TÜİK’in rakamları konuşuyor: Vatandaş bugünden vazgeçmiş, gelecekten umutlu

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi vatandaşın bugünkü ekonomik duruma bakışı ve yarınla ilgili beklentileri bakımından ilginç sonuçlar ortaya çıkardı. Nisan 2024 sonuçlarına göre martta 79,4 olan tüketici güven endeksi nisan ayında yüzde 1,4 oranında artarak 80,5 oldu.

Son 10 ayın en yüksek düzeyine ulaşan tüketici endeksinin alt kırılımlarına bakıldığında ise vatandaşın bugüne ilişkin düşüncesi pek olumlu değil. “Mevcut dönemde hanenin maddi durumu” alt endeksi martta 66,6 iken nisanda yüzde 2,3’lük düşüşle 65’e gerilemiş. Söz konusu alt endekste 2024 Ocak ayından beri sürekli düşüş var ve yılın ilk ayında 67,2 olan endeks değeri yüzde 3,2’lik düşüşle 65 olmuş. Yani vatandaş bugünkü durumundan memnun değil ve bu memnuniyetsizliğini de yerel seçimlerde gösterdi.

Ancak iş vatandaşın geleceğe ilişkin beklentilerine gelince tablo tümden değişiyor. Alt endekslerden “Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi” yüzde 5 gibi çok yüksek oranda artarak marttaki 78,9’dan nisanda 82,9’a ulaşmış. Bu da vatandaşın gelecek döneme ilişkin kendisiyle ilgili beklentisinin inişli çıkışlı bir seyrin ardından seçimlerin de katkısıyla son 10 ayın en yüksek düzeyine ulaştığını gösteriyor.

Benzer bir toparlanma “Gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi” alt endeksinde de görülüyor. Martta 74,9 olan endeks değeri yüzde 4,4 oranında artışla 78,1’e ulaştı. Söz konusu endeks değeri de son 9 ayın en yüksek değerine yerel seçimler sonrası ulaştı.

“Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi” alt endeksi ise 2024 yılında umutlarını iç pazara bağladıklarını sürekli tekrarlayan beyaz eşyacılarını üzeceğe benziyor. Söz konusu alt endeksin martta 97 olan değeri nisanda yüzde 1,2’lik düşüşle  95,8’e geriledi.

Seçim kazandıracak düzeye daha yol var

Tüketici güven endeski 80,5 ile son 10 ayın zirvesine çıkmış olmasına rağmen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası eski Başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Kara’nın “Seçim kazandıracak kritik seviyeleri”ne henüz adım attı. Prof. Kara daha önceki sosyal medya paylaşımlarında son 12 yılda seçimler öncesinde Tüketici Güven Endeksi’nin 90’ın üzene çıktığı durumlarda iktidar partisinin kazandığını belirterek şu görüşleri dile getirmişti:

Seçim sonuçlarını tahmin için anketler yerine Tüketici Güven Endeksine bakmayı daha sağlıklı buluyorum.
Kritik seviyeler 80-90 arasına denk geliyor.
Son 12 yılda seçimlerin öncesinde Tüketici Güven Endeksi 90’ın üzerine çıktı ve iktidar partileri kazandı.
Tek istisna 2019 yerel… pic.twitter.com/ncuEtrlDfy

— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) March 31, 2024

Tüketici güveni verisi AK Parti’nin kaybedeceğinin işaretini vermişti

Maaş zamlarının etkisi kısa sürdü, tüketici güveni inişe geçti