Ukrayna’da ‘Demir General’ krizi: Zalujni görevden alınacak

2022’nin Şubat ayında Ukrayna’da başlayan savaş tüm hızıyla devam ederken Kiev’de ordu ve Başkan Zelenski arasındaki çatlak büyüdü. Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Genelkurmay Başkanı Valeri Zalujni‘nin ayağını yakın zamanda kaydırabileceğini yazmıştık.

Batı’dan gelen yardımlarla Rusya’ya karşı direncini üçüncü yıla taşıyan Ukrayna’nın lideri bugün ordunun tepesindeki ismin görevden alınacağını doğruladı. İtalya’nın Rai haber kanalına konuşan Zelenski “Aklımda tek bir kişiye değil, ülkenin yönetimini ve gidişatını değiştirmeye yönelik ciddi bir adım var” dedi.

President of Ukraine Vladimir Zelensky confirmed for the first time that he is thinking about replacing the commander-in-chief of the Armed Forces of Ukraine Valery Zaluzhny in an interview with the Italian RAI TV channel.#Zelenskyy #Zaluzhny #Ukraine️ #Залужний #Зеленский pic.twitter.com/M7vO5t0mLl

— Березкин Дмитрий (@Dimitriums) February 5, 2024

“Zafere ulaşmak” için ülkenin topyekün aynı yönde ilerlemesi gerektiğine inandığını söyleyen Zelenski “Bu konu hakkında konuşurken devlet yönetiminde üst kademelerde görevli birçok kişinin değiştirilmesini kastediyorum, ordu gibi tek bir alan söz konusu değil” diye konuştu.

Ukrayna lideri Rusya’ya karşı savaşta ülkesinin duruşunu güçlendirmek için askeri ve sivil yönetimde geniş çaplı revizyona ihtiyaç duyulduğunu söyledi, “Bir sıfırlama, yeni bir başlangıç gerekli” diye ekledi.

“Demir general” lakabıyla bilinen Zalujni Genelkurmay Başkanlığı görevine 27 Temmuz 2021’de atanmıştı.

Anketlerde Zelenski’yi solluyor

Haziran ayında başlayan Ukrayna karşı saldırısı Rus cephe hatlarını geçmekte başarısız oldu. Ancak Genelkurmay Başkanı Zalujni ve Zelenski arasındaki gerilim tüm bunlara rağmen siyasi gibi görünüyor. Ukraynalı Genelkurmay Başkanı ülkede Devlet Başkanı ‘ndan sonra en popüler figür ve bu da Zelenski ve ofisini rahatsız ediyor. Rahatsızlığın nedeni de şu anda sıkıyönetim altında askıya alınmış olsa da yapılıp yapılmayacağı tartışılan seçimler.

Zalujni Kasım ayı başında Economist’e savaşın çıkmaza girdiğine inandığını ve Batı’dan yeni bir yardım çağrısında bulunduğunu söyledi, ancak birkaç gün sonra Zelenski bu olumsuz değerlendirmeyi reddetti. “Statüsü ne olursa olsun herkes yoruluyor. Ve farklı görüşlerimiz var. Ama bu bir çıkmaz değil” diyen Zelenski yeni gelen F-16 savaş uçaklarının 2024’te ilerleme sağlayacağını da sözlerine eklemişti.

Aylardır Ukrayna medyasında başkanlık seçimi yapılırsa Zalujni’nin Zelenski’nin tek rakibi olabileceği spekülasyonları dönüyordu. Ancak Zalujni kamuoyu önünde hiçbir zaman siyasete girebileceğine dair açıklama yapmadı. Ancak Zalujni’nin eşiyle birlikte Ukrayna’nın İngiltere’nin Downing Street’ine eşdeğer Bankova’da çekilmiş fotoğraflarını gösteren Facebook paylaşımları bir niyet sinyali olarak yorumlandı.

Kasım ayında Zelenski Sun’a verdiği röportajda generalleri siyasete girmemeleri konusunda uyarmış, komutanların “yarın siyaset veya seçim yapacağını akılda tutarak savaş yönetmesinin büyük hata olacağını” söylemişti. Hatta Zalujni’yi kast ederek “General Zalujni’ye ve savaş alanındaki tüm komutanlara olan saygımla cumhurbaşkanının en üstte olduğu hiyerarşi konusunda mutlak bir anlayış var” demişti.

Aralık ayında Kyiv Independent tarafından sızdırılan bir anket Zalujni’nin Zelenski’nin önde gelen rakibi olduğunu ve ikinci turda Zelenski’yi iki puanla kıl payı geçeceğini öne sürüyordu. O dönemde cumhurbaşkanlığı ofisi anketten haberdar olduğunu reddetmiş ancak anketin kendileri tarafından yaptırıldığına dair söylentiler çıkmıştı.

Chatham House düşünce kuruluşunda Ukrayna uzmanı olan Orysia Lutseviç, Zalujni’nin görevden alınmasıyla ilgili spekülasyonların kamuoyunu test etmek için sızdırıldığına inandığını söyledi:

“Rusya’nın Ukrayna’nın birliğini içeriden istikrarsızlaştırma çabaları göz önüne alındığında Zalujni’ye yönelik bu tür bir saldırı düşmanın ekmeğine yağ sürüyor.”

Zalujni görevden alınırsa neler olacak?

Pazartesi öğleden sonra sosyal medyada Zalujni’nin kısa süre içinde görevden alınabileceği haberleri gündeme geldi. Birkaç saat sonra Savunma Bakanlığı iddialara sert yanıt verdi: “Sayın gazeteciler, herkese hemen cevap veriyoruz: Hayır, bu doğru değil.”

Bu açıklamayla iddiaların sonuna gelinip gelinmeyeceği kesin değil. Gonçarenko Zelenski’nin kamuoyu ve uluslararası tepkileri değerlendirdikten sonra Zalujni’yi görevden almaya karar verebileceğini söyledi. Vekile göre görevden alınırsa Genelkurmay Başkanından boşalan koltuğa savunma bakanının geçmesi bir formül olabilir.

Zalujni görevden alınırsa yerine gelebilecek kişilere dair de tahminler var. Bunlardan birine göre Genelkurmay Başkanı’nın yerine geçmesi en muhtemel isim Moskova’ya karşı gizli operasyonlar yürüten Ukrayna askeri istihbaratının başındaki Kirilo Budanov.

Budanov daha önce de Savunma Bakanlığı için sıkça dile getirilen bir isim olmuştu. Rusya’nın cephedeki pozisyonları göz önüne alındığında alternatif bir askeri stratejinin nasıl bir sonuç vereceği net değilken Ukrayna’nın en acil krizi cephe hattı değil. Kiev’in önceliği Kongre’yi ABD’den 61 milyar dolarlık askeri yardım paketini onaylamaya bir an önce ikna etmek.

Zelenski rakibinin ayağını mı kaydıracak: Zalujni’ye istifa baskısı

Rada’dan Zelenski’ye rest: Askerlik tasarısını gerisin geri gönderdi