Yerlikaya pek iddialı: Halepliler dönmek istiyor, heyecanlarından duramıyorlar

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Anadolu Yayıncılar Federasyonu’nun toplantısına katılarak gazetecilerin sorularını yanıtladı. Gündem Suriye’nin kuzeyinde devam eden çatışmaların olunca içişleri bakanının sözleri de Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin durumu üzeri ne oldu.

Yerlikaya son duruma ilişkin detaylı bilgiler verdi. İşte ana hatlarıyla o bilgiler:

– Türkiye’de 30 Kasım 2024 itibarıyla 4 milyon 171 bin kayıtlı düzenli göçmen var. 2 milyon 938 bini Suriyeli. Suriyelilerin 1 milyon 31 binin ikamet izinli, 201 binin uluslararası koruma altında.

-2 milyon 938 bin Suriyelinin yüzde 42’si, yani 1 milyon 247 bin 432’sinin Halepli, 189 bin 673’ünün İdlibli, 107 bininin Deyrizorlu. 2016’da aylık 4 bin kişi gönüllü ülkesine dönerken, 2024’te aylık 11 bin 453 kişi geri döndü.

-Bu kabine dönemi (2023 Haziran2dan bu yana Yerlikaya’nın dönemi) vizesi bitmiş, ikamet izni bitmiş, kaçak duruma düşmüş, bunlar 574 bin 58 kişi. 181 bin 955 gönüllü Suriyeli ülkesine dönmüş. 2016’dan bu yana ise 737 bin gönüllü geri dönmüş.

-Tüm Suriyeliler ve yabancılarla ilgili adres tahkikatı yapıldı. Tek tek adresleri kontrol edildi. 731 bini adresinde bulunmadı. Bunlara süre verildi. 580 bini adresini güncelledi. 150 bin 327’si bulunamadı. Bu durum Aile Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı’na soruldu. Yeri bulunamayan ailelerin hiçbiri bir yardım almamış, çocukları okuldaymış almış, sağlık hizmeti almamış. Bakanın kanaati Avrupa’ya geçtikleri yönünde.

-Bakan Yerlikaya, düzenli göçle ilgili adres güncelleme işinde 2025’in ilk haftasından itibaren bildirim yükümlülüğü getirdiklerini hatırlatırken şöyle dedi: “KADES gibi bir aplikasyon yaptık. Konumlu mesaj gönderecek devamlı, ‘ben buradayım’ şeklinde. Birinin konumu kapatılmış veya bildirim yapmadığı zaman polis veya jandarma oraya gidecek. Çünkü bunların tamamı polis ve jandarmaya zimmetli. Sistem ay sonunda 2 milyon 938 bin kişiden tespit ettiği sapmaları bildirecek. Biz de tahkikatı yapacağız. Konum bildirmemeyle ilgili makul bir sebebi yoksa 2 kez tekrarladığında alıp kampa götürüyoruz. Kurallar çok ağır.”

-Bakan Suriyelilerin ülkelerine dönüşü eğilimine ilişkin ise şu bilgileri verdi: “Suriye’nin kuzeyinde 4 güvenli bölgedeki gibi Tel Rıfat ve Halep’te de aynı güvenli, huzurlu ortam olursa önümüzdeki günler bunu gösterecek, olup olmayacağını. Biz Suriye’nin toprak bütünlüğünden yanayız. Orada teröristan adacıkları, kukla rejimler olmasın. Oradan gelen saldırıları istemiyoruz. Herkes toprağına dönmek istiyor. Haleplilerin de Halep’e çok düşkün olduğunu biliyoruz. Onlarla görüşüyoruz, çok mutlular. Heyecanlarından duramıyorlar. Ama burayı temizlemek lazım. Hemen oraya gitmek isteyenlere biz ‘bekleyin’ diyoruz. Şu anda güvenli değil. Bize gelen bilgiler şu anda ‘zamanı değil.’ Ne olacağını hep beraber görelim. ‘Evet güvenli’ diye bize kayıt geldiği zaman bu bir şekilde duyulacak, o zaman rahat bir şekilde herkes bunu anladığı andan itibaren inanıyorum ki herkes kendi toprağına gitmeyle ilgili eğer ayda 11 bin ise bu çok daha yukarılara çıkacak. Ayda 11 bin sayısı büyük rakam. Halep 2011’de 4 milyonluk devasa bir şehirdi. Şu anda 2 milyon 938 bin Suriyelinin 1 milyon 247 bini Halepliyse buradan çok büyük bir oranda oraya teveccüh olacaktır. Oradan gelen haberlerin iyi olması, oraya giden insanların da ‘gelin buraya’ demesi, onların çekim gücü bu işi katlayacaktır.”

–  Çalışma hayatıyla ilgili denetimler artırılmış. Bakan denetimlerin nasıl artırıldığını da şöyle ayrıntılandırdı: Bir yerde çalışıyorsa sigortalı çalışacak. Yerli hangi kurallara tabiyse düzenli yabancı da aynı kurallara tabi olacak. Bununla ilgili denetimlere başlayacağız. Kural; eşitlik. Kendi vatandaşım berber dükkanı açarken nasıl oluyorsa, bunların tamamı onlar için de olacak. Bir yerde bir Suriyeli çalışıyorsa sigortalı olacak. Bunların cezaları artacak. Denetimleri sistematik yapacağız ve önümüzdeki hafta iş insanlarıyla, özellikle yabancı iş insanlarıyla toplantı yapıp, detaylarını paylaşacağız onlarla da. Biz ülkemizde yabancının düzenli ve yasal olmasını istiyoruz. Yabancıların çalışma izni, sigortası yoksa gereği neyse onu yapacağız. Yılbaşında bununla ilgili denetimleri artıracağız. 1 milyon 654 bin çalışma çağında Suriyeli var. Kayıt dışılığı kabul edemeyiz. 1 gün bile çalışıyorsa kayıtsız çalışmayacak.”

– Düzensiz göçle mücadeleyi artırdıklarını söyleyen Yerlikaya sınırdaki denetimlere ve operasyonlara ilişkin rakamlar verdikten sonra “2025’in ilk 4 ayında Türkiye artık ‘göçe hedef, göçe transit ülke olma’ rotasından çıkıyor, çıktı” diye konuştu.

Suriye konusunda bu kez Ankara hem çok serin kanlı hem de bir stratejik hedefi var