Üretimi arttı, ihracatına yasak geldi ama vatandaş yine de tavuk eti alamıyor
Ticaret Bakanlığı, gizli ve maskeli fiyat artışlarının tespiti amacıyla ülke genelinde denetimler gerçekleştireceğini duyurdu. Gramaj adet ve ambalaj değişiklikleriyle fiyat artışı yapan şirketlere para cezası verilecek.
Ticaret Bakanlığı ürünlerin adet ve ağırlık gibi ölçü birimlerinin azaltılmasına rağmen, ambalaj ve satış fiyatları değiştirilmeyerek yapılan ‘gizli ve maskeli zamma’ ilişkin şikayetlerin yoğunlaşması ve konunun birkaç gün önce Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken tarafından da gündeme getirilmesi üzerine nihayet uyandı.
Bakanlık yaptığı açıklamada Ticaret Bakanlığı, satışa sunulan ürünlerin gramaj, adet ve ağırlık gibi ölçü birimlerinin azaltılmasına rağmen, ambalaj ve satış fiyatlarının değiştirilmemesi nedeniyle tüketicilerin ürünlerdeki bu değişikliği fark edemediği, böylelikle ürünlerin birim fiyatlarında gizli olarak artış yapıldığı gözlendiğini belirterek, harekete geçileceğini belirtti. Bu durumun, ilgili düzenlemelerdeki “Tüketicilere sunulan bir malda birim fiyatını farklılaştıracak şekilde, adet, uzunluk, ağırlık, alan, hacim ölçüleri ve benzeri unsurlarından birinde değişiklik yapılmasına rağmen, değişiklik yapılmadığı izlenimi uyandıran yanıltıcı ambalajlama uygulamaları” hükmü kapsamında olduğu ifade edildi.
Açıklamaya göre haksız ticari uygulamanın önüne geçilmesi ve tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi için ülke genelinde inceleme ve denetimlerin gerçekleştirilecek. Düzenlemeye aykırı nitelikte gramaj/hacim değişiklikleriyle satışa sunulan ve söz konusu ölçü birimi değişikliğine karşın, satış fiyatında bu yönde değişiklik yapılmayan ürünler tespit edilip tutanağa bağlanacak ve ispata yönelik bilgi ve belgeler de eklenerek değerlendirilmesi için Reklam Kurulu’na gönderilecek. Bu konuda 81 ilin Ticaret Müdürlüklerine talimat gönderildi.
Yine aynı açıklamada, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğüne intikal eden konuya ilişkin tespit tutanakların incelenmesinin ardından, üretici-satıcı firmaların savunmaları alınacak ve devamında mevzuatın amir hükmüne aykırı mahiyetteki haksız ticari uygulamalara idari para cezalarının uygulanacağı belirtildi.
Ticaret Bakanlığı’na göre haksız ticaretin engellenmesi için vatandaş farkındalığı da önemli. Bu nedenle vatandaşların da satın alacakları ürünlerin ambalajlarını ve etiketlerini dikkatle incelemesi gerekiyor. Vatandaşların herhangi bir yanıltıcı ambalaj uygulamasıyla karşılaşmaları halinde Reklam Kurulu’na veya Ticaret İl Müdürlüklerine başvurmalarının gerektiği açıklamada şu görüşlere de yer verildi:
” Tüketicilerimizi aldatıcı ve yanıltıcı olan söz konusu uygulamalar Ticaret Bakanlığımız tarafından yakından takip edilmektedir. Gerek illerden gelen şikâyet başvuruları ve denetim tutanakları, gerekse basına ve sosyal medya mecralarına yansıyan benzer faaliyetler titizlikle takip edilmekte olup, Bakanlığımıza ulaşan bu yöndeki uygulamalar hakkında inceleme ve değerlendirmeler devam edecektir.”
Organize perakendenin önemli oyuncularından birinin açıklanmasını istemeyen yöneticisine göre ‘maskeli’ ya da ‘gizli’ zamlar özellikle dövizin hızla değer kazandığı dönemlerde yoğunlaşıyor. Maliyet artışı nedeniyle önce fiyat zamlanıyor, arkasından bir süre sonra zam yapılmadığı görüntüsü vermek için ambalaj hafifletiliyor ve ikinci bir zam ‘maskeli’ şekilde yapılmış oluyor. Örneğin şişe hacmi şişe hacmi 700 mililitre olan ürün önce 650 mililitreye, sonra 600 mililitreye, son olarak da 550 mililitreye düşürülüyor. Ürün miktar olarak yüzde 20-25 azalmış olmasına rağmen etiket fiyatı artmamasına rağmen önemli oranda ‘maskeli’ zam gelmiş oluyor.