Daha hızlı… Daha yükseğe… Daha güçlü… Şölen başlıyor

Batuhan Talha Herdem

“Benden önce çok fazla efsane, çok fazla insan geldi. Ama artık benim zamanım.”

100 ve 200 metre koşu rekorlarının sahibi, atletizm tarihinin belki de gelmiş geçmiş en önemli ismi Usain Bolt 2012 Londra Olimpiyatları sırasında İngiliz gazetesi Guardian’a verdiği röportajda bu ifadeleri kullanmıştı. O sırada üst üste iki olimpiyatta 100-200 dublesi yapabilen ilk isimdi. Gerçekten de onun zamanıydı. 2016 Rio’da da 100, 200 ve 4×100 üçlemesini tamamlamış ve böylece olimpiyat macerasına olabilecek en iyi şekilde nokta koymuştu.

2023 Dünya Atletizm Şampiyonası’nda bir ilk: Sporcularla beraber antrenörler de madalya alacak

Yukarıdaki cümleyi kurduğu Londra’ya 2017 Dünya Atletizm Şampiyonası için gittiğinde Bolt’un da yenilebilir olduğu ilk kez görüldü. Kimileri için turnuvaya katılması bile hataydı. Yıllarca rakiplerinin yüzüne gülümseyerek bitirdiği 100 metre yarışında bronz madalya aldı. 4×100 metre yarışının son metrelerinde sol bacağı çekince hikayesine ironik bir son yazıldı.

Bolt altı yıldır yok. Ama hayat diğerleri için devam ediyor. Atletizm durmaksızın yeni şampiyonlarını üretiyor. Belki de son yılların en iyi performanslarını ve yarışları olacak karşımızda. Dünya Şampiyonası tarihinin en çok madalya kazanan sprinteri olan Shelly-Ann Fraser-Pryce altıncı 100 metre bireysel şampiyonluğuna ulaşmaya, sırıkla atlamada altı kez rekortmen Mondo Duplantis 6,22’lik derecesini yükseltmeye, 400 metre engellide dünya rekortmeni Karsten Warholm sakatlıkla geçen 2022’nin izlerini silmeye, 1500 ve 5000 metre rekorlarını sahibi Faith Kipyegon yine her iki branşa da hükmetmeye, üç adım atlamada efsane mertebesine yükselen Yulimar Rojas da serisini sürdürmeye çalışacak.

2023 Budapeşte’de ‘zaman’ herkesin.

Paulo Coelho’dan Mete’ye: Şampiyon!

Citus (Daha Hızlı)

Jamaika’nın erkekler sprintinde en iyi günleri geride kaldı. Bir dönem Bolt’un yanı sıra Yohan Blake, Asafa Powell ve Warren Weir gibi isimlerle madalyaları süpüren Orta Amerika ülkesi gözünü bir süredir kadınlar tarafına çevirdi. 2021’de düzenlenen 2020 Tokyo’da ve Oregon’daki 2022 Dünya Şampiyonası’nda 100 metreyi Elaine Thompson-Herah, Shelly-Ann Fraser-Pryce ve Shericka Jackson ile süpürdüler. 36 yaşındaki Fraser-Pryce geçen yıl 10.67’lik şampiyona rekoruyla altın madalyaya ulaşmıştı ve bu sezon 100 metrede hiç kaybetmedi. ABD’li Sha’Carri Richardson ve Fildişi Sahilli Marie-Josee Ta Lou da madalya arayan isimler arasında olacak. Kadınlar 200m yarışında ise Oregon’daki sekiz finalistten beşinin bu Dünya Şampiyonası’nda yer almayacağı düşünüldüğünde oldukça tahmin edilemez bir yarış olabilir. Geçen yıl takıma giremeyen fakat bu yıl ulusal rekoru kıran Gabby Thomas, son dünya şampiyonu Jackson’a karşı ABD’nin madalya umudu olacak.

Erkeklerde 100 metre altın madalyası 20 yıldır ABD veya Jamaika dışında başka bir ülkeye gitmiyor. Yarışın net bir favorisi olmasa da ABD takımı Fred Kerley, Marvin Bracy-Williams, Trayvon Bromell, Christian Coleman ve Noah Lyles ile en güçlü kadroya sahip. Kerley’le sosyal medyada atışan fakat rakibiyle bir türlü buluşamayan son Olimpiyat şampiyonu İtalyan Marcell Jacobs şampiyonaya biraz şüpheli geliyor. Bu yıl açık havada tek yarışı Paris’teydi ve 10.21’lik derecesiyle yarışı 7. sırada tamamladı. Jacobs yerine belki de ilk kez duyduğunuz bir ülkeden, 47 bin nüfuslu Saint Kitts ve Nevis’ten Kim Collins ABD’ye tek başına kafa tutabilir. 200 metrede ise ABD’li Lyles, Bolt’un 19.19’luk dünya rekorunu kırmak için geliyor. Hani bir zamanlar Michael Johnson’ın olan ve gene kırılmaz denildiği bir dönemde Bolt tarafından yerle bir edilen rekor var ya, o işte. Geçen yıl Oregon’da dünya şampiyonu olurken 19.31’lik derece elde etmiş ve Bolt ile Blake’ten sonra tarihteki en hızlı üçüncü atlet olmuştu. Bakalım başarabilecek mi? 2017 Londra’da ipi göğüsleyen milli sporcumuz Ramil Guliyev’in de yer alacağı erkekler 200 metre eleme serileri 23 Ağustos’ta başlayacak.

Somali, atletizm tarihine geçti: Fit olmayan koşucu 100 metreyi 21 saniyede koştu

Şu döneme ‘benim zamanım’ diyebilecek bir isim varsa o da şüphesiz 400 metre engellide son Olimpiyat şampiyonu ve dünya rekorunun sahibi Norveçli Karsten Warholm. 2020 Tokyo’da tarihin en iyi yarışında ipi göğüsleyen Warholm için 2022 Oregon’da sakatlık dönüşü ancak yedinci sırayı alabilmiş olması motive edici bir sebep. 2017 ve 2019 şampiyonu Brezilyalı Alison dos Santos da bu yıl sakatlıktan dönüyor ve şampiyonada ne yapacağı merak konusu. 2014’ten beri Türkiye adına yarışan, 2017 Londra’da gümüş madalya kazanan Yasmani Copello da 20 Ağustos’taki eleme serilerinde yarı final bileti arayacak.

Kadınlarda sporseverlerin aklındaki soru Hollandalı Femke Bol’ün daha ne kadar ileri gidebileceği. Son Olimpiyat ve Dünya Şampiyonu Sydney McLaughlin-Levrone’un şampiyonaya katılmama kararı elbette atletizm severleri derinden yaraladı. Ama böylece Bol’ün önü epey açılmış durumda. Bol, mart ayındaki Avrupa Salon Atletizm Şampiyonası’nda da İstanbullu sporseverlerin karşısına çıkmıştı.

Melissa Vargas rekor kırdı, Filenin Sultanları gözdağı verdi

Kadınlar 400 metrede tarihin en güzel yarışlarından bir tanesi için nefeslerimizi tuttuk. Favori McLaughlin-Levrone’un yokluğu Marileidy Paulino, Shaunae Miller-Uibo, Rhasidat Adeleke, Natalia Kaczmarek, Lieke Klaver, Britton Wilson ve Salwa Eid Naser gibi kalabalık bir listeyi iştahlandırdı. Erkekler 400 metrede ise son şampiyon Michael Norman Budapeşte’de boy gösteremeyecek. Geçen yıl dünya şampiyonası öncesi sakatlanan son Olimpiyat şampiyonu Steven Gardiner 2017 ve 2019’dan sonra yeniden zirve arayışında olacak. ‘Bolt’la 300 metrede kapışsa ne olur’ sorularına konu olan Güney Afrikalı Wayde van Niekerk de artık 2017’de geçirdiği çapraz bağ sakatlığının izlerinden kurtuluyor. Efsane Kirani James, Muzala Samukonga ve Rusheen McDonald da zafer için ellerinden geleni yapacak.

Hangi sporu nasıl seviyorsunuz?

Erkekler 800 metrede geçen yılın finalistleri Budapeşte’de de sahne alacak. Son şampiyonada altın alan Emmanuel Korir ve gümüş ile bronz madalyaların sahibi Djamel Sedjati ve Marco Arop tartar piste çıkacak isimler arasında. Podyumun hemen dışındaki Emmanuel Wanyonyi de onlara eşlik edecek. Kenyalı Korir sakatlık sonrası Diamond League’de formunu bulabilmiş durumda görünmedi. Vatandaşı Wanyonyi ise bu yıl en iyi derecesini koşmuş şekilde şampiyonaya geliyor. Kadınlarda ABD’li son şampiyon Athing Mu bu yıl tek bir 800 metre yarışında yer alabildi. Ulusal elemelerde 1500 metrede Mu’yu geçmeyi başaran Nikki Hiltz altın madalyaya aday olabilir. Büyük Britanyalı Keely Hodgkinson ise 2023’ün en hızlı atleti konumunda. 21 yaşındaki Hodgkinson iki Diamond League yarışının yanı sıra tıpkı Bol gibi İstanbul’daki Avrupa Salon Şampiyonası’nda sahne almış ve şampiyonluk yaşamıştı.

Bu maç kaçmaz

Uzun mesafe yarışların kadınlarda yeni bir kraliçesi var. Kenyalı Faith Kipyegon en son bundan iki yıl önce 1500 metre yarışı kaybetti ve Budapeşte’ye belki de en zor şeyi başarmak için geliyor, yani 1500-5000 dublesi için. Kadınlarda 3.50 bariyerinin altında koşabilen ilk isim olan, 5000 metrede de dünya rekorunun sahibi Kipyegon’a, 1500 podyumunda Laura Muir ve Gudaf Tsegay; 5000 podyumunda Letesenbet Gidey, Sifan Hassan, Yalemzerf Yehualaw gibi isimler eşlik edebilir. Erkekler tarafında ise Jakob Ingebrigtsen’in bileğini bükmek güç. Oregon’da Jake Wightman’ın müthiş stratejisine boyun eğen Ingebrigtsen bu kez hata yapmak istemiyor. 5000 metrede ise son şampiyon unvanıyla Macaristan’a adım atan Norveçli İstanbul’da 1500 ve 3000’de galip gelmeyi başarmıştı. Yalnız bu yıl hiç 5000 yarışı koşmamış olması bir miktar soru işareti yaratıyor. Üç yıl önce dünya rekorunu kıran Joshua Cheptegei de geçen sene dokuzuncu basamakta kendisine yer bulmuştu ve bu kez hata yapmak istemiyor. Ugandalı atlet 10.000 metrede de üst üste üçüncü şampiyonluğunu arayacak.

12 Dev Adam şov yaptı, Olimpiyat Elemesi’ne ‘1’ kaldı

Sifan Hassan tıpkı son Olimpiyatlardaki gibi 1500, 5000 ve 10.000 koşmayı planlıyor. Tokyo’da 5-10 bin dublesi yapan Hassan Londra Maratonu’nu da kazanarak yetenek havuzunun ne kadar geniş olduğunu kanıtlamıştı. Fakat bu yılın en iyi derecesini 30 dakika altında koşan Gudaf Tsegay yaptı. 10 bin metredeki ikinci yarışında tarihin en iyi dördüncü derecesini elde eden Etiyopyalı uzun mesafe yarış için ciddi bir aday.

Altius (Daha yükseğe)

Atletizmin şu an dünya çapındaki yüzü kim? Bunun için yukarıda da ismi geçen birçok aday var muhakkak. Fakat bunu Mondo Duplantis kadar hak eden biri olmayabilir. Erkekler sırıkla atlamanın rekor canavarı Duplantis Dünya Şampiyonası’nda da çıkabileceği en yüksek mesafenin sınırlarını zorlayacak. 2022 yılını yenilgisiz tamamlayan Duplantis aynı yıl salonda 6.20’lik atlayışıyla bir önceki rekoru 16 cm geliştirerek rekor kırdı. 2022 Oregon’da 6.21 atlayarak ilk büyük şampiyonluğunu elde etti ve alanında rakipsiz görünüyor. Geçen ay Diamond League’de Monaco’daki sıcak hava kendisini zorlamış ve 5.72 ile kötü bir gün geçirmişti. Ancak tıpkı Bolt gibi ‘şimşek’ etkisi yaratan belki de tek isim şu an İsveçli.

Yüzme Dünya Kupası’nda ilk: Trans yüzücü devrimi

Öte yandan kadınlarda bu yılki en iyi altı derecenin dördünün altında imzası bulunan Katie Moon son Olimpiyat ve Dünya Şampiyonu unvanının taşıyıcısı. ABD elemelerini 4.90’la geçen 32 yaşındaki atlet Budapeşte’den Ay’a çıkmanın yollarını arayacak. 23 Ağustos’taki sırıkla atlama müsabakalarında bir gözümüz de geçen ay Almanya’da düzenlenen Uluslararası Sırıkla Atlama yarışmasında 5.90’lık atlayışı ile Türkiye rekoru kıran ve Olimpiyatlara kotası alan Ersu Şaşma’nın üzerinde olacak.

2017’den bu yana büyük şampiyonalarda üç adım atlama podyumunun zirvesinde yalnızca bir kadın yer aldı: Venezuelalı Yulimar Rojas. Geçen sene Oregon’da aldığı üçüncü altın madalyayla rekoru egale eden Rojas dördüncü şampiyonluğuyla tahtın tek gerçek sahibi olmanın peşinde. 2017 Londra’da 14.91, 2019 Doha’da 15.37, 2022 Oregon’da 15.47 atlayan Rojas’ın bu şampiyonada hangi mesafeye ulaşacağı merak konusu. Bu yıl 14.31’lik atlayışı ile Türkiye rekoru kırarak Avrupa salon şampiyonu olan Tuğba Danışmaz da yüksek seviye rekabette yeni rekorlar kırabilir. Erkeklerde ise bahisler birden fazla isme açık. Son şampiyon Pedro Pablo Pichardo’nun yarışmadan çekilmesi 20 yaş altı rekorunun sahibi Jaydon Hibbert, salon rekortmeni Hugues Fabrice Zango ve son dünya salon şampiyonu Lazaro Martinez ve son dünya üçüncüsü Zhu Yaming’in önünü açtı. Tokyo’da Türkiye’ye 73 yıl sonra final heyecanı yaşatan ve yarışmayı altıncı sırada tamamlayan Necati Er de final biletinin peşinde olacak.

 

Paris’te olimpiyat enflasyonu!

Erkekler uzun atlamada Hindistan’dan iki isim Jeswin Aldrin ve Murali Sreeshankar şampiyonaya 8.42 ve 8.41’le kişisel en iyi derecelerini elde etmiş halde geliyorlar. Olimpiyat şampiyonu Yunan Miltiadis Tentoglou da bu yıl 8 metrenin altında atlamadı ve rekabetin içinde olmak istiyor. Kadınlarda yeni bir şampiyonu selamlayacağımız şampiyona öncesi bu yıl dört isim 7 metre üstü atlayış yaparken sekiz atlet de 6.90 bandında dereceler elde etti. Son Olimpiyat ve dünya şampiyonu Alman Malaiko Mihambo’nun yokluğu biraz burukluk yaratsa da Jamaikalı Ackelia Smith ülkesi adına bu branştaki ilk madalyasını almaya, Tara Davis-Woodhall, Quanesha Burks ve Jasmine Moore da ABD’nin kazanma geleneğini sürdürmeye çalışacak.

Erkekler yüksek atlamada Katarlı Mutaz Barshim dördüncü dünya şampiyonluğunu kovalayacak. Barshim, son Olimpiyat şampiyonluğunu İtalyan Gianmarco Tamberi ile paylaşmış ve ikilinin sevinci sosyal medyada da epey gündem olmuştu. Barshim daha sonra 2.36’lık derece elde etse de Tamberi ve Olimpiyat üçüncüsü Alman Tobias Potye 2.34’ü henüz aşamadı. 32 yaşındaki Barshim sırtındaki sakatlıktan dolayı kendisini rekabetçi seviyede pek fazla test edemiyor. Tamberi de bilek sakatlığının üstüne yeniden en iyi günlerini arıyor. Fakat bu ikili zirveye çıkabilecek yetenek ve karaktere sahip. Kadınlarda da Ukraynalı Yaroslava Mahuçih geçen yıl Rusya’nın bombaladığı Dnipro’dan kaçmış, altı günlük bir araba yolculuğu sonunda Belgrad’a ulaşmış ve salon şampiyonasında altın madalyaya ulaşmıştı. Yani kısacası hem erkekler hem de kadınlarda özel hikayeler bizleri bekliyor.

Fortius (Daha Güçlü)

Gülle, disk, çekiç ve cirit atma gibi saha mücadelelerinde eski seviyeyi bulmak oldukça zor. Rekorların birçoğu 80’lerde Sovyetler döneminden kalma. Erkekler gülle atma rekoru ise Sovyetlerin Soğuk Savaş dönemindeki en büyük rakibi ABD’ye aitti fakat Randy Barnes’ın 23.12’lik rekoruna erişilemiyordu. 2021’de sahneye çıkan bir diğer ABD’li Ryan Crouser rekoru önce 25 cm geliştirdi. Ardından bu yıl mayıs ayında 23.56’ya yükselterek çıtayı bambaşka bir seviyeye çıkardı. En büyük sahnede onunla aşık atabilecek bir rakibi yok gibi duruyor. Kadınlarda Chase Ealey de geçen sene ABD’ye ülkenin ilk altın madalyasını getirdi. Ealey 20.51’lik kişisel en iyi derecesini aşabilmek için yeni bir teknik geliştirme aşamasında. Bu her ne kadar geçen yılki namağlup serisini zedelemiş olsa da bazen ileri gitmek için bir adım geri atmak gerekebilir.

Beyzbol efsanesi Babe Ruth’un kullandığı sopaya 1.3 milyon dolar!

Disk atmada kadınlar rekoru 1988’de Doğu Alman sporcu Gabriele Reinsch tarafından kırılmış olsa da Hırvat Sandra Perkovic’in son Olimpiyatlara giderken hedeflediği bir başka rekor vardı: Üst üste üç Olimpiyat altını kazanmak. Fakat ABD’li Valarie Allman hesapta yoktu. İkili geçen yıl Oregon’da yeniden karşılaştı. Perkovic 68.45’le en iyi atışını yaparak Allman’ı geçse de denkleme Çinli Feng Bin de dahil olarak bilinmeyen sayısını üçe çıkardı. Feng iki rakibinin arasından sıyrılarak altın madalyaya uzandı. Erkeklerde de durum pek farklı değil. İsveçli Daniel Stahl 2019 Doha’nın üstüne 2020 Tokyo’yu da kayıpsız geçti. Fakat Tokyo’da beşinci sırada kalan Slovenyalı Kristjan Ceh bu alanın yükselen yeni yıldızı. Geçen sene dünyanın zirvesine çıkan 24 yaşındaki Ceh’in yanı sıra 19 yaşındaki Litvanyalı Mykolas Alekna da erkekler disk atmanın geleceğini garanti altına alıyor.

Fraser-Pryce gibi altıncı dünya şampiyonluğuna ulaşmak isteyen bir diğer isim de erkekler çekiç atmada Polonyalı Pawel Fajdek olacak. Fajdek en son 2011’de podyum dışı kaldı. Fakat hedefi kürsüden ziyade platformun en üst basamağı olacak. Ama vatandaşı Wojciech Nowicki şu an çekiç atmanın bir numarası ve şampiyonaya favori olarak geliyor. Diğer yandan ABD’li Brooke Andersen daha üç ay önce 80 metreyi aşabilen tarihteki üçüncü kadın sporcu oldu. 27 yaşındaki atlet şimdi de tarihte birden fazla madalya kazanan üçüncü kadın sporcu olmak istiyor. Ancak listenin tepesinde dünya rekortmeni Anita Wlodarczyk ve Andersen’in takım arkadaşı DeAnna Price gibi isimler de var.

İtirazı kabul edilen Caster Semenya: Adalet yerini buldu

Son olarak kadınlar cirit atmada Avustralyalı Kelsey-Lee Barber 2022 Oregon’da dünya şampiyonu unvanını koruyabilen ilk isim olmuştu ve üst üste üçüncü altını istiyor. Birmingham’daki İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları’nda da takım arkadaşı Mackenzie Little’ı geçerek şampiyonluk yaşadı. İkilinin karşılaştığı son mücadele olan Avustralya Şampiyonası’nda ise kazanan Little olmuştu. İkilinin mücadelesi şu sıralar Kadınlar Dünya Kupası’yla mest olan ülkenin gözlerini yeni bir keyifli rekabete çevirmesini sağlayacak. Erkekler tarafında ise son iki şampiyonada altın madalya kazanan Anderson Peters geçen seneki kadar favori görünmüyor. Çek Jakub Vadlejch ise 14. büyük turnuvasında artık şeytanın bacağını kırmak istiyor.