Rusya’yı terk eden şirketlerin zararı 107 milyar doları aştı
Korelerin casus uydu savaşı: Kuzey, üçüncü denemesinde başarılı oldu
Kuzey Kore, salı günü yıl başından beri üçüncü casus uydu fırlatmasını gerçekleştirdi. İlk iki denemede başarısız olan Kuzey, Güney'in iddiasına göre Rusya'dan aldığı teknolojik yardımla başarılı oldu. Şimdi gözler Güney'in fırlatacağı uyduda.
Kuzey Kore, casus uydusunu yörüngeye ancak üçüncü denemesinde yerleştirebildi. Fotoğraf: AA Kuzey Kore yıl başından beri iki kez casus uydu fırlatma girişiminde bulundu ancak her iki uyduda da başarısız oldu. Kuzey Kore lideri Kim Jong Un bu başarısızlıklardan sorumlu kişilerin “bedelini ödeyeceği”ni söyleyerek, bu işi ne kadar ciddiye aldığını gösterirken, üçüncü denemede sonunda muradına erdi.
Güney Kore’nin açıklamasına göre roket, Kore yarımadası ile Çin arasındaki denizin üzerinden güneye doğru uçtu. ABD, Güney Kore ve Japonya, Kuzey’in roketinin başarısız olup, enkazının Japon ya da Güney topraklarına düşeceği endişesiyle bu fırlatmaya karşı ordularını alarma geçirmişti. Tabii orduyu alarma geçirmenin ek sebebi bu da değildi. Uydu programının bölgedeki istikrarı nasıl etkileyeceğini tespit etmek için roket hakkında istihbarat da toplamak istiyorlardı.
Kuzey, Chollima-1 roketini hem mayıs ayında hem de ağustos ayında Çin ile sınırı yakınlarındaki Tongchang-ri’de bulunan uydu fırlatma istasyonundan fırlatmıştı. Roket aynı üçüncü denemede olduğu gibi güneye doğru aynı yörüngede uçmuş, ancak her iki seferde de roketler arızalanmıştı. Dolayısıyla Kuzey, kendi yaptığı ilk casus uydusu Malligyong-1’i yörüngeye oturtmayı başaramamıştı. Bu uydunun Kuzey için önemi, ABD ve Güney’in giderek artan askeri tatbikatlarını yakından izleyebilmek ve nükleer saldırı kapasitesini artırabilmekti.
Sonunda salı günü Kuzey Kore, roketini yörüngeye oturtmayı başardığını açıkladı. Son haftalarda Tongchang-ri’deki fırlatma hazırlıklarını takip eden Güney Koreli yetkililere göre Kuzey bu kez Rusya’nın yardımını alarak teknolojik eksikliklerinin üstesinden gelebildi. Bir önceki başarısız fırlatmanın enkazını inceleme fırsatı yakalayan Güney, Kuzey’in uydusunu yörüngeye yerleştirmesi halinde bile çalışamayacak kadar basit olduğunu söyledi.
Ancak bu sefer yardım gerçekten de Rusya’dan geldiyse durum değişebilir. Güney Koreli yetkililer, Moskova’nın bu yardım hareketinin, devam eden Ukrayna savaşı için Kuzey’den top mermileri ve azalan mühimmat için yardım alma karşılığında gerçekleşmiş olabileceğini söylüyor.
Fırlatmayı Tongchang-ri’den takip eden Kim Jong Un için bu, gurur verici bir andı. Kuzey Kore haber ajansı, Kuzey’in uzay ajansının bu uydu başarısından güç alarak iktidardaki İşçi Partisi’nden uzaya daha fazla casus uydu göndermek için destek isteyeceğini yazdı.
‘BMGK kararının ihlali’, Rusya’nın olası yardımı
Kuzey’in son fırlatması; ABD, Güney Kore ve Japonya’nın bu türden fırlatmalara karşı yaptığı uyarılara meydan okur niteliğinde. Rusya’nın da bir parçası olduğu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararına göre Kuzey Kore’nin uzaya roket fırlatması yasak çünkü geçmişte bu roketleri uzun menzilli balistik füze kapasitesini geliştirmek için kullanmıştı. Ayrıca yine BMGK kararına göre Kuzey’den silah satın almak ya da Kuzey’in hem nükleer hem de roket alanındaki becerilerini geliştirmesine yardımcı olacak teknolojiyi vermek de yasak.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Adrienne Watson, fırlatmanın “gerilimi artırdığını ve hem bölgede hem de daha ötesinde güvenliği istikrarsızlaştırma riski taşıdığını” söylerken, Beyaz Saray, BMGK kararının “küstah bir şekilde ihlal edildiğini” belirtti. Japonya Başbakanı Kişida Fumio ise fırlatmayı “mümkün olabilecek en şiddetli şekilde kınadığını” söyledi. Güney’in Savunma Bakanlığı ise Kuzey sınırı yakınlarında havadan gözetleme faaliyetlerine devam edileceğini açıkladı.
Ukrayna’daki savaş, Batı’nın sırt çevirdiği Rusya’yı Kuzey’e itiyor. Çünkü her iki ülkenin düşmanı da esasında ortak: ABD. Kim, Putin’in ihtiyaç duyduğu top mermileri, roket ve diğer konvansiyonel silahlara sahip. Bunun karşılığında Kim de Putin’den ülkede yaşanan kıtlığı hafifletmek için gıda ve yakıt alabilir, Sovyet döneminden kalma tanklarını ve savaş uçaklarını modernize etmek için yedek parça alabilir. Yani bu iki ülke arasında bir müttefiklik kurulması ikisinin de işine gelir.
Moskova ve Pyongyang, bu tür alışverişler yaptıklarını reddediyor. Ancak Kim ve Putin eylül ayında Rusya’nın Uzakdoğusu’ndaki Vladivostok’ta bir araya gelerek, işbirliğini genişletme konusunda mutabık kaldı. Görüşmeyle ilgili basına yansıyan çok fazla bir şey yoktu ancak Kim’in ziyareti boyunca uzay üssünü, savaş uçağı üretim fabrikasını ve deniz üssünü ziyaret ederek hedefinin ne olduğunu gösterdi.
Geçen ay Beyaz Saray, Kuzey Kore’nin Rusya’dan 1000 konteyner dolusu mühimmat ve askeri teçhizat aldığını ve bu sevkiyatların Kim-Putin görüşmesi öncesinde başladığını öne sürdü. Güney Kore Savunma Bakanı Şin Won Sik, hafta sonu KBS TV’deki açıklamasında Kuzey’in Rusya’ya 2 bin kadar daha konteyner gönderdiğini iddia etti.
Güney de uydusunu fırlatmaya hazırlanıyor
Kuzey’in üçüncü denemesini tam da Kore yarımadası semalarında uzay yarışının kızıştığı bir döneme denk getirmesi de manidar Malum Güney geçen hafta ilk casus uydusunu 30 Kasım’da SpaceX’in Falcon-9 roketiyle fırlatacağını ve gelecek yıllarda da kendi roketlerini kullanarak daha fazla uyduyu yörüngeye yerleştirmeyi planladığını açıklamıştı.
Kuzey Kore, Rusya ve Çin arasında bir bloklaşma yaşanırken; Güney Kore, ABD ve Japonya arasında da askeri işbirlikleri arttı. ABD’nin uçak gemisi Carl Vinson, salı günü Güney Kore’nin güneydoğusundaki Busan limanına yanaşarak, Güney’e verdiği savunma taahhüdünü gösterdi.
Ayrıca Güney pazartesi günü 2018 yılında imzalanan, sınır bölgelerinde uçuşa yasak, karşılıklı ateşin olmadığı tampon bölgelerin oluşturulmasına yönelik anlaşmanın bir kısmını, Kuzey’in uzaya uydu fırlatmaya devam etmesi halinde askıya alacağını belirtti. Bu anlaşmanın amacı sınırdaki askeri gerilimi azaltmaktı. Ancak Güney Kore ordusunun operasyonlarından sorumlu Korgeneral Kang Hopil, Kuzey’in tampon bölgelere topçu ateşi açarak ve insansız hava araçları göndererek anlaşmayı zaten birçok kez ihlal ettiğini söylüyor.
Güney’in mevcut muhafazakâr hükümeti, Koreler arası kısa süren ancak hafızalarda ikonik olarak kalan yakınlaşma döneminin bir eseri olan 2018 anlaşmasını eleştiriyor. Ancak Seul’deki Ewha Kadın Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler profesörü Leif-Eric Easley, NYT’ye verdiği demeçte Güney’in sınırda gözetleme dronları uçurması durumunda Kuzey’in daha çok askeri provokasyonla karşılık verebileceğini söylüyor.
Oyunlar ve Bulmacalar