. Hatta bir maaş dahi yetmiyor, kirayı ödemeye.”

Kırsal kesimde dahi hâlâ ev sahiplerinin kiracıları sokağa atmaların, darp ve tehditlerin, huzursuzluk çıkarmaların devam ettiğini belirten Kul, “Sayın bakana soruyorum; yetmedi mi sokağa atılan genç, yaşlı, kadın, dar gelirli vatandaşın çilesi? Biz Meclis’e 36 maddelik çözüm ile gittik, inceleyip bakabilirler. Türk halkı zorda, Türk halkının barınma sorununun yasa ile çözülmesini bekliyor. Yabancılara, sığınmacılara yapılan yardımlardan bizim öz vatandaşlarımız da faydalanmak istiyor. Sokağa atılan, darp edilen, tehdit, şantaj ve mobbing uygulanan kiracı, bir Gazzeli kadar gündem olmuyor. Yatıyoruz kalkıyoruz Filistin diyorlar. Kendi vatandaşını unuttular. Konut kiraları serbest piyasanın insafına bırakılmasın. Göç politikası düzenlensin. Kira bedellerinin serbest piyasa ekonomisine göre belirleniyor oluşu gelinen noktada ev sahiplerinin kira tespit davası açma haklarını kötüye kullanmaları ile neticelenmiş vaziyettedir. Belediyelerde kira ve konut tespit komisyonlarında belirlenen fiyatlara göre hakkaniyetle uygulanmalıdır. Çalışıyoruz ve kazancımızla kendi ülkemizde insanca yaşamak istiyoruz” dedi.

Günlük kiralamaya düzenleme geliyor: Ruhsatı olan evini kiralayabilecek

‘Airbnb yasası fiyatlarda yavaşlamaya neden oldu’

Mehmet Şimşek’in alıntı yaptığı BusinessWeek dergisinin haberi, aslında iddiasını verilerle destekliyor. Kasım başında yürürlüğe giren, kısaca Airbnb yasası denilen düzenlemeyle kiralarda yavaşlamanın hatta bazı semtlerde gerilemenin olduğu vurgulanan haberde şöyle deniliyor:

Eylül ayından bu yana konut kiralarındaki yatay seyir dikkat çekiyor. Endeksa’nın verilerine göre, 2020 Kasım’dan beri İstanbul’da konut kiraları ilk kez yüzde 1 düştü. Ankara’da ise kira fiyatlarında bir artış kaydedilmedi. Üç yılın ardından kiralardaki en sert düşüş Muğla’da yaşandı. Kasım 2021’den bu yana konut kiraları yüzde 4 düşüş kaydetti.
REIDIN Gayrimenkul Sektörü Güven Endeksi verilerine göre 2023 yılı 4. çeyrekte, geçen çeyrek dönemine göre yüzde 1,1 azalışla 69,8 (kısmen kötümser) olarak ölçüldü. Gayrimenkul sektör Fiyat Beklenti Endeksi ise 2023 yılı 4. çeyrekte, geçen çeyrek dönemine göre yüzde 23,6 azalışla 116,2 (kısmen iyimser) olarak ölçüldü. Öte yandan Enakliyat İstanbul Taşınma Endeksi, 2023 3. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 10,40 , geçen yılın aynı çeyrek dönemine göre ise de yüzde 90,65 oranında artış gösterdi. Uzmanlar özellikle 2024’ün ilk aylarından itibaren kiralarda yüzde 10-20 arasında bir düşüş görüleceğini söylüyor.

‘Kiralardaki asıl düşüşü ocaktan sonra göreceğiz’

Airbnb yasasından sonra kiralarda bir düşüş yaşandığını ancak asıl kira düşüşlerinin ocak ayından sonra yaşanacağını söyleyen TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, “Airbnb şartları ağırlaştırıldıktan sonra bir kesim evini bu uygulama üzerinden kiraya veremeyeceğini düşünüp uzun dönem kiralamalara başladı. Bu sebepten kaynaklı konut kiralarında bir düşüş söz konusu ancak biz asıl düşüşü 2024 Ocak ayından sonra göreceğiz. İstanbul’daki özellikle merkezi noktalarda Airbnb’den ötürü düşen fiyatları göreceğiz” değerlendirmelerinde bulundu.

İstanbul’da bir ilk: Ekimde hem kiralık hem satılık konut fiyatları düştü

‘Kiralarda yüzde 10-20 arası bir düşüş görebiliriz’

Şehir merkezlerinde hem satılık hem de kiralık ev fiyatlarındaki aşırı artış tüketicinin de motivasyonunu kırdığını söyleyen Makbule Yönel Maya,
“Ekim ayında da kiralarda bir durağanlık görüyoruz. Özellikle satılık evler için şunun altını çizmek lazım fiyatlar tüketicinin motivasyonunu yitirmesine sebebiyet verdi. Kimse ev almak için emlakçıları arayıp sormuyor ne yazık ki? Kiralarda da önümüzdeki süreçte bir geri çekilme göreceğiz. Airbnb kullanımı kiraları çok ciddi şekilde yukarıya çekmişti. Örnek vermek gerekirse 14-15 bin TL’lik kiralar 25-30 bin TL bandına çıktı. Düşüş göreceğiz ama eski fiyatlara dönüş ne yazık ki olmaz. Arada bir enflasyon farkı söz konusu. Yüzde 10-20 arası bir düşüş görürüz” değerlendirmelerinde bulundu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hane Halkı Harcaması verilerine göre hane halkı bütçesinin yüzde 22,4’ünü konut ve kira harcamalarına veriyor. Konut ve kira harcamaları gıdadan sonra ikinci sıraya oturuyor.
Airbnb olarak kullanılan evlerin birçoğu özellikle kurumsal şirketler değil de bireysel olarak kiraya verilen evler uzun dönem kiralamalar olarak piyasaya geri dönmüş oldu. Her sektörde olduğu gibi arz talep dengesiyle beraber artan kiralık ilan fiyatlarını bir nebze de olsa aşağı çekti. Uzmanlar bu durumun olağan olduğunu ancak kira fiyatlarının eski seviyesine düşmeyeceğini söylüyor. Bu noktada en büyük engel ise enflasyon oranları.

‘Kiralık konutlardaki artış fiyatları aşağı düşürdü’

İTO Gayrimenkul Komite Başkanı TÜGEM Kurucu & Onursal Başkanı Hakan Akdoğan, ‘Günümüzde özellikle son 1,5 ayda kira fiyatlarının eskisi gibi artmaması, hatta bazı bölgelerde sabit kalması ve bir iki puan geri gelmesinin sebeplerinden biri de kiralama sezonunda olmamamız. Airbnb’ye yapılan düzenlemenin ve regülasyonların kira düşüşlerinde önemli bir katkısı oldu. Özellikle yurtdışında kiralık konut bulunmayan bölgelerde Airbnb gibi uygulamalara belli sınırlamalar getirildi’ değerlendirmelerinde bulundu.
Akdoğan, “Türkiye’de de yapılan bu düzenlemelerle birlikte toplu yaşam alanlarında evi olanlar Airbnb’ye verdikleri evlerini istemeseler de uzun dönem kiralamaya döndürdüler. Bu evler uzun dönem kiralamaya dönünce de kiralık konut pazarında bir artış oldu. Bu durumda da fiyatların aşağı
yönlü gelmesine sebebiyet verdi” dedi. Hakan Akdoğan sözlerine şöyle devam etti:
“Daha önce evini Airbnb olarak kısa dönemli kiraya vermiş olan insanlar uzun dönem kiralamalarda da eşyalı olarak evlerini kiraya veriyorlardı. Piyasada eşyalı kiralık evlerdeki artışın sebebi de bu. Ancak bu durumun tüm kiralık evlerin eşyalı olduğu anlamına da gelmiyor. Emlak piyasasında şu an için eşyalı ev sayısı genele baktığımızda düşük bir orana sahip.”

Meclis’teki gündelik kiralama yasası

Artışta dünya rekoru kırdı, turizm amaçlı konut kiralamalarına 100 gün sınırı geliyor