6 Şubat’ın yıldönümüne bir kala 7 büyüklüğünde deprem uyarısı

Kahramanmaraş depremlerinin yıl dönümü öncesinde İTÜ Maden Fakültesi Sismoloji ve Jeofizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Taymaz’ın da aralarında bulunduğu akademisyenler fay hatları ile ilgili akademik çalışma yaptı.

Çalışmalar uluslararası dergilerde ‘2023 Mw 7.8 ve Mw 7.6 Kahramanmaraş Deprem Dizisinden Kuvvetli Yer Hareketinin Özellikleri’ ve ‘2023 Kahramanmaraş Türkiye Deprem İkilisinin Hızlı Yırtılmayla Tetiklenmesi ve Basamaklı Fay Kırılma Mekanizmaları’ başlıklarıyla yayımlandı. Çalışmalarda hem Kahramanmaraş depremlerinin yaşandığı fay hattının durumu, hem de bunun Türkiye’deki faylara etkisi yer aldı.

Cumhuriyet’in haberine göre Prof. Dr. Taymaz, yaptıkları araştırmayı anlattı.

Bir-iki yıla kadar 5.5’ten büyük depremler

“6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri ulusumuzun, milletimizin, vatanımızın ve dünyanın yaşadığı en büyük kıtasal ölçekteki deprem çiftlerinden biri” diyen Prof. Dr. Taymaz şöyle devam etti:

“Bu şekilde tarihe geçmiş bir deprem. Benim kendi hesaplamalarıma göre birinci depremin büyüklüğü 7.96; ikinci depremin büyüklüğü 7.8. Bunu özellikle vurgulamak istiyorum; sismoloji ve deprem kaynak sismolojisi konusunda uzman bir akademisyen olarak 40 yıllık bilgi, birikimimle ve dünyanın ulaşabildiği teknoloji, bilimin gelişimiyle paralel olarak bilgisayar teknolojisiyle elde ettiğimiz, süper güçlü bilgisayarla yapılan modellemeler sonucu elde edilen magnitüd budur. Tabii henüz artçılar bitmedi. Bir-iki yıl kadar daha bu bölgede 5.5’ten büyük depremler olacak.”

‘Fayın uç kısımlarında stres transferi var’

“Kahramanmaraş depreminin bıraktığı noktadan itibaren Doğanyol-Sivrice depreminin ucundan Karlıova’ya kadar giden kısımda, Sivrice, Palu, Bingöl, Hazar arasındaki olan kesim ve oradan Karlıova’ya kadar olan bölüm kırılmadı. Buralar 6.5, 7 büyüklüğünde deprem oluşabilecek potansiyele sahip. Geçmişte, tarihte veriler var.

Karlıova’dan Yedisu’ya kadar var. Yedisu’dan Erzincan’a, Reşadiye’ye kadar uzanan o bölgede kırılmayan kesimler var. Bunlar, hep 7’lik deprem ama en son 13, 15 Mart 1992 Erzincan depreminden sonra hem 13 Mart’ta ana şok hem 15’inde Pülümür, Ovacık fayına doğru, Tercan’dan itibaren güney kesimi kırılmıştı. O iki bölüm kırılmadı ama o iki kırık parçasını fay sistemini bütüncül olarak birleştirecek olursak; bu iki depremde Sürgü fayı ile Doğanşehir fayının Malatya -Ovacık arasındaki birleşen fay kolu ile Pülümür’e kadar olan kısmında deprem üretmeyen, uç kısımlarında stres transferi var.”

‘40 yıllık döngüyü tamamladılar’

“Oralarda yönelimler hep küçük depremler; hep 5,5. Bir sismolog olarak 6’dan büyük depremleri daha çok ciddiye alıyorum, ama ülkemizde 5,5 de yıkımlara sebebiyet veriyor. O bölgeler kırılmadı. Malatya, Ovacık fayı bunlar büyük fay. Her biri 100 kilometrenin üstünde. Bunların her biri bir tane 1999 Gölcük depremi üretecek potansiyele sahip. O ikisi kırılmadı ama Erzincan Ovası’ndan itibaren Kuzey Anadolu Fayı’nın bütün coğrafya üzerinde Ladik, Havza, Tokat, Yozgat, Çankırı, Bolu, Düzce’ye kadar gelen kısımda da kırılmayan kesimler var. Bunlar, 30-40 yıl önceki kırılan döngülerini tamamladı. Bu işin tamamen Kuzey Anadolu Fayı kısmı.

Doğu Anadolu Fayı’nın devamında bakacak olursak, Hatay Samandağ’dan itibaren Ölüdeniz Fayı’ndan Kızıldeniz’e kadar olan bölgede kırılmayan fayda bir sonraki 7, 7,5 büyüklükteki deprem Lübnan’da, Filistin’de, İsrail’de olacak; o bölgeyi yıpratacak. Kıbrıs etkilenecek, büyük tsunamiler olacak. Çünkü en son 1890’lı yıllarda ya da 1870’te olmuştu. Onları da çalıştık. Hem depremi, hem tsunamisini modelledik.”

Marmara’yı inceleyen profesör uyardı: ‘Son depremler büyük deprem beklenen faya yakın’