Cannes 2024: Bir yanda görkemli açılış bir yanda sorunlar!

Hava bulutlu, sıcaklık 15 derece, yağmur çiseliyor. Saat daha 8.40 ama Cannes’da festival sarayının önünde uzun kuyruk oluşmuş durumda. İnsanlar güvenlik kontrolünden geçerek salona alındığı, bu iş de uzadığı için film gösterimi 16 dakika geç başladı. İzleyiciler birkaç dakika bekledikten sonra gecikmeyi alkışlarla protesto ediyor. Çünkü Cannes’da genelde böyle gecikmeler olmaz.

Cannes Film Festivali’nin açılışını yapan Quentin Dupieux’nün yönettiği, Lea Seydoux ve Vincent Lindon’un oynadığı ‘The Second Act’ adlı Fransız filmi geceki törenin ardından sabah gösteriminde izlenecek. Filmin adını ‘İkinci Rol’ ya da ‘İkinci Perde’ olarak Türkçeye çevirmek mümkün.

‘Kimse böyle bir filmde bizi izlemez’

Filmin başında oldukça uzun bir sahnede hem yürüyen, hem de konuşan iki adam karşımız çıkıyor. Biri hoşlanmadığı sevgilisini diğerine satmaya çalışıyor, oldukça sıradan, bir yere gitmeyen diyaloglardan sonra bir film çekiminde olduğumuzu anlıyoruz. Zaten bütün film beş oyuncu arasında geçiyor.

Oyuncular zaman zaman filmdeki repliklerinin dışına çıkıp kendi dertlerini, sorunlarını anlatmaya başlıyor. Arada sözel tartışmalar, hatta fiziksel saldırılar oluyor. Dünya bu kadar kötü durumdayken neden hala film yapıldığı soruluyor. Titanik batarken müzisyenler gerçekten son ana kadar müzik icra etmiş mi, o tartışılıyor. Biseksüel olduğunu söyleyen oyuncuya diğeri “Yani hibrit araba gibisin, önce çevreyi kirletiyorsun, sonra elektriğe dönüyorsun” diye cevap veriyor. Hayatında ilk defa bir filmde oynama fırsatını yakalamış bir figüran stresten elleri titrediği için şarabı kadehlere dökemiyor. Hollywood’dan teklif aldığını söyleyen bir oyuncuyu diğerleri kıskanıyor. Çekimler sırasında ortalıkta görünmeyen yönetmen filmin sonlarına doğru bir laptop ekranından ortaya çıkıyor. Rollerini iyi oynayamadığını düşündüğü oyunculara bu sahneleri bilgisayar yardımıyla düzelteceğini, ancak ücretlerinde bir kesinti olacağını söylüyor.

Lea Seydoux ve Vincent Lindon gibi iki ünlü oyuncunun başrolünde olduğu filmde cinsel taciz, antisemitizim, homofobi konuları bol miktarda işleniyor. Bazı diyaloglar gerçekten komik, ancak filmi bir komedi olarak nitelemek oldukça zor. “Kimse böyle bir filmde bizi izlemez” repliği sanırım filmi en iyi anlatan cümle. Daha çok bir televizyon yapımını andıran ‘İkinci Rol/İkinci Perde’yi büyük bir olasılıkla Netflix ekranından izleyeceksiniz. Çünkü Netflix filmin yapımcılarından biri.

“Film içinde film” olarak tanımlanan ve bir filmin çekim sürecindeki olayları anlatan filmlerin en iyisi François Truffaut’nun yönettiği 1973 tarihli, Oscar ödüllü ‘Gecenin Ötesi / La Nuit Americaine’ adlı yapımdır. Festival bu filmle açılsaydı belki daha ilginç olurdu.

Grev kararının gölgesinde bir festival

Cannes Film Festivali gibi büyük kültürel etkinliklerde yüzlerce insan çalışır. Bazıları görünmezdir. Yani siz onları hiç görmezsiniz, ama onlar olmadan da festival olmaz. Sözünü ettiğim insanlar makinisttir, şofördür, binlerce festival katılımcısı ile ilgili bilgileri düzenleyen ofis çalışanlarıdır, güvenlik görevlisidir, temizlikçidir. Şimdilik aklıma gelenler bu meslekler. Ve bu emekçilerin neredeyse tamamı festivalden festivale işe alınır ve yarı zamanlı çalışırlar.

Festivalin başlamasına 10 gün kala kültürel etkinliklerde yarı zamanlı çalışan emekçileri temsil eden sendika (Fransa’da böyle bir sendika varmış) Cannes Film Festivali sırasında greve gideceklerini bildirdi. Nedeni de çok ilginç. Fransa’da devlet böyle yarı zamanlı çalışan emekçilere işsiz kaldıkları zaman ödeme yapıyormuş. Ancak ödemenin yapılabilmesi için belirli bir süre çalışmış olmak gerekiyormuş. Hükümet bu konuda 1 Temmuz’da yürürlüğe girecek yeni bir yasa tasarısı hazırlamış ve gerekli çalışma süresini arttırmış. Bu durumda birçok çalışan artık bu haktan yararlanamayacakmış. Dünyanın her ülkesinde sağcı iktidarlar paralar suyunu çekip de tasarruf yapılması gerektiğinde zenginlerden değil garibanlardan başlıyorlar. Çok ayıp.

Grev Fransızların milli sporudur. Emekçilerinin seslerini en iyi duyurabilecekleri ve grevin en çok ses getireceği yer de şüphesiz Cannes Film Festivali’dir. Festival yöneticileri hemen tepki vermişler ve konuyu tartışmak için sendikacıları masaya davet etmişler. Bu bana biraz tuhaf geldi. Sonuçta kanunu yapan ve uygulamaya koyacak olan Cannes Film Festivali değil. Yine de bu işin tatlıya bağlanacağını düşünüyorum. Cannes bir devlet festivalidir, kimse festivalin üzerine gölge düşmesini istemez. Bu konu bütün Fransa’yı ilgilendirir ve acilen çözülmelidir.

Türkiye’de olsa başka bir yol izlenir, grev “kamu güvenliği nedeniyle ikinci bir emre kadar” ertelenirdi. Bu Fransızların bizden öğreneceği çok şey var.

Cinsel taciz iddiaları bitmiyor

Festivalin dertleri burada bitmiyor. Fransa Ulusal Sinema Merkezi CNC’nin başkanının cinsel taciz suçlaması nedeniyle istifası isteniyor. Daha da kötüsü festivale seçilen bazı filmlerin yapımcı, yönetmen ve oyuncuları hakkında da cinsel taciz suçlaması var. Bu suçlamaların kanıtlanması durumunda bazı filmlerin festival programından çıkartılması söz konusu olabilirmiş. Festival yönetmeni Thierry Fremaux açıklama yaptı hafta başında ve “ Bu yıl tartışmalara konu olmayan bir festival yapmak amacındayız. Hepimizin burada olmasının tek nedeni sinema. Sinemayı tekrar ön plana çıkartmak istiyoruz” dedi. Başka ne desin?    

Cannes 2024: Gözler Meryl Streep’te akıllar Rasoulof’ta

Cannes 2024: Meryl Streep’e teşekkürler, ‘Sinemada kadına olan bakışı değiştirdiniz’