Orhan Pamuk’un ‘Masumiyet Müzesi’ Almanya’da

Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk, ‘Masumiyet Müzesi’ romandan esinlenerek tasarlanan bir müze kurduğunda takvimler 2012’yi gösteriyordu. Pamuk romanında, 1975 yılında başlayan hikâye, tekstil zengini Basmacı ailesinin okumuş 30 yaşındaki oğulları Kemal ile uzak akrabaları, yoksul Keskin ailesinin 18 yaşındaki kızı, tezgahtar Füsun arasındaki aşkı anlatıyor. Çift, eski eşyalar ve hatıralarla dolu tozlu odalarda buluşurlar. Füsun bir başkasıyla evlenince Kemal onu bugün müzeye çevrilmiş olan bu binada sekiz yıl ziyaret eder. Her gelişinde Füsun’u hatırlatan bir eşyayı alıp saklamaktadır. Bu eşyalar Masumiyet Müzesi’nin koleksiyonunu oluşturur.

Bu kitap, bir müzeye bile ilham vermişti. 2012 yılında Pamuk’un romanından esinlenerek hayata geçirilmiş Masumiyet Müzesi, bir romandan esinlenen ilk müze olarak tarihe geçmişti. Müzede, 20. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul’daki gündelik hayatı temsil eden bu eşyalar, müzede kutular ve vitrinlerde sergileniyor. Yazar, üç katta, kahramanlar Kemal ve Füsun’un hayatlarının hikayesini, çok sayıda vitrinde düzenlediği gündelik nesneler aracılığıyla anlatıyor.

İlk kez İstanbul dışında sergileniyor

Müzede sergilenen bu eşyalar şimdi Almanya’daki Eski Ustalar Galerisi’nde. Dresden şehrindeki galeri, Dresden Devlet Sanat Koleksiyonu (SKD) ile birlikte ‘Orhan Pamuk. Nesnelerin Tesellisi’ isimli bir sergiye ev sahipliği yapıyor. Böylece müzedeki eşyalar, ilk kez İstanbul dışında sergilenmiş oldu. Pamuk, sergi için müzedeki 78 vitrinin 41’ini tekrar yarattı ayrıca Dresden Devlet Sanat Koleksiyonu’nda bulunan önemli eserlerden ilham alan yeni vitrinler oluşturdu.Sergiye eşlik eden sunuş, bir sesli rehber veya akıllı telefonlar aracılığıyla dinlenebilecek. Ayrıca Dresden Kalesi’nin stüdyosunda Pamuk’un fotoğrafları sergilenecek.

Pamuk sergi hakkında “Bir müzede keşfedip deneyimlediğimiz en önemli şeylerden birinin, nesnelerin birbiriyle ve bireylerle, onların düşünceleriyle, üzüntüleriyle olan ilişkisinin bağlamı olduğunu da fark ettim. Ben buna nesnelerin gücü diyorum; bize zamanın akmasına karşı ve lehinde teselli veren bir güç…” dedi.

Masumuyet Müzesi 2014 senesinde  Avrupa Müze Forumu tarafından “Avrupa Yılın Müze Ödülü”ne değer görmüştü. Aynı zamanda kitap, ‘Hatıraların Masumuyeti’ smiyle beyazperdeye uyarlanarak Venedik Film Festivali’nde izleyicilerle buluşmuştu.

Münih ve Prag’ta da açılacak

‘Orhan Pamuk. Nesnelerin Tesellisi’ sergisi, 6 Ekim 2023-7 Nisan 2024 arasında Dresden’deki Eski Ustalar Galerisi’nde ziyaret edilebilecek. Sonraki adresi ise Mayıs-Ekim 2024 tarihleri arasında Münih’teki Lenbachhaus ve Kasım 2024-2025 bahar ayları arasında Prag’daki DOX Modern Sanat Merkezi olacak.

Serdar Biliş’in uyarlayıp yönetmenliğini üstlendiği ‘Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nde sahnede Serkan Keskin var.

Pamuk’un favorisi: ‘Saatleri Ayarlama Enstitüsü’ oyunu

Pamuk’un Masumiyet Müzesi, Almanya’ya yola çıkmışken yazar, Türk edebiyatının önemli eserlerinden ‘Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün tiyatro uyarlamasına, The Guardian’da yayınlanan öneri listesinde yer verdi. Pamuk’un The Guardian’daki tiyatro başlığı altında yer alan önerisi şu şekilde:

“Tanpınar’ın hayranıyım. İstanbul’da gördüğüm ve yeniden sahnede olan Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı romanı artık bir Penguin Modern Classics. Bize hayattaki başarısızlıklarını anlatan bir adamın rüya gibi anlatımı. Kısmen Türkiye Cumhuriyeti ve onun modern olma arzusuyla ilgili, bütün saatler Batı zamanını gösteriyor ama alegori oldukça belirsiz. Serdar Biliş’in yönettiği, Serkan Keskin’in onlarca rolde oynadığı tiyatro uyarlamasında tüm kötü kısımlar çıkarılmış. Kitaba göre üstün bir eser.”

Doğu ve Batı, eski ve yeni, geleneksel ve modern kutupları arasında salınıp duran Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ‘Saatleri Ayarlama Enstitüsü’ kitabının aynı adla sahneye uyarlaması, Serdar Biliş rejisiyle sahneleniyor. Müziklerinde Tuluğ Tırpan imzası yer alan, tiyatro ve sinema arasında hibrid bir dünyanın tasarlandığı oyunun görüntü yönetmenliğini Ahmet Sesigürgil, sahne ve dekor tasarımını ise Gamze Kuş üstleniyor. Pamuk’un önerisinden ilham almak isteyenlere müjde. Oyun, 7 Kasım ve 17 Aralık’ta yeniden Zorlu PSM’de sahnelenecek.

‘Saatleri Ayarlama Enstitüsü’ oyunu, Orhan Pamuk’u sarhoş etti