LGS’ye bir hafta kala stresle mücadele, uyku düzeni ve beslenme rehberi

Heyecan dorukta, sınav haftası geldi çattı. Gelecek hafta pazar günü yüz binlerce öğrenci Liseye Geçiş Sınavı (LGS) için ter dökecek. Kodlama hatası korkusu, aşırı kaygı, stres kaynaklı abur cubur tüketimi ve uyku problemleri gibi zorluklar kapıda. Peki bu sıkıntılarla nasıl başa çıkılır? Paniklemeyin çünkü bu yazıda sınav kaygısını yönetmek, uyku düzeni oluşturmak ve doğru beslenme alışkanlıkları edinmek konusunda ihtiyacınız olan tüm tavsiyeleri bulacaksınız. İşte üç uzman profesörden, öğrenciler ve aileleri için sınav dönemini kolaylaştıracak önemli ipuçları…

Son düzlükte stres yönetimi ve verimli çalışma taktikleri

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlkay Demir, sınav öncesi stresi azaltmak ve başarıyı artırmak için öğrencilere şu tavsiyelerde bulunuyor:

Son hafta tekrarlara ağırlık verin

Daha önce öğrendiğiniz ama geri planda kalmış konuları zihninizde canlandırmak için tekrar yapmak çok faydalı olur. Fakat bu süreçte kendinizi strese sokmamaya özen gösterin. “Bunu da bilmiyorum” veya “Şunu unutmuşum” demek yerine “Bunu tekrar hatırladım”, “Bir de şuna bakayım” gibi olumlu düşüncelere odaklanın.

Her gün tamamladığınızda yanına bir tik atabileceğiniz günlük hedefler belirleyin. Çalışma planınız konusunda beklentinizi makul düzeyde tutun. Gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirleyin. Böylece hem stresinizi yönetebilir hem de verimli bir çalışma süreci geçirebilirsiniz.

Dışarıda biraz zaman geçirin

Artık havalar güzel. Gün içinde mutlaka belirli bir süreyi dışarıda vakit geçirerek değerlendirin. Örneğin biraz yürüyüş yapabilir, yakın arkadaşlarınızla buluşabilirsiniz. Bir parça dışarıda zaman geçirip hareket etmek stresinizi azaltır ve zihinsel olarak tazelenmenize yardımcı olur.

Telefon, tablet ve bilgisayar kullanımını sınırlayın

Özellikle sınav döneminde çok fazla uyarana maruz kalmak odaklanmanızı bozar ve stresinizi artırır. Bu nedenle cep telefonu, tablet ve bilgisayar kullanımından olabildiğince kaçının. Özellikle sosyal medyayla zihninizi meşgul etmeyin. Yalnızca arkadaşlarınızla iletişim kurmak için belirli bir zaman dilimini belirleyin ve ona sadık kalın.

Kaygının iyisi de var

Hiç kaygı hissetmeden bir sınava girmek büyük ihtimalle sıfır beklenti anlamına gelir. Ölçülü kaygı, sınava odaklanmak ve en iyi performansı göstermek için gerekli. Ama aşırı kaygının düşman olduğunu bilin ve onu kontrol altına almaya çalışın.

Nefes egzersizleri yapın

Nefes egzersizleri sizi sakinleştirerek kaygınızı azaltmaya yardımcı olur. Her gün birkaç kez veya kaygılı hissettiğiniz anda nefes egzersizi yapabilirsiniz. Nefes egzersizinde şu adımları takip edin.

‍📌 Rahat bir pozisyon alın: Oturun veya sırt üstü uzanın. Gözlerinizi kapatabilirsiniz.

📌 Diyafram nefesi: Bir elinizi göğsünüze, diğer elinizi karnınıza koyun. Nefes alırken karnınızın elinizi yükseltmesini sağlayın, göğsünüzü değil.

📌 Nefes alın: Burnunuzdan yavaşça nefes alın ve dörde kadar sayın. Karnınızın elinizi yukarı kaldırdığını hissedin.

📌 Nefesi tutun: Nefesinizi yedi saniye boyunca tutun. Bu süre boyunca rahatlamaya odaklanın.

📌Nefes verin: Ağzınızdan yavaşça nefes verin ve sekize kadar sayın. Nefes verirken tüm havayı dışarı çıkardığınızdan emin olun.

📌 Tekrar edin: Bu döngüyü dört-beş kez tekrarlayın.

Önemli not: Yukarıdaki egzersiz 4-7-8 egzersizidir. Nefes egzersizleri herkes için farklı olabilir. İsterseniz daha kısa süreli egzersizler de yapabilirsiniz. 4-7-8 yerine 3-3-3 veya 4-4-4 egzersizlerini de deneyebilirsiniz. Bu sayılar nefes alırken, nefesi tutarken ve nefes verirken geçirilen saniye sürelerini ifade eder. Bir hafta süreniz var, deneyin ve hangisi size daha iyi geliyorsa onu kullanın. Sınav anında da bu egzersizleri yaparak kendinizi sakinleştirebilirsiniz.

Gevşeme egzersizlerini öğrenin

Kas gevşetme egzersizi de rahatlamanız için iyi bir yöntem olabilir. Bu egzersizi oturarak ya da uzanarak yapabilirsiniz. Önce belirli kas gruplarını kasıp ardından gevşeterek ilerlersiniz.

Gevşeme egzersizini şu şekilde yapabilirsiniz:

🔻 Başınızdan başlayın: Alnınızı kasın ve gevşediğini hissedin.

🔻 Kaş ve gözler: Kaşlarınızı ve gözlerinizi sıkın, ardından gevşetin.

🔻 Yanaklar ve çene: Yanaklarınızı ve çenenizi kasıp gevşetin.

🔻 Boyun ve omuzlar: Boynunuzu ve omuzlarınızı kasıp gevşetin.

🔻 Kollar ve eller: Kollarınızı ve ellerinizi kasın, sonra gevşetin.

🔻 Göğüs ve karın: Göğsünüzü ve karnınızı kasıp gevşetin.

🔻 Bacaklar ve ayaklar: Bacaklarınızı ve ayaklarınızı kasıp gevşetin.

Kaslarınızı gevşetirken kendinizi rahat ve huzurlu hissettiğiniz bir yeri hayal edin. Örneğin deniz kenarında, doğada, kendi odanızda veya annenizin, babanızın, kedinizin ya da köpeğinizin yanında olduğunuzu düşünün. Gözlerinizi kapatın ve orada olduğunuzu hissedin. Bir süre bu rahatlatıcı yerde kaldıktan sonra yavaşça gözlerinizi açın ve sakinleştiğinizi hissedin. Bu tarz egzersizler günlük rutininize ekleyerek alışkanlık haline getirebilirsiniz.

Sınav materyallerini önceden hazırlayın

Sınav sabahı acele etmemek için gerekli tüm materyalleri bir gece önceden hazırlayın. Kalem, silgi, kimlik gibi gerekli eşyalarınızı hazır bulundurun.

Zihninizi boşaltın

Sınavdan önceki gece veya sabah, rahatlamak için nefes egzersizleri, basit esneme hareketleri yapabilirsiniz. Bu aktiviteler zihninizi sakinleştirir ve sınav öncesi stresi azaltır.

Sınav günü rahat kıyafetler giyin

Sınav günü rahat kıyafetler giymek fiziksel konforunuzu artırarak dikkat dağınıklığını azaltır ve odaklanmanıza yardımcı olur. Sıkı veya rahatsız kıyafetler, sınav sırasında huzursuzluk yaratarak stres seviyenizi artırır. Nefes alabilen, terletmeyen kıyafetler ve rahat ayakkabılar tercih edin.

Takıldığınız soruda oyalanmayın

Sınavda bir soruya fazla takılmamak ve hemen başka soruya geçmek önemli bir stratejidir. Sınava hızlıca çözebileceğiniz sorularla başlamak her zaman daha iyidir. Bu yaklaşım kendinize güveninizi pekiştirir ve motivasyonunuzu yükseltir. Ayrıca hızlı ilerleyerek zaman kazanır, sınavın tamamını gözden geçirme şansına sahip olursunuz. Takıldığınız soruya daha sonra geri dönebilirsiniz.

Sınav sırasında dikkat etmeniz gereken bir başka önemli nokta kodlama hataları. Cevaplarınızı kodlarken acele etmeyin ve her soruyu dikkatlice kontrol ederek doğru kodladığınızdan emin olun.

Sınav haftasında aileler neler yapmalı, nelerden kaçınmalı?

Prof. Dr. İlkay Demir, çocukların kaygısını azaltmak, moralini yüksek tutmak ve sınav günü için huzurlu bir ortam sağlamak için ailelerin dikkat etmesi gerekenleri şu şekilde özetledi:

Çocuğunuzu destekleyin

Sınava bir hafta kala ilk önerim çocuğunuzun biraz daha iyi oluşuna odaklanmak. Onu çok fazla baskı altında hissettirecek, kaygısını artıracak “Az kaldı, hadi şu testi de bitir”, “Hâlâ eksiklerin var” türdeki cümlelerden olabildiğince kaçının.

“Sana nasıl destek olabilirim, işini kolaylaştırmak için beraber ne gibi yollar bulabiliriz”, “Son haftayı daha verimli, daha az stresli geçirmen için neye ihtiyacın var?” gibi sorular sormak çocuğunuzun kendisini daha değerli ve anlaşıldığını hissetmesine yardımcı olabilir.

Sınav sonucundan bağımsız olarak çocuğunuza her zaman onun yanında olduğunuzu ve sevdiğinizi hissettirin. Başarının onun değerini belirlemediğini ve sınavın hayatın sadece bir parçası olduğunu anlatın. Çocuğunuzun diğer yeteneklerini ve güçlü yönlerini takdir ederek kendine güvenini artırmasına yardımcı olun.

Birlikte vakit geçirin

Sınavdan bir gün önce ailece keyif alacağınız aktiviteler planlayın. Birlikte film izlemek, yürüyüş yapmak gibi aktiviteler çocuğunuzun stresini azaltmaya yardımcı olabilir.

Şans dilemek için gelen telefonlara dikkat

Eskiden geniş aile bireyleri çocuğa destek olmak için sınavdan bir gün önce telefon açar, başarılar dilerdi. “Moralini yüksek tut, eminim yapacaksın” gibi şeyler söylerlerdi. Bunlar iyi niyetli yaklaşımlar olsa da son yıllarda uzmanlar, bu tür telefonların öğrencilerde stresi artırabileceğini belirtiyor.

Elbette her çocuğun ihtiyacı farklı. Bazı çocuklar bu tür desteği rahatlatıcı bulurken diğerleri için kaygı artırıcı olabilir. Kendi çocuğunuzu en iyi siz tanıyorsunuz, eğer bu tür aramaların çocuğunuzun kaygısını artıracağını düşünüyorsanız aile bireylerini bu konuda bilgilendirin.

Sınav sabahı kaygısını artıracak sözlerden kaçının

Sınav günü geldiğinde geçmişle ilgili yakınmak, “Yeterince çalışmadın” demek çocuğunuzun kaygısını yükseltecektir. Aynı şekilde “Eminin sınavda çok iyi yapacaksın”, “Mutlaka başarılı olacaksın” gibi cümleler de çocuğunuzun üzerindeki baskıyı artıracaktır.

Aileler, çocuklarına “Şimdiye kadar elinden geleni yaptın, çok çalıştın. Bu süreçte gösterdiğin çaba bizim için çok değerli. Sonuçlar ne olursa olsun seni seviyoruz ve senin yanındayız” şeklinde yaklaşmalı. Bu tutum öğrencilerin rahatlamalarına yardımcı olur. Çocuklar, sınav sırasında ailelerinin yanlarında olduklarını, her koşulda onları destekleyeceklerini bilmeli ve hissetmeli.

Sınavdan sonra yaşanan hayal kırıklığına nasıl yaklaşmalısınız?

Sınavdan çıkan çocukların tepkileri farklı olabilir. Bazıları sınavdan mutlu ve umutlu ayrılırken bazıları gözyaşları içinde veya hayal kırıklığıyla çıkabilir. Hayal kırıklığı hem aileler hem de çocuklar için gerçekten zorlayıcı bir durum. Sınava hazırlık sürecinde çocuklar büyük çaba gösterdi ve yoğun stres yaşadı. Siz de büyük bir özveriyle, belki de eğitim masrafları için ciddi ekonomik fedakarlıklar yaparak onlara destek oldunuz. Bu nedenle yaşanan hayal kırıklığı tamamen doğal bir tepki. Ancak unutmayın ki sınav her şey demek değil. Çocuğunuzun çabası ve sizin desteğiniz her şeyden daha değerli. Çocuğunuzun duygusal durumunu daha iyi yönetmek ve ona en iyi şekilde destek olabilmek için şu öneriler işinize yarayabilir:

📍 Duygularını anlayın ve kabul edin: Çocuğunuz sınavdan üzgün ve ağlayarak çıktıysa onun duygularını hemen hafifletmeye çalışmak yerine yanında olduğunuzu hissettirin. “Tamam, önemli değil” gibi ifadeler kullanmaktan kaçının. Bu, çocuğunuzun duygularını hafife aldığınızı düşündürebilir. Onu dinleyin ve anladığınızı ifade edin. “Gerçekten çok çabaladın ve bunu çok istiyordun, seni anlıyorum” gibi ifadeler kullanarak empati gösterin.

📍 Pozitif bir bakış açısı sağlayın: Çocuğunuzun çabalarının her zaman değerli olduğunu ve her başarısızlığın bir öğrenme fırsatı olduğunu anlatın. “Bu sınavın sonucundan bağımsız olarak gösterdiğin emek ve gayret çok değerli. Şimdi bundan sonraki hedeflerimize odaklanacağız” diyerek moral verin.

Şu durumlarda profesyonel destek alın

Eğer çocuğunuz sınavı kötü geçtiği için şu durumlardan bir veya birkaçını yaşıyorsa bir çocuk ve ergen psikiyatristine başvurun:

⚠️ Sürekli kaygı ve stres

⚠️ Uzun süreli üzüntü ve depresyon belirtileri

⚠️ Akademik ve sosyal gerileme

⚠️ Uyku ve yeme bozuklukları

⚠️ Aile içi ilişkilerde bozulma

⚠️ Motivasyon kaybı ile geleceğe dair umutsuzluk

⚠️ Kendine zarar verme düşünceleri

Prof. Dr. Karadeniz: Yatış saati değişebilir, kalkış saati değişmez!

Uyku sorunlarının önüne geçmek ve çocukların sınav gününe dinlemiş şekilde hazır olmalarını sağlamak için bazı kurallara dikkat etmenizde yarar var. İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Uyku Bozuklukları Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Derya Karadeniz önemli ipuçları verdi.

Her sabah aynı saatte kalksın

Uyku problemi olmayan çocuklar bile sınav stresi nedeniyle uykuya dalmakta zorluk yaşayabilir. Önlem için sınavdan en az bir hafta önce yatma ve kalkma saatlerini sabitleyin. Çocuğunuz geç yatsa bile sabah aynı saatte uyandırın. “Gece kaygılandı ve 03.00’e kadar uyuyamadı. Sabah 11.00’a kadar uyusun” demeyin. Çocuğunuzun sabah en geç 08.00-09.00’da uyanmasını sağlayın.

Akşam saatlerinde kafein kesilmeli

Çocuklar özellikle saat 16.00’dan sonra çay, kahve, kola gibi kafein içeren içeceklerin tüketiminden kaçınmalı. Kafein, uyku düzenini olumsuz etkileyerek stres ve kaygıyı artırabilir.

Gün içinde şekerleme yapmak yasak

Sınavdan önceki son bir hafta boyunca “Akşam geç uyudum, biraz dinleneyim” düşüncesiyle gün içinde uyuklamaktan kaçınılmalı. Öğle saatlerinde veya ikindi vakitlerinde sadece 5-10 dakika bile kestirmek bile akşam uykuya dalmayı zorlaştırabilir ve uyku düzenini bozabilir.

Melatonin takviyesi yan etki yapabilir

Doktor önermedikçe daha iyi uyuması için çocuğunuza melatonin takviyesi vermekten kaçının. Çünkü melatoninin baş ağrısı, baş dönmesi, gündüz uykululuğu gibi yan etkileri olabilir. Ezbere melatonin kullanmaktansa doğal yöntemlerle uyku düzeni sağlamak çocukların sağlığı açısından daha güvenli ve etkili olacaktır.

Açık havada hareket uykuyu besler

İyi bir gece uykusu çekmek ve zihinsel olarak rahatlamak için çocuklar açık havada hareket etmeye teşvik edilmeli. Gün içinde en az 20-30 dakika dışarı çıkıp dolaşmak gece uykusunu olumlu yönde besler. Ancak uykuyu olumsuz etkileyebileceği için gün batımından sonra ağır egzersizlerden kaçınılmalı.

Akşam saatlerinde mavi ışığa sınır konulmalı

Gün batımından itibaren cep telefonu, tablet, bilgisayar gibi mavi ışık yayan elektronik cihazların kullanımı sınırlanmalı. Mavi ışık, uyku hormonu melatoninin üretimini baskılayarak uykuya dalmayı zorlaştırabilir. Çocukların daha kaliteli bir uyku alabilmeleri için bu tür cihazları akşam saatlerinde devre dışı bırakmak önemli. Bunun yerine kitap okumak, dinlendirici müzik dinlemek, resim yapmak gibi sakinleştirici aktivitelerle meşgul olmak zihinsel olarak dinlenmesini ve uykuya daha kolay dalmasını sağlayacaktır.

Yemek saatini erkene çekin

Akşam yemeğinin yatma saatlerine yakın olmamasına özen gösterilmeli. Rahat ve kesintisiz bir uyku için akşam yemeği mümkün olduğunca erken yenmeli. İyi bir uyku için aşırı yağlı ve ağır yiyeceklerden kaçınılmalı. Hafif ve besleyici bir akşam yemeği çocukların uykuya daha kolay dalmalarına yardımcı olacaktır.

Uykusu gelmedikçe yatağa girmesin

Çocuğunuz uyku belirtileri göstermiyorsa “Hadi geç oldu, yatağa gir” diye onu zorlamayın. Yatakta “Ya başarısız olursam?”, “Soruları yapamazsam”, “Zamanı kötü kullanırsam” gibi sınavla ilgili kaygıları artabilir. Hem o gece uykusuz kalır hem de ertesi akşam uykuya dalmakta zorluk çekebilir. Arka arkaya uykusuzluk dönemleri yaşanma riskine karşı uykusu geldiğinde çocuğunuzun yatağa gitmesi daha doğru.

Cumartesi sabahı daha erken uyandırın

Sınavdan bir gün önce yani cumartesi sabahı, her zamankinden biraz daha erken kalkmak faydalı olabilir. Uyku süresini kısaltmak çocuğun daha iyi uyumasını sağlayarak sınav günü daha dinç ve hazır olmasına katkıda bulunur.

Son gece uyuyamazsa endişelenmeyin

Sınav kaygısı nedeniyle bazı çocuklar son gece uykusuzluk yaşayabilir. Tüm önlemlere rağmen bu durumla karşılaşırsanız endişelenmeyin. Bir gecelik uykusuzluk büyük bir sorun yaratmaz. Çocuğunuza bu durumu açıklayarak kaygılarını hafifletmeye çalışın.

Prof. Dr. Güneş: Doğru beslenme zihni ve bedeni güçlendirir

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı, Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Esra Güneş, “Doğru beslenme, sadece bedeni değil zihni de güçlendirir ve çocukların sınavda en iyi performansı göstermesine yardımcı olur” diyor. İşte Prof. Dr. Güneş’ten sınav öncesi ve sabahı beslenme önerileri:

Beslenme programında hangi gıdalara yer verilmeli?

📍Çocuğunuzun sağlıklı ve dengeli beslenmesini sağlamak için ana öğünlerde beş ana besin grubundan yiyecekler bulundurmaya çalışın:

✔️ Et grubu: Et, tavuk, balık, yumurta

✔️ Tahıl grubu: Ekmek, bulgur, makarna, pirinç, galeta vb.

✔️ Sebze ve meyve grubu: Çeşitli sebzeler ve meyveler

✔️Süt ürünleri grubu: Süt, yoğurt, ayran, kefir, peynir

✔️Kuru baklagil grubu: Nohut, barbunya, kuru fasulye

📍 Ara öğünlerde kuru yemişler ve özellikle kırmızı renkli meyveler (antioksidan içerikleri yüksek) olmasına dikkat edin.

📍 Son bir hafta dışarıda yemek yemekten kaçının. Dışarıda yediğiniz yiyecekler gıda zehirlenmesi ya da fark etmediğiniz besin alerjisi gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Çocuğunuzun sevdiği yemekleri evinizde hazırlayabilirsiniz.

📍Çocuğunuzu gazlı ve kafeinli içeceklerden uzak tutun. Bu tür içecekler uyku düzenini bozabilir ve mide rahatsızlıklarına yol açabilir. Su, ayran, şalgam suyu, çay, bitki çayı, kefir gibi içecekler ise sindirimi kolaylaştırır, vücuda gerekli suyu sağlar ve genel sağlık durumunu destekler.

📍 Çocuklar sınav stresini nedeniyle atıştırmalıklara yönelebilir. Ancak kızartılmış, yağlı, şekerli ve zararlı atıştırmalıklardan kaçınmak önemli. Özellikle cips, gofret ve tatlılardan uzak durulmalı. Bunun yerine kuruyemişler, galeta, havuç, marul, çeri domates, kuru meyveler ve muz gibi sağlıklı atıştırmalıklar tercih edilmeli.

📍 Bir doktor veya diyetisyen önermediyse çocuğunuza sınav performansını artırmak amacıyla son bir hafta besin takviyesi vermeyin. Bu takviyeler, vücudunun alışkın olduğu metabolik düzeni kısa süreliğine bozabilir. Örneğin çinko veya magnezyum takviyesi almak kan şekerinin düşmesine ve sınav performansının olumsuz etkilenmesine neden olabilir. Zaten çinko, magnezyum veya omega-3 gibi takviyelerin faydaları hemen ortaya çıkmaz. Bu tür takviyelerin olumlu etkilerini görmek için en az bir aylık düzenli kullanım gereklidir. Besin takviyeleri yerine besin çeşitliliğine önem verin. Farklı renklerde sebze ve meyveler, farklı ekmek, kuru baklagil ve kuru yemişlerden yararlanın.

Sınavdan bir gün önce bunlara dikkat

📍 Sınavdan bir gün önce daha önce denemediği yiyecekleri çocuğunuza vermekten kaçının. Çevrenizden gelen “Şu sebzeyi haşlayıp suyunu içmek zihin açar” gibi önerilere karşı çok dikkatli olun. Çocuğunuzun daha önce denemediği bir yiyecek mide-bağırsak sisteminde sorunlara yol açabilir.

📍 Çocuğunuzun gaz yaptığını söylediği yiyecekler varsa bu yiyecekleri sınavdan bir gün önce yememesi önemli. Gaz yapıcı yiyeceklerin en bilinenleri kuru baklagiller, süt, yoğurt ve yeşil yapraklı sebzelerdir. Fakat bugüne kadar bu tür bir etki gözlemlemediyseniz kısıtlamaya gitmenize gerek yok.

Sınav sabahı kahvaltı önerileri

📍 Kahvaltı, sınav sırasında beyin fonksiyonlarının en iyi şekilde çalışabilmesi için gerekli enerjiyi sağlar. Dengeli bir kahvaltı, çocuğun dikkatini toplamasına ve performansını artırmasına yardımcı olur. O nedenle çocuğunuzun mutlaka kahvaltı yapmasını sağlayın. Eğer çocuğunuz kalkar kalkmaz kahvaltı etmekte zorlanıyorsa sabah biraz daha erken uyanmasını sağlayarak vakit geçirdikten sonra kahvaltı yapmasını teşvik edebilirsiniz.

📍 Çocuklar sınavda uzun süreli efor sarf edecekleri için vücudun glikoza ihtiyacı olacak. Beyin için tek yakıt glikozdur. Bu nedenle vücutta yeterli miktarda glikoz bulunması çok önemli. Çocuğunuzun ihtiyacı olan glikozu sağlaması için kahvaltıda mutlaka tam tahıllı ekmek bulundurun. Fakat “Glikoz gerekliymiş, bol miktarda reçel, bal, kurabiye, kek yiyebilir” diye düşünmeyin. Bu yiyecekler kan şekerini hızlıca yükseltir ve ardından hızla düşmesine neden olur. Sonuçta halsizlik, konsantrasyon bozukluğu, soğuk terleme ve panik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu da sınav kaygısını artırarak başarısızlığa neden olabilir.

📍Kahvaltıda şu besinlere yer açın:

✔️ Az tuzlu peynir

✔️ Omlet veya haşlamış yumurta, menemen

✔️ Zeytinyağlı salata

✔️ Az miktarda tereyağı (alışkanlığı varsa)

✔️ 1 çay kaşığını geçmeyecek şekilde pekmez veya reçel

✔️ 2-3 dilim tam tahıllı ekmek

✔️ Fındık, badem veya ceviz ya da zeytin

📍 Çocuğunuzun normalde yemediği veya yediğinde rahatsızlık duyduğu besinleri sınav sabahı tüketmemesine dikkat edin. Özellikle süt alışkanlığı olmayan bir çocuğa sırf faydalı olsun diye süt içirmek gaz ve ishal gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca tuvalet ihtiyacını artıracağı için sabahı aşırı sıvı tüketiminden kaçınmak önemli.

Uluslararası sınav sızıntısı: IB Bakalorya programının soru ve cevapları internete düştü