Çarşamba gecesi sahura kalkılacak: Ramazan bu yıl tüm İslam dünyasında aynı gün başlıyor; peki nasıl?

Bu yıl Ramazan ayı 22 Mart çarşamba akşamı başlıyor. Bu yıl, çoğu yıllarda yaşananın aksine, İslam dünyasının tamamı Ramazan’a aynı gün başlayacak.

Esasen Hicri takvimle ve Ay esasına dayalı Ramazan ayının Güneş yılına dayalı Miladi takvimde hangi güne denk geldiğinin tartışılması ve anlaşmazlık olması ilk bakışta saçma gibi gözüküyor ama biraz arka plana bakınca meseledeki görüş ayrılığının çok farklı boyutları olduğu görülüyor.

Ay yılı ile Güneş yılı birbirinden hayli farklı. Bu farklılık sadece Ay yılının uzunluğuyla Güneş yılının uzunluğu arasındaki farktan kaynaklanmıyor. Bir de İslam dünyasında Ay yılındaki ayların nasıl ve ne gün başladığına dair farklı yorumlardan da kaynaklanıyor.

Ayrılığın temelinde, bir Ay yılı ayının başlangıcı kabul edilen Ay’ın en hilal hali olan ‘Yeni Ay’ın ilk kez ne zaman görüldüğüne dair bir tartışma var. Ay’ın bu ‘Yeni Ay’ halinin dünyanın her hangi bir yerinde görülmesi yeterli midir, yoksa illa bir İslam ülkesinde mi gözlenmelidir Yeni Ay?

Bu tuhaf soruya cevap amacıyla 70’li yıllarda İslam Birliği’nin din ve astronomi alimleri İstanbul’da bir toplantı yaptı ve aslında bu toplantıda İslam’ın evrensel bir din olmasından hareketle Yeni Ay’ın dünyanın herhangi bir yerinde görülmesinin bir Ay’ın, özellikle de tartışmalı Ramazan ayının başlangıcı için yeterli olacağına karar verildi.

Ancak bu karara rağmen Suudi Arabistan’ın başını çektiği pek çok ülke yine de ‘Yeni Ay’ın bir İslam ülkesi üzerinde görülmesini beklemeye devam etti. İşte bu görüş ayrılığı yüzünden pek çok seferinde biz Türkiye’de Ramazan ayına giriyoruz, Suudi Arabistan ve bazı Arap ülkeleri bizden bir gün sonra oruç tutmaya başlıyor. Ama nasıl oluyorsa, bazen Suudi Arabistan’da Ramazan bizden bir gün sonra başlasa bile bizimle aynı gün sona erebiliyor; yani onlar bazı yıllar Türkiye’den bir gün eksik oruç tutuyor.

Fakat bu yıl bu uyumsuzluk yaşanmayacak. Çünkü, Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Astronomu Hümeyra Nur İşlek, ramazanın başladığını bildiren hilalin, hicri takvime göre bu yıl ilk olarak Büyük Okyanus’tan görülmeye başlanacağını ama birkaç saat sonra aynı hilalin Türkiye ve Suudi Arabistan’da da görünür olacağını söyledi. Hilali ilk görecek İslam ülkeleri Batı Afrika’daki müslüman ülkeler olacak.

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın zamane ‘muvakkiti’ olan astronom Hümeyra Nur İşlek, 21 Nisan’da görülmesi beklenen şevval (Ramazan Bayramı) hilalinin, Avrupa ve Afrika’dan itibaren görülmeye başlanacağını dile getirerek, “Bizim için önemli olan, dünyanın herhangi bir yerinden hilalin ilk defa gözükmesidir. İlla bizim ülkemizden veya bulunduğumuz şehirden gözükecek, diye bir şartımız yok. O yüzden hilal herhangi bir yerde gözükse bizim için kameri ay başlamış demektir” diyor. Yani bu yıl Ramazan Bayramını da İslam aleminin geri kalanıyla aynı gün kutlayacağız.