Biden Ürdün’deki saldırıya nasıl karşılık verebilir: ABD basınından üç senaryo
Dünya Bankası: Kızıldeniz krizi küresel ekonomiyi olumsuz etkileyebilir
Dünya Bankası’na göre Kızıldeniz krizinin dünya ticaretindeki olumsuz etkisi artarken yükselen enerji fiyatları, daha yavaş büyüme ve daha yüksek enflasyon küresel ekonomide beklenen büyümeyi vurabilir
Dünyanın önde gelen ekonomistleri Kızıldeniz’deki çatışmaların uzamasının ve Orta Doğu’da tırmanan gerilimin küresel ekonomi üzerinde yıkıcı etkileri olabileceği, enflasyonu yeniden alevlendirebileceği ve enerji arzını sekteye uğratabileceği uyarısı yaptı.
Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak’ın Avam Kamarası’nda İngiltere ve ABD’nin Yemen’deki Husi mevzilerine yönelik hava saldırıları hakkında yapması beklenen açıklama öncesinde Dünya Bankası ekonomistleri krizin artık daha yüksek faiz oranlarına, daha düşük büyümeye, kalıcı enflasyona ve daha büyük jeopolitik belirsizliğe neden olabileceğini belirtti.
Savaş iki liderin seçilme şansını azaltabilir
Başkan Joe Biden Yemen’de İran destekli isyancılara yönelik ikinci gece saldırılarının ardından ABD’nin Tahran’a “iyi hazırlandığımızdan eminiz” şeklinde özel mesaj gönderdiğini söyledi. Cumartesi günü Camp David’e giderken Beyaz Saray bahçesinde gazetecilere konuşan Biden daha fazla ayrıntıya girmedi.
Ancak Londra ve Washington’daki hükümet çevrelerinde, Sunak ve Biden yeniden seçilmek için mücadele ederken Orta Doğu’daki olayların ekonomik iyileşme beklentilerini ve dolayısıyla seçim sandığındaki şansları azaltabileceği endişesi giderek artıyor.
Yemen’deki Husi hedeflerine yönelik hava saldırıları Westminster’da partiler üstü geniş bir desteğe sahip olsa da Sunak endişeli milletvekillerinin uzun süreli çatışma ve Orta Doğu barışı için uzun vadeli planla ilgili sorularıyla karşılaşacak. Bazı sol görüşlü İşçi Partili milletvekillerinin bu tür bir eylemi ancak parlamentonun lehte oy kullanmasının ardından destekleyeceğini söylemiş olan partilerinin lideri Keir Starmer’ı askeri saldırıları neden desteklediği konusunda sıkıştırması bekleniyor.
Biden kendi partisi içinde İsrail’in Gazze’deki eylemlerine ABD’nin askeri destek vermesine zaten şiddetle karşı çıkan ilericilerin de tepkisiyle karşılaştı. California kongre üyesi Ro Khanna “Başkan Yemen’de Husilere karşı bir saldırı başlatmadan ve bizi başka bir Orta Doğu çatışmasına dahil etmeden önce Kongre’ye gelmelidir” dedi.
Dünya Bankası’na göre neler olabilir?
Dünya Bankası küresel ekonomik beklentilere ilişkin son raporunda Ukrayna’daki savaşla birlikte Orta Doğu krizinin gerçek tehlikeler yarattığını belirtiyor. Raporda “Çatışmaların tırmanması enerji fiyatlarının yükselmesine yol açabilir ve bunun küresel ekonomik faaliyetler ve enflasyon üzerinde daha büyük etkileri olabilir” deniyor. Bankanın raporunda krizin yaratacağı diğer tehlikeler şöyle sıralanıyor:
“Diğer riskler arasında reel faiz oranlarıyla ilgili finansal stres, kalıcı enflasyon, Çin’de beklenenden daha zayıf büyüme, ticaretin daha fazla parçalanması ve iklim değişikliğiyle ilgili felaketler yer alıyor.
Kızıldeniz’den geçen ticari gemilere yönelik son saldırılar, önemli nakliye rotalarını aksatmaya başlamış, tedarik ağlarındaki toparlanmayı olumsuz etkilemiş ve enflasyonist darboğaz olasılığını artırmıştır. Çatışmaların tırmandığı bir ortamda, enerji arzı da önemli ölçüde sekteye uğrayabilir ve bu da enerji fiyatlarında artışa yol açabilir. Bu durum diğer emtia fiyatlarına önemli ölçüde yansıyacak ve jeopolitik ve ekonomik belirsizliği arttıracak, bu da yatırımları azaltarak büyümenin daha da zayıflamasına yol açabilecektir.”
Dünya ticaretinde aksaklık olasılığı yüzde 30’a çıktı
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) eski baş ekonomisti John Llewellyn ise “Bu durum ciddi bir sorun haline geldi” dedi. Llewellyn bir hafta önce yüzde 10 olan dünya ticaretinde ciddi aksaklıklar yaşanma olasılığını yüzde 30’a çıktığını belirtti: “Kızıldeniz’deki durumda Hürmüz Boğazı’na ve daha geniş anlamda Orta Doğu’ya yayıldığını görebileceğimiz korkunç ve kaçınılmaz bir ilerleme var.”
Mali Araştırmalar Enstitüsü’nden ekonomist Ben Zaranko, Observer’a yaptığı açıklamada krizin Maliye Bakanı Jeremy Hunt’ın vergi indirimleri vaat etmek için sınırlı mali imkanları kullanmasının tehlikelerinin altını çizdiğini söyledi. Zaranko “Son birkaç yılda öğrendiğimiz bir şey varsa o da kötü şokların gelebileceği ve geldiğidir. Her kuruş ‘sınırlı imkanı’ vergi indirimlerine harcamak, kötü bir şokun ortaya çıkması ve görünümün kötüleşmesi durumunda hiç manevra alanı bırakmıyor” dedi.
Körfez’de deniz taşımacılığı felç oldu
Orta Doğu’daki çatışma Birleşik Krallık ve ABD’nin perşembe günü Yemen’deki Husi mevzilerine yaptığı ikinci dalga saldırıyla daha da genişledi. Birleşik Krallık ve ABD’ye göre saldırıların nedeni, Kızıldeniz’den geçen gemilere yönelik gerçekleştirilen ve dünyanın en önemli deniz geçişlerinden birinde deniz taşımacılığını felç eden saldırılara misilleme.
Husiler ise Gazze’deki Filistinlilere destek olmak amacıyla sadece İsrail bağlantılı gemileri hedef aldıklarını söylüyor ancak hedeflerinin çoğunun İsrail ile bilinen bir bağlantısı yok. Husiler önceki hafta da İsrail’e füze atmıştı.
ABD’nin cuma gecesi Yemen’de bir radar bölgesini vurması Husilerin uluslararası saldırılara “güçlü ve etkili yanıt” verme tehditlerine yol açtı ve halihazırda birden fazla sınırı aşan bir çatışmada bölgesel tırmanma korkularını körükledi.
Husi sözcüsü Muhammed Abdülselam saldırıların Husilerin Kızıldeniz ve Umman Denizi’nden gemilerin geçişini engelleme kabiliyeti üzerinde önemli bir etkisi olmadığını söylüyor.
Oyunlar ve Bulmacalar