Rusya kendi etiyle doyarken Türkiye neden ithalata mahkum?
ABD’den ‘yaptırım’ uyarısı: Türkiye-Rusya ticaretinin azaldığını görmek istiyoruz
ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi James O'Brien, G7 ülkelerinin baskısı üzerine, Türkiye’nin yaptırım uygulanan Batı mallarının Rusya'ya geçişini durdurmayı kabul ettiğini söyledi. O’Brien, Washington'un Ankara'nın Moskova ile ticaret verilerini, düşüş beklentisiyle takip edeceğini vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Yaptırımlar Koordinasyon Ofisi Başkanı James O’Brien, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada Türk yetkililerin yaptırım uygulanan malların Rusya’ya yeniden ihracatına yasak getirdiklerini çeşitli hükümet ve kurumlarla “çok açık” bir şekilde paylaştıklarını söyledi. Ancak O’Brien, Washington’un bu değişimin etkisini henüz görmediğini söyledi. “Bunu görmemiz biraz zaman alacak. Mart ve nisan aylarındaki ticaret verilerini göreceğiz ve bu ticaretin dramatik bir şekilde düştüğünü görmeyi bekleyeceğiz” diyen Amerikalı yetkili, tek önemsediğinin bu rakamlar olduğunu kaydetti.
ABD ve müttefikleri, Ukrayna’yı işgalinin ardından Rusya’ya kapsamlı yaptırımlar uyguladı. Ancak Karadeniz komşusu Türkiye ve Hong Kong dahil diğer ticaret merkezlerinden Rusya’ya tedarik kanalları açık kaldı.
Demir ihracatına 1 Mart’ta yasak gelmişti
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği’nin geçen ay yaptığı açıklamaya göre, Türk hükümeti şirketlere yasaklı yabancı malların bir listesini gönderdi ve 1 Mart’tan itibaren bu malların Rusya’ya aktarılmaması talimatı verdi.
Bu politika, Washington ve diğer zengin G7 bloğu ülkelerinin, Rusya’nın savaş alanında yeniden değerlendirebileceği ürünlerin satışını kısıtlamaları için, üçüncü ülkeleri ikna çabalarını izledi. NATO üyesi Türkiye, savaş sırasında hem Moskova hem de Kiev ile iyi ilişkilerini sürdürmeye çalıştı.
Ankara prensip olarak yaptırımlara karşı çıksa da yaptırımların Türkiye’de delinemeyeceğini ve gönderilen hiçbir ürünün Rusya ordusu tarafından kullanılamayacağını bildirmişti.
Aralarında ABD Maliye Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo’nun da bulunduğu çok sayıda üst düzey Amerikalı yetkili Ukrayna işgalinden bu yana Türkiye’ye giderek, iş dünyası ve bankalara, ABD’nin Rusya’ya yaptırımlarını uygulamaları yönünde uyarılarda bulundu. ABD Maliye Bakanlığı’nın Terörizm ve Mali İstihbarat Müsteşarı Brian Nelson, şubat ayı başlarında Türkiye’de temaslarda bulunmuştu.
Hükümet yetkilileri ve bankacılık sektörü temsilcileriyle biraraya gelen Nelson, yaptırım listesindeki Rus kurumlarla iş yapmaları halinde Türk şirketlerinin ve bankalarının yaptırım riskiyle karşı karşıya kalabilecekleri uyarısı yapmıştı. Amerikalı yetkili Türk şirketleri ve bankalarının, Rus askeri endüstriyel kompleks tarafından kullanılabilecek çift kullanımlı teknoloji transferine ilişkin işlemlerden kaçınmak amacıyla daha fazla önlem almaları gerektiğini vurgulamıştı.
Türkiye’nin Rusya’yla ticaretinde yükselen bir ivme var
O’Brien’ın “azaldığını görmek istediği” Rusya-Türkiye arasındaki ticarette yükselen bir grafik gözleniyor. Mart ayında Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 285 artışla 1,1 milyar dolara yükselirken, bu yılın ilk 3 ayında ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 168 artarak 3,1 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde Türkiye’nin Rusya’dan ithalatı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artışla 13,2 milyar dolara yükseldi. Geçen yıl ise iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi geçen yıl yüzde 96 artışla 68,2 milyar dolara çıkmıştı. 2021’de 5,8 milyar dolar olan Rusya’ya ihracat, geçen yıl rekor kırarak yüzde 62 artışla 9,3 milyar dolara yükselmişti. 2021’de 29 milyar dolar olan Rusya’dan ithalat ise geçen yıl yüzde 103 artışla 58,9 milyar dolara yükselerek tarihi zirveyi görmüştü.
Kazakistan ve BAE’den de beklentiler aynı
James O’Brien, Kazakistan’ın da yaptırımları ihlal edebilecek ticareti inceleme ve tespit etme politikası açıkladığını söyledi ve Washington’un bu konuda gelişmeler görmeyi beklediğinin altını çizdi. O’Brien, Birleşik Arap Emirlikleri’nin de Rusya ile ticaretini gözden geçireceğini ancak harekete geçme taahhüdünde bulunmadığını söyledi. Washington daha önce Birleşik Arap Emirlikleri’nde “yaptırımlara uyumun zayıf olduğunu” açıklamıştı.
“Rusya bu malları silah yapmak için kullanıyor. Bu mesele G7 için çok yüksek bir öncelik’’ diyen O’Brien, ürünlerin nihai olarak Rus ordusuna gidecek olması nedeniyle, BAE’deki işlemlerle bağlantılı olan herkesin yaptırımları ihlal ediyor olabileceğini de belirtti. Amerikalı yetkili, “Yani bu ticareti desteklemeye devam ediyorlarsa, işlerinin geleceğiyle kumar oynuyorlar” diye konuştu.
Oyunlar ve Bulmacalar