Başkan Fato’dan ‘Amirim’e: Siyasetin çetrefilli dünyasındaki sanatçılar

Erdal Beşikçioğlu, namı diğer ‘Amirim’e yakında ‘Başkanım’ diyebiliriz. Çünkü o klasik tabirle siyasete atıldı. 31 Mart’taki yerel seçimlerde CHP’nin Etimesgut Belediye Başkan adayı. Aslında Beşikçioğlu’ndan nasıl bir belediye başkanı olur diye çok düşünmeye gerek yok. Çünkü önce ‘Köprü’ dizisinde sonra da ‘Vali’ filminde rol gereği olsa da nasıl yöneticilik yapılır göstermişti! Halk dostu, insanların sorunlarını çözen, yurttaşı bürokrata ezdirmeyen bir profil çizmişti.

Ama tabii seçilirse! Ki seçilme imkanı da var. 2019’daki yerel seçimlerde yarış MHP adayı Evren Demirel ile CHP adayı Celal Çelik arasında geçmişti. Ak Parti’nin aday çıkarmadığı seçimlerde MHP yüzde 49.5; CHP ise yüzde 45. 7 oy almıştı. Fark 12 bin oydu. Cumhurbaşkanlığı seçimlerindeyse Millet İttifakı hem 14 Mayıs, hem de 28 Mayıs seçimlerinde Etimesgut’ta yarışı önde kapatmıştı.

Hülya Koçyiğit ile başlayan ve bitmeyen süreç

Lakin bir de madalyonun diğer yüzü var. Toplumun gönlünde taht kuran nice sanatçılar siyasete atılıp siyasetin hiç de alışık olmadıkları çetrefil dünyasında kayboldu. Kayıtlara göre sanatçıların siyasete atılma geleneği 1987 milletvekili seçimlerinde Hülya Koçyiğit’in ANAP’tan İzmir milletvekili adayı olmasıyla başlıyor. Hatırlayanlar olacaktır, o yıllarda epey gündem olmuştu bu tercih. Özal da Koçyiğit de eleştirilmişti. Eleştirilerin arka planında siyasi dünyanın sanatçıları siyasete layık görmemesi, sanatçı siyasetten anlamaz tavrı vardı. Koçyiğit adaylığıyla kaldı, seçilip Meclis’e giremedi. Merkez sağda bir partiyi tercih ettiği için hayata soldan bakan seçmen ona mesafe koymuştu artık.

Fatma Girik açık ara başkan oldu

Ama iki yıl sonra 1989 seçimlerinde rahmetli Fatma Girik SHP’den Şişli Belediye adayı oldu. 52 bin oyla en yakın rakibi ANAP’tan Ali Çamlı’ya 19 bin fark atıp Şişli’deki seçmenin oylarının yüzde 38.72’sini alarak başkanlık koltuğuna oturdu. Sanatçıları siyasete layık görmeyen geleneksel erkek egemen bakışı yerle yeksan etti. Adı Başkan Fato’ya çıktı. Toplumcu belediyeciliğin Şişli’de temellerini attığı anlatılır hep. Zaten onun dışında da (Osman Hamdi Bey’in Kadıköy Belediye Başkanlığı’nı atandığı için es geçiyoruz) siyasete atılıp belediye başkanı seçilen ve başkanlık koltuğuna oturan, kitlelere mal olmuş bir başka sanatçı yok.

Girik 1994’te yine SHP’den yarışa girdi. 31.805 oy aldı. ANAP’ın adayı Gülay Atığ 33.999 oy alıp başkan oldu. Başkan Fato  2.194 oyla başkanlığı kaybederken yarışta tanıdık bir isim daha vardı: Mustafa Sarıgül. DSP’nin adayıydı ve 32.627 oy alıp Başkan Fato’yu geçti. Fatma Girik 1999’da da CHP’nin adayı olmayı istiyordu. Ama parti içi çekişmelere artık dayanamayınca siyaseti bıraktı.

Barış Manço Kırat’ın oyununa geldi

Belki Barış Manço da Fatma Girik gibi başkan olabilirdi adaylıktan çekilmeseydi. Siyasetçilerin aralarındaki çekişmenin kurbanı oldu denebilir Manço’nun siyaset serüveni için. Manço 1994’te DYP’nin Kadıköy Belediye Başkan adayı oluyor ve Kırat’a biniyor. Yaklaşık bir ay sonra sağlık sebeplerini gerekçe göstererek adaylıktan çekiliyor. Lakin o yılları hatırlayanlar olacaktır, DYP’de müthiş bir parti içi mücadele var. DYP teşkilatının bir bölümü Manço’nun adaylığına sıcak bakmıyor nedense. Manço bunu hissedince adaylıktan çekilip Kırat’tan iniyor. O seçimlerde SHP’nin adayı Selami Öztürk oyların yüzde 27.14’ünü alıp başkan oluyor. DYP’nin Manço’dan sonra aday gösterdiği Tankut Ünal ise yüzde 18.3 oy alıp yarışı üçüncü olarak kapatıyor. Yani DYP Kadıköy’de yüzde 9 oy farkıyla başkanlığı kaybediyor. Manço o yüzde 9 puanlık farkı kapatabilir miydi? 35 bin oyluk bir fark için bugünden o günleri hatırlayan kimi Kadıköylüler “Kapatabilirdi” diyor.

Livaneli Erdoğan’a, Halil Ergün Topbaş’a yenildi

1994 Yerel Seçimleri’nde belediye başkanlığına aday olan başka sanatçılar da vardı. Halil Ergün SHP’nin Beyoğlu Belediye Başkanı adayı olmuştu. Sıkı bir kampanya yürütmüştü. Sandıklar açıldığında Beyoğlu’nda yüzde 34.9’la birinci parti Refah Partisi çıkmış ve adayı Nusret Bayraktar başkan olmuştu. Halil Ergün yüzde 19.11 oy alıp yarışı ikinci tamamlamıştı.

Ama zaten o seçimlerde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı adayları arasında da bir sanatçı var: Zülfü Livaneli. SHP’den seçime giriyordu, görünür rakibi de ANAP’tan İlhan Kesici’ydi. Yarışın Livaneli-Kesici arasında geçeceği düşünülüyordu. Lakin Recep Tayyip Erdoğan yüzde 25.19 oy oranı ile belediye başkanı olup siyaset sahnesine çıkıyordu. Livaneli yüzde 20.3 oy alıp İlhan Kesici’den (yüzde 22.14) sonra yarışı üçüncü olarak bitiriyordu.

Genel olarak sanatçılar bir kere seçim yarışına girip kaybederse bir daha siyasete bulaşmıyor. Bunun istisnalarından biri Halil Ergün. 1994’te seçim yarışını kaybetmiş olsa da Ergün 1999’de yine Beyoğlu Belediye Başkanlığı için mücadele ediyor. CHP’nin adayı oluyor. Rakibi ise Fazilet Partisi’nden Kadir Topbaş. Ergün bu sefer yüzde 16.89 oy alıp yarışı üçüncülükle kapatıyor. Topbaş oyların yüzde 28.51’ini alıp Beyoğlu Belediye Başkanı oluyor. Lakin Beyoğlu yarışında bir başka sanatçı daha var aslında. Tuncer Necmioğlu İşçi Partisi’nin başkan adayı olup sadece 190 oy alıyor ve yüzde 0.16 oy oranı ile yarışı 12. olarak bitiriyor.

Bora Gencer, Altay Günbay kapıştı, ama Aydın kazandı

2004 yerel seçimleri sanatçıların yoğun olarak siyasete atıldığı seçimler olarak hafızalarda kaldı. Bora Gencer ile Altay Günbay’ın Bahçeşehir Belediye Başkanlığı için rakip olması ayrı bir heyecandı. Gencer DYP’den, Günbay DSP’den adaydı. Sandıklar açılınca ikisi de kaybetmişti. ANAP’lı Kemal Aydın 10 bin 292 oyun 6 bin 570’ini alıp başkan oldu. Gencer 145, Günbay ise 79 oy almıştı.

Ferhat Tunç, Cep Herkül’ü Naim’e karşı

Arif Sağ 2002’de Murat Karayalçın’ın kurduğu Sosyal Demokrat Halk Partisi (SHP) Ümraniye Belediye Başkan adayıydı. Ak Parti adayı Hasan Can yüzde 47 oy alıp başkan olurken Sağ ancak yüzde 12 oy alarak yarışı bitiriyordu. Ama asıl yarış Kıraç beldesindeydi. SHP’nin adayı Ferhat Tunç, MHP’nin adayı ise Cep Herkül’ü Naim Süleymanoğlu’ydu. Kıran kırana geçen seçim sonucu 3248 oyla Ak Parti adayı Hamit Öncü başkan oldu. Tunç 2910 oyla yarışı ikinci bitirdi. Süleymanoğlu ise 2.118 oy almıştı. Tunç seçimlerdi hile yapıldığı iddia etti. Ama bu sonucu değiştirmedi.

Şişli’deyse Meral Konrat Genç Parti’nin başkan adayı olarak yarışa girdi. Mustafa Sarıgül’ün 92.627 oy alıp seçimi kazandığı yarışta Konrat 2904 oy alabilmişti.

Kırca iki kere başkan olmak istedi

2009 yerel seçimlerinin sanatçı yıldızı Levent Kırca’ydı. Yıllarca siyasileri hicveden Kırca siyasete atılmıştı ve DSP’nin Üsküdar Belediye Başkan adayı olmuştu. Arif Sağ ise Halil Ergün gibi ikinci defa belediye başkanı adayı oldu. Bu sefer CHP’nin Sancaktepe Belediye Başkan adayıydı. Kırca 14 bin 563 oy alıp yarışı dördüncü bitirdi. 115 bin 318 oy alan Ak Parti adayı Mustafa Kara başkan seçildi. Sancaktepe’de ise Sağ 35 bin 727 oy aldı. Ama 47. 287 oy alan Ak Parti adayı İsmail Erdem’i geçemedi ve ikinci kez başkanlık yarışını kaybetti.

2014 yerel seçimlerinde Levent Kırca bir kez daha aday olarak çıktı karşımıza. Bu sefer İşçi Partisi’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı adayıydı. CHP’den Mustafa Sarıgül, Ak Parti’den Kadir Topbaş seçimin favorisiydi. Kırca 15.195 oyla (yüzde 0.14) yarışı yedinci bitirdi. Topbaş seçimleri kazandı.

Emre Kınay ve Güven Hokna hayal kırıklığına uğradı

2019 yerel seçimlerinde Emre Kınay İyi Parti’nin Kadıköy, Güven Hokna DSP’nin Üsküdar belediye başkan adayı oldular. Kadıköy’de CHP adayı Şerdil Dara Odabaşı yüzde 65.9 oy oranı ile açık ara birinci olurken Kınay yüzde 12.6 oy alarak yarışı üçüncü bitirdi. Güven Hokna ise yüzde 0.94 oy alarak siyaset sahnesine veda etti.

Tabii bunlar yerel seçime giren sanatçılar. Bir de milletvekili yarışı var ki orada durum biraz daha renkli. Çünkü sanatçıların Meclis’e girme oranı belediye başkanı olmalarından daha yüksek. Eldeki veriler şimdiye kadar kamusal alanda ciddi karşılığı olan sanatçılardan bir tek Fatma Girik’in yerel seçimlerde başkanlık koltuğuna oturduğunu gösteriyor. Genel olarak partiler sanatçıları vitrine çıkarıyor ama ne kadar destekledikleri meçhul. Bazıları ise hiç alışık olmadıkları parti içi çatışmalardan yorulup siyasete girdiklerine pişman oluyor. Umarız Erdal Beşikçioğlu için de öyle olmaz.

Atatürk’ten Erdoğan’a liderlerin sinema karnesi: Gülen de var ağlayan da