Türkiye soğuk bir haftaya giriyor: Yükseklerde kar var
Tutmayan tahminler: İstanbul’a kar yağmıyor, çünkü…
İstanbul'da meteoroloji, valilik ve AKOM'un uyarılarına rağmen beklenen kar yağışı gerçekleşmedi. Boğaziçi Üniversitesi’nden Adil Tek, karın İstanbul'un kadar geldiğini, ama şehrin yaydığı ısıdan dolayı karla karışık yağmura döndüğünü anlattı.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile İstanbul Belediyesine bağlı Afet Koordinasyon Merkezi AKOM’un İstanbul için yaptıkları hava tahminleri ve çaldıkları alarm zilleri bir kez daha yanlış çıktı. İki kurum, bu hafta başında İstanbul’da yoğun kar yağışı bekliyordu; bu yüzden yağmur bile yağmayan pazar akşamından İstanbul’un dört bir yanına kar küreme araçları çıkarılmış, radyolar, televizyonlar, sosyal medya ve 10Haber dahil internet medyası İstanbulluları uyaran haberlerden geçilmez olmuştu.
Ama bu yıl kış aylarının başından beri olduğu gibi bu kez de tahminler yanlış çıktı; İstanbul’a bırakın kar yağmasını hayatı aksatacak yağmur bile yağmadı. 10Haber’de bu aşırı alarm verici tahminlerin tutmayabildiğini anlatmak için biz haber başlıklarımızda hep şüphe belirtmiş, ‘Bakalım bu sefer tutacak mı’ gibi cümleler kullanmıştık.
Tahmini yapanlar kıymeti kendinden menkul amatör meteorologlar olsa söylenecek çok şey var ama tahminleri işi kent uyarı sistemlerini yönetmek olanlar yapınca ortaya ciddi bir güven sorunu çıkıyor. Meteoroloji ve AKOM İstanbul için geçen hafta sonu ve bu hafta başında alarm zilleri çalarken çoğu kişi ellerindeki akıllı telefonların hava durumu uygulamalarına baktığında bu uygulamaların kar uyarısı verdiğini göremedi. Peki acaba Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile AKOM bilgilerini hangi kaynaklardan alıyordu? Akıllı telefonların yararlandığı kaynaklar daha güvenilir olabilir miydi?
İkisi de değil aslında. Meteoroloji ve hava tahminleriyle ilgili bilgilerin kaynağı öyle çok sayıda değil ve özellikle Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile AKOM’un kullandığı kaynak aynı. Mesele, buradaki verileri yorumlayıp tahmin çıkartan modellerden kaynaklanıyor.
Peki ama tahminler neden tutmuyor, neden her seferinde neredeyse paniğe sebep olacak sert uyarılar yapıldığı halde hiçbir şey olmuyor?
Yapılan hava durumu tahminlerini ve kar yağışı ihtimallerini değerlendiren Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek “Genelde atmosfer modellerinden yapılan tahminler, bu modeller üzerine yapılan yorumlar var. Bu modellerin sonuçlarına zaten herkes rahatlıkla erişebiliyor. Ayrıca Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün yaptığı tahminler var. Tabii geçtiğimiz tahminler içinde yer yer, ara ara kar yağışları verildi. Özellikle İstanbul merkezi kar yağışı alamadı. Bunun sebeplerinden biri atmosfer modellerinde özellikle yüksek çözünürlüklü olmayan verilerle tahminler yapılmış olması. Daha detaylı, daha yüksek çözünürlüklü bölgesel tahminler yapmak gerekiyor” dedi.
Kar için deniz suyu sıcaklığının 8 derecelere inmesi gerekiyor
Tek “En büyük handikaplardan biri öncelikle sıcaklık. Sıcaklığın en son gelen hava sistemlerine baktığımızda, İstanbul için bahsediyorum, eksi 1 ile 4-5 derece arasında değiştiğini görüyoruz. Bu çok kritik bir seviye. Sıcaklık sıfırın altına düşmeye başladığında zaten kar yağışı olağan olarak başlıyor. Ama bu 2-3 derecelik sıcaklık payı yanılmaları yağışın şeklini değiştiriyor. Sıcaklık 3-4 derecelerde olmaya başlayınca yağış zaten yağmur, karla karışık yağmur şeklinde sürüyor. Bu sıcaklık tahminindeki handikaplar tahminleri biraz daha güçleştiriyor, zorlaştırıyor. O yüzden de hatalar ortaya çıkabiliyor. Tahmin modellerinden elde edilen sonuçlarla birlikte, bunun yanında yorumlar da var ama, özellikle İstanbul’da deniz suyu sıcaklıkları kar yağışı olmamasında çok etkin. İstanbul’da kar yağışı olması için deniz suyu sıcaklıklarının 8 derecelere inmesi gerekiyor” diye konuştu.
Silivri’ye kadar gelen kar, İstanbul’da yağmura dönüşüyor
Kar yağışının İstanbul’un merkezine düşmemesinin bir diğer nedeninin ‘Şehrin ısı adası’ olmasından kaynaklandığını belirten Tek “Sisteme baktığınızda Silivri’ye kadar geliyor kar yağışı, İstanbul üstüne geldiğinde yağmur ve karla karışık yağmura dönüyor. Ama İzmit’ten sonra Düzce’ye doğru tekrar aynı sistem kar yağışı şeklinde devam ediyor. Buradaki problem sıcaklıkların yeteri kadar düşmemesi. Şehrin kendi yani iç enerjisinden, örneğin araçların egzozu diyelim, araçlardan kaynaklanan enerji, ısıtmadan kaynaklanan enerji, şehirdeki hareketlilik yani şehrin saldığı bir ısı var. Isı adası dediğimiz şehrin kırsala göre sıcaklığının biraz daha yüksek olması” dedi.
Benzer sistem İstanbul’un merkezine de kar yağışı bırakacak
Tek “Şubat ayının ikinci haftasında gelecek sistemler var. Deniz suyu sıcaklıklarının biraz daha düştüğünü, 8-9 derecelere kadar indiğini görürsek aynı sistem yani benzer sistem İstanbul’un merkezinde de kar yağışı bırakacak gözüküyor. Deniz suyu sıcaklığının biraz daha düşmesi gerekiyor. Deniz suyu sıcaklığında 8 dereceye düşmemesinin sebeplerinden biri de, tabii her şey iklim değişikliğine bağlamamak lazım ama iklim değişikliği etkisi. Çünkü biriken enerjinin yani iklim değişikliğinden kaynaklı biriken enerjinin büyük kısmını denizler yutuyor, absorbe ediyor. Onlar tutuyor, o yüzden de deniz suyu sıcaklıkları çok aşağılara inmiyor. Yani geçen 10’lu, 20’li yıllara baktığımızda deniz suyu sıcaklıkları bu zamanlarda 8 derecelere, 9 derecelere çok sık rahatlıkla iniyordu” dedi.
‘Sıcak günlerin sayısı soğuk günlerden fazla olacak’
Kış mevsiminin geri kalanında beklenen yağışın çoğunlukla yağmur şeklinde İstanbul’a düşeceğini söyleyen Tek “İstanbul’da çok yakın plan için kar gözükmüyor. Mevsimsel tahminlerde aralık, ocak aylarının, geçen aylarda yaptığımız tahminlerde o ayların sıcaklıklarının genelde ortalamasının üstünde geçeceği şeklindeydi. Şubat ayı da aynı şekilde gözüküyor. Bu şu demek, sıcak günlerin sayısı soğuk günlerden fazla olacak. Arada soğuk, şimdi olduğu gibi soğuk günler olacak. Belki bir iki gün soğuk yapacak veyahut bir hafta soğuk yapacak şubatın geneline baktığımızda. Ama bu şunu söylüyor bize; hiç kar yağmayacak manasına gelmiyor. Sıcak gün sayısı fazla ama kar yağma olasılığı da var. Özellikle de o şubatın ikinci haftasındaki sistemin kar yağışı bırakma olasılığı bulunuyor. Bu haftadan itibaren sıcaklıklarda tekrar bir artış var. Bu soğuk hava yerini biraz daha sıcak havaya bırakacak. Sıcaklıklar şubat ayı içinde ortalamaların genelde üzerinde. Mart, nisan içinde yine üzerinde olacak. Ama beraberinde yağışlar ortalamaların üzerine çıkıyor. Ama yağış almaya devam edeceğiz. Yine barajlarda, çünkü kritik bir dönemden geçmiştik, barajlardaki doluluk da artmaya devam edecek gibi gözüküyor” dedi.
Oyunlar ve Bulmacalar