10’ca bilim arasından… Ötegezegenlerden T-Rex’e bu haftanın 10 bilim haberi
Çok ama çok uzaktaki bir ötegezegende olası yaşam izleri bulundu
NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, yaklaşık 120 ışık yılı uzağımızdaki bir ötegezegenin büyükçe bir okyanusla kaplı olabileceğine ve muhtemelen yaşam barındırdığına dair bulguya rastladı.
K2-18 b, 120 ışık yılı uzakta bulunuyor. Fotoğraf: NASA, CSA, ESA, J. Olmsted (STScI) James Webb, yaklaşık 120 ışık yılı uzaktaki K2-18 b olarak adlandırılan bir ötegezegende dimetil sülfür (DMS) denilen ve Dünya’da sadece canlı organizmaların üretebildiği bir molekül tespit etti. İlk olarak 2015 yılında NASA’nın K2 misyonunda keşfedilen gezegendeki bu ilginç moleküllerin varlığı ancak James Webb’in detaylı gözlemleri sayesinde mümkün oldu.
Ayrıca gökbilimciler ilk kez uzak bir yıldızın yörüngesinde dönen gezegende olası DMS varlığına rastladı. Gezegenin atmosferinde metan ve karbondioksit olduğunu da öğrenen bilim insanları, K2-18 b’nin hem okyanusla kaplı hem de hidrojen bakımından zengin bir atmosfere sahip ‘Hiyanus gezegen’ olabileceğini düşünüyor.
K2-18 b, Leo takımyıldızında kendisine ev sahipliği yapan beyaz cüce yıldızının yörüngesinde, yıldız sisteminin yaşanabilir bölgesinde dönüyor. Bu da teknik olarak yıldızından yüzeyinde sıvı su bulunmasına olanak tanıyacak kadar radyasyon aldığı anlamına geliyor.
Gezegen, Dünya ile Neptün arasında bir büyüklüğe sahip. Ötegezegenler, kendi güneş sistemimizdeki herhangi bir gezegene benzemediğinden doğaları hakkında ancak belirli tahminlerde bulunabiliyoruz. Keşifle ilgili henüz hakem denetiminden geçmemiş makalenin yazarlarından Cardiff Üniversitesi’nden Subhajit Sarkar, “Bu tür bir gezegen güneş sistemimizde bulunmamasına rağmen Neptün’ün kütlesinden büyük ancak yarıçapından küçük gezegenler olan alt Neptün galaksimizde şimdiye kadar rastladığımız en yaygın gezegen türü” dedi.
Sarkar, “Bugüne kadar yaşanabilir bölgedeki bir alt Neptün’ün en detaylı tayfını çıkardık ve böylelikle atmosferinde bulunan molekülleri hesaplayabildik” diye devam etti. Ancak K2-18 b’de yaşam olduğu sonucuna varmak için henüz çok erken. Araştırmacılar bir an önce daha fazla veri toplamaları gerektiği konusunda vurguda bulunuyor.
Cambridge Üniversitesi’nde profesörlük yapan ve çalışma ekibinin lideri olan Nikku Madhusudhan BBC’ye verdiği demeçte, “Eğer bu bilgiyi doğrulayabilirsek çok büyük olay olur. Böylesine büyük bir iddiada bulunduğumuz için işleri doğru yürütmek konusunda sorumluluk hissediyorum” dedi.
Neyse ki James Webb’in MIRI’sinin topladığı daha fazla veri yolda. Madhusudhan, “Nihai hedefimiz, evrendeki yerimize ilişkin anlayışımızı dönüştürecek yaşanabilir bir ötegezegende yaşamı tespit etmek. Bulgularımız Hiyanus gezegenlerinin daha derinlemesine anlaşılmasına dair umut verici bir adım” diye belirtti.
Oyunlar ve Bulmacalar