Türkiye ekosistemindeki start-uplar yılın ilk altı ayında yarım milyar dolar yatırım aldı

StartupCentrum tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu”na göre yılın ilk altı aylık döneminde toplam 254 yatırım turunda girişimlere 586,8 milyon dolar yatırım yapıldı. Bu miktar 2023’teki toplam yatırım miktarını geride bırakırken en çok yatırım alan start-up 250 milyon dolarla yatırımcıları arasındaki sorunların çözüldüğü Getir oldu.

Getir’i 65 milyon dolarlık yatırımla Colendi ve Intenseye, 50 milyon dolarlık yatırım ile Spyke Games, 45 milyon dolarlık yatırımla Midas, 20 milyon dolar ile ikas, 15 milyon dolar ile Sipay, 10 milyon dolar ile Upstash, 5 milyon dolarlık yatırımla Roamless ve 4 milyon dolarlık yatırımla Getmobil takip etti.

Altı ayda bir tek mega yatırım gerçekleşti

Raporda Türkiye’de yatırımların daha önce milyar dolar seviyesini aştığı ancak bu tutarların yüzde 70-80’inin 100 milyon dolar ve üzeri olan mega yatırımlardan kaynaklandığı, bu yılın ilk yarısında ise mega yatırım olarak sadece bir yatırım gerçekleştiği belirtildi. Getir aldığı yatırım miktarıyla mega yatırım alan tek startup olurken, söz konusu dönemdeki yatırımların yaklaşık yüzde 42’sini oluşturdu.

Öte yandan, 6 aylık dönemde 100 milyon dolar altındaki yatırımlar toplamı 336 milyon dolara ulaşırken, bu rakam geçen yılın tamamında yapılan 313 milyon dolarlık yatırımı geride bırakmış durumda. Raporda, 100 milyon dolar altı yatırımlar açısından bakıldığında, bu yılın, zirve yıllar olarak nitelendirilen 2021 ve 2022’yi yakalayabileceği öngörülüyor.

Yatırımlarda yapay zeka ve oyun öne çıkıyor

Rapora göre, yılın ilk yarısında, sayıca en çok yatırım alan sektör sağlık ve biyoteknoloji oldu. Ancak bu dönemde gerçekleşen toplam 49 yatırımın 40’ı, TÜBİTAK BiGG (1812 Yatırım Tabanlı Girişimcilik Destekleme Programı) kapsamında yapılan yatırımlar olarak öne çıktı.

BiGG programının etkilerinin ayrıştırılması ile daha net bir görünüm sunulacağı kaydedilen raporda, BiGG yatırımları hariç tutulduğunda, yapay zeka ve makine öğrenimi sektörü 31 yatırımla en aktif sektör haline gelirken, bu sektörü 14 yatırım ile oyun ve onları sırasıyla 11 yatırım ile sürdürülebilirlik ve çevre, 10 yatırım ile fintek sektörleri izledi.

Yatırım miktarlarına bakıldığında, ulaşım ve lojistik sektörü, Getir’in 250 milyon dolarlık yatırımı sayesinde en çok fon toplayan sektör oldu. Bu yatırım miktarı toplamda 254,6 milyon dolar ile sektörün liderliğini pekiştirdi. Fintek sektörü ise 130,8 milyon dolar ile ikinci sırada yer alırken, yapay zeka ve makine öğrenimi 94,2 milyon dolar ile üçüncü, blokzincir ve web3 ise 67,5 milyon dolar ile dördüncü sırada bulunuyor. Özellikle blokzincir teknolojileri sektöründeki bu yüksek yatırım miktarının büyük bir kısmı, fintek alanında hizmet veren Colendi’nin aldığı 65 milyon dolarlık yatırımdan kaynaklanıyor.

10-100 milyon dolarlık yatırımlarda yerli yatırımcı oranı yüzde 30 oldu

Rapora göre, 2023’te 10-100 milyon dolar arasındaki yatırımlarda yerli yatırımcı katılım oranı yüzde 16 iken, bu yılın ilk yarısında bu oran yüzde 30’a yükseldi. Kuzey Amerika ve Avrupa kıtasından gelen yatırımcıların oranı sabit kalırken, MENA ve Asya’dan bu yatırım aralığında aktif bir yatırımcı bulunamadı. 100 milyon doların üzerindeki yatırımlarda, son üç yıl içinde Avrupa merkezli hiçbir yatırımcının katılım göstermediğine dikkati çekilen raporda, daha düşük tutarlı yatırımlarda ise Avrupalı yatırımcıların oldukça aktif olduğu kaydedildi. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) Türkiye girişimcilik ekosistemindeki önemine dikkat çekilen raporda, EBRD’nin geçen üç yılda 10-100 milyon dolar arasında gerçekleşen 32 yatırımın 6’sına katkıda bulunduğu belirtildi.

Türkiye’de ilk kez 29 farklı şehir yatırım aldı

Raporda, yatırım alan girişimlerin merkezlerinin 37 farklı şehirde yer aldığı ve bunlardan bazılarının yurt dışında ABD, İngiltere ve Estonya gibi tanınmış ekosistemlerde konumlandığı bilgisi verildi. Türkiye’de yer alan girişimler açısından dikkate değer bir gelişmeye vurgu yapılan rapora göre, ilk kez 29 farklı kentteki girişimler aynı dönemde yatırım almayı başardı.

Raporda, bu artışın Anadolu’daki girişimlerin değişimine vurgu yaptığı ifade edildi. Geçen yıl yalnızca 17 şehirdeki girişim yatırım alırken, 2024’ün ilk yarısında bu sayı 29’a ulaştı. Rapora göre, yılın ilk yarısında, en az bir kadın kurucu ortağa sahip girişimlerin oranı yüzde 30,5 oldu. Buna göre, bu girişimlerin yarısında yalnızca kadın kurucular bulunurken, diğer yarısında hem kadın hem erkek kurucular yer alıyor.

Önceki yıllarda yalnızca kadın kuruculara sahip girişimlerin oranı yüzde 5-7 arasında değişirken, 2024’te bu oran yüzde 15’e ulaştı. Bu artışın başlıca nedeni olarak BiGG Fonu’ndan yatırım alan girişimler gösteriliyor. BiGG yatırımı alan 133 girişimin yüzde 21’inde sadece kadın kurucular, yüzde 10’unda ise hem kadın hem erkek kurucular bulunuyor.

Dünyadaki her 1,000 dolarlık startup yatırımından sadece 1,7 dolar pay aldık

Startup ekosistemine faiz ve resesyon freni