İsrail’le ticaretin durması cari açığı nasıl etkiler?

Bu yılı baz alarak Türkiye’nin İsrail’e yıllık 7 milyar dolarlık ihracat potansiyelinin olduğu söylenebilir. İki ülke arasındaki ticareti durdurmak, Türkiye’nin ihracatında yaklaşık bu kadarlık azalma olabileceği anlamına geliyor.

3 Mayıs 2024

Uluslararası haber ajansı Bloomberg’in dün geçtiği, henüz Ankara tarafından doğrulanmayan ama dünya medyasında geniş yer bulan habere göre Türkiye İsrail’le tüm ticari ilişkilerini kesmiş durumda. Eğer doğruysa bunun Türkiye’nin dış ticaret dengeleri üzerinde etkili bir karar olacağı açık. Türkiye İsrail’e ihracatı 2022’de 7 milyar dolarla tarihi zirvesine çıktıktan sonra 2023’te savaşın etkisiyle 5.4 milyar dolara gerilemişti.

Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi 2022’nin Mart ve Nisan aylarında Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 700 milyon doların üzerine çıkmıştı ki, bu bugüne kadarki en yüksek aylık ihracat tutarlarıydı. Bu yılı baz alarak Türkiye’nin İsrail’e yıllık 7 milyar dolarlık ihracat potansiyelinin olduğu söylenebilir. İki ülke arasındaki ticareti durdurmak, Türkiye’nin ihracatında yaklaşık bu kadarlık azalma olabileceği anlamına geliyor.
Türkiye’nin İsrail’den ithalatı ise ihracata göre daha sınırlı. 2022 yılında 2.4 milyar dolara yükseldikten sonra geçen yıl 1.6 milyar dolara inmişti. Kabaca 2 milyar dolara yakın ithalatımız olduğu görülüyor.

Özetle İsrail’le ticaretin durması dış ticaret açığının yaklaşık 5 milyar dolar bozulması anlamına gelecek. Türkiye elbette bunu başka ülkelere ihracatını artırarak telafi edebilir. Fakat başlıca ihracat pazarımız olan Avrupa’nın durgunlukta olması (Son veriler teknik olarak resesyonun bittiğini ama Avrupa ekonomilerinin büyümediğini gösterdi) ve bu arada TL’nin yapay biçimde değerli tutulması bunu zorlaştırıyor. Türkiye’nin toplam ihracatı 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 0.6 artarak 255 milyar 777 milyon dolar olmuştu. Mart ayında ise geçen yıla göre yüzde 4.1 azaldı (Ama ithalat daha çok azaldığı için Türkiye’nin dış ticaret açığı yüzde 12.4 daraldı.)
Türkiye’nin dış ticaret açığı 2023’te 106 milyar dolar olmuştu, bu yıl sonunda 100 milyar doların epey altına inecek gibiydi. İsrail’le ticaretin durması bunu zorlaştırabilir.
Bununla birlikte dış ticaret açığı ile cari açık aynı şeyler değiller. Dış ticaret açığı cari açık içinde önemli paya sahip olmakla birlikte, bir de başta turizm olmak üzere hizmet gelirleri var. Neyse ki orada işler iyi gidiyor. Geçen yıl 54.3 milyar dolarlık turizm geliriyle rekor kırılmıştı. Türkiye’nin turizm geliri 2024’ün birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5.4 artarak 8.7 milyar dolar oldu. İlk çeyrekteki artış temposu devam ederse yıl sonunda 60 milyar dolarlık toplam turizm gelirine ulaşılacak gibi görünüyor. Bu da İsrail’e ihracatın durmasının etkisini büyük olasılıkla kompanse eder.