Merkez Bankası seçimi beklemedi, para musluğunu kıstı, ticari kredi faizleri yüzde 60’ı aştı, limit 100 bin TL’ye kadar düştü

Enflasyon görünümündeki kötü gidiş, herkesin gözünü seçim sonrasına dikmesine ve seçimin ardından hem TL’nin değerinde keskin bir düşüş hem de hükümet tarafından alınacak sert önlemler alması şeklinde yaygın beklentilerin oluşmasına neden oldu. Bu beklentinin sonuçlarından biri, piyasaların son üç haftadır dolar almaya yönelmesi, bunun da TL’de daha seçim gelmeden hızlı bir değer düşmesine neden olmasıydı. Merkez Bankası son haftalarda bu panik halini önlemek için rezerv satıyor, bu satışlar 10 milyar dolara yaklaştı.

Merkez Bankası’nın piyasadaki TL miktarını kısıp dolara yönelmeyi engellemek yerine rezerv satışına geçmesi ise piyasaya Nurettin Nebati-Şahap Kavcıoğlu dönemi uygulamalarını hatırlattı, bu da TL’den kaçısı daha da hızlandırdı.

Merkez Bankası nihayet geçen hafta bazı parasal sıkılaştırma önlemleri açıklamaya başladı, dün sabah ise piyasadaki kredi büyümesini yavaşlatacak ve bankalar açısından sert sayılabilecek bir dizi önlemi devreye aldı. Merkez Bankası’nın dün sabahki önlemlerinin etkisi anında görülmeye başlandı. Bazı bankalarda ticari kredi faizleri yüzde 60’ı aşarken bazı bankalar ticari kredi limitlerini 100 bin TL’ye kadar düşürdü. Reuters’a bilgi veren üç bankacılık kaynağı piyasada ticari kredi faizlerinin yüzde 60 seviyelerine geldiğini belirterek artışın sürebileceğini söyledi. Bir bankacılık kaynağı “Ticari ve tarımsal kredilerde limitler düşürüldü. Örneğin ticari kredide 100 bin TL’ye kadar düştü limit” dedi. Merkez Bankası’nın dünkü bu adımı, 1 aydan kısa vadeli mevduat faizlerini de arttırabilir.

Mevduat faizleri de artabilir

Bankalar kredi büyümesini sınırlama önlemleri kapsamında birey ve kurumların nakit avans limitlerini ve taksit sayılarını da düşürdü. TCMB dün de bankacılık sistemindeki TL likiditeyi sıkılaştıracak, mevduat faizlerinde yukarı etki yaratacak yeni zorunlu karşılık adımları açıkladı.

TCMB zorunlu karşılıkların uygulama talimatında değişiklik yaparak serbest hesaplarda ortalama olarak tesis edilen TL zorunlu karşılıkların bir kısmının bloke hesaplarda tesis edilmesine karar verdi. Buna göre aktif büyüklüğü 500 milyar TL üstünde olan bankalar TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların yüzde 25’ini bloke olarak tesis edecek. Aktif büyüklüğü 100 milyar TL üzerinde olan bankalar, TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların yüzde 15’ini bloke olarak tesis edecek. TCMB zorunlu karşılıklara üç ayda bir faiz ödenmesi uygulamasına bir aydan kısa vadedeki mevduatları da dahil etti. Uygulama 15 Mart tesis tarihinde başlayacak ve 5 Ocak 2025 tesis tarihine kadar devam edecek.

TCMB’nin yeni başlattığı kısa vadeli TL mevduat için ayrılan zorunlu karşılıklara faiz verme uygulaması da bankacılara göre kısa vadedeki mevduat faizleri üzerinde yukarı yönlü ek etki yaratacak. Bu uygulama 16 Mart itibariyle başlayacak.

Bankacılar yapılan değişiklerle getirilen zorunlu karşılıkların bloke olarak tesis edilmesi uygulamasının TL likiditeyi sıkılaştıracağını, böylece mevduat faizlerini yükseltici etki yaratacağını söyledi.

Finansal piyasalar uzmanı İris Cibre de X hesabından yaptığı paylaşımda şunları söyledi:

Merkez, ZK lara aktif büyüklüğe göre bloke getirdi

ZK Nemaya ise 1 ay altındaki mevduatları da dahil etti

Mevduat faizine bir miktar yükseltici etki yapacaktır. Çünkü, bundan önce, ZK tutma yükümlülüğünü istedikleri gibi ayarlayabiliyordu. Artık direkt bloke olacak

Bankalara… pic.twitter.com/TuKmgZY5DC

— İris Cibre 🐦 (@iriscibre) March 13, 2024

Merkez’in zorunlu karşılık adımı bankacılık endeksini vurdu

Merkez dediğini yaptı, çok kredi veren bankaya ikinci kelepçe geldi

Merkez’den ‘sımsıkı kredi’ kararı: Bankanız size para vermeye daha gönülsüz olacak