Anlaşma arayışında kördüğüm: İsrail-Hizbullah gerginliğine ABD tampon olmaya çalışıyor

İsrail ve Lübnan Hizbullahı sınırda devam eden çatışmaların daha büyük ölçekli savaşa dönüşme tehlikesi karşısında hazırlığa başladı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu daha geçen hafta İsrail ordularının Gazze’deki operasyonlarının hafifleyeceğini ve buradaki birliklerin büyük kısmının Lübnan sınırına yönlendirileceğini söyledi. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ise İsrail ile devam eden çatışmalara Güney Kıbrıs gibi başka güçlerin karışması halinde saldırının genişleyeceği mesajını verdi. Öte yandan Washington Post’un haberine göre ABD’li yetkililer İsrail ve Hizbullah arasında resmen savaşın başlamaması için taraflar arası tansiyonu düşürmeye çalışıyor.

Amerikan gazetesinin Lübnanlı ve Avrupalı yetkililere ve yayınlanan raporlara dayandırdığı haberine göre taraflar arası gerginliği düşürmek için hazırlanan taslak anlaşmalar Hizbullah’ın silahlarını İsrail sınırından uzaklaştırmasını ve Lübnan’ın yeniden inşası için fon sağlanmasını içeriyor. Ancak yetkililer anlaşmaya varmanın önündeki en büyük engelin İsrail’in Gazze’de devam eden saldırıları olduğunu belirtiyor.

Örneğin Hizbullah’ın basın ofisinden bir yetkili Washington Post’a bu hafta verdiği demeçte “Gazze’de savaş durmazsa bizim de durmamız mümkün değil” diyerek grubun uzun zamandır dile getirdiği bu görüşü tekrarladı. Yetkili Gazze’de ateşkes sağlandığında Hizbullah’ın da ateşi keseceğini vurguladı. Ne var ki Hizbullah Gazze’de savaş bitmediği müddetçe daha geniş ölçekli bir anlaşmaya yanaşmıyor.

ABD masaya Hochstein’i sürdü

Washington Post’un haberine göre ABD’nin İsrail ve Hizbullah arasındaki anlaşmazlığını diplomatik bir sonuca vardırmaya çalışan yetkili ismi Beyaz Saray’ın enerji danışmanı Amos Hochstein. Hochstein İsrail ve Lübnan arasındaki deniz sınırı anlaşmazlığının 2022’de bir sonuca vardırılmasında başarılı olmuştu. ABD’li yetkili bu ay Lübnan’ı ziyaret etti. Ne var ki Hochstein’ın Lübnan ziyaretinin akıcı geçmediği çok geçmeden anlaşıldı. Kendilerinden Hamas’ı ateşkese ikna etmelerinin istendiğini ima eden Nasrallah “Neyi kabul edecekler? Altı haftalık ateşkeste ellerindeki en büyük kozu verdikten sonra amansız savaşa teslim olmayı mı?” diyerek Hamas’ı kısa süreli ateşkese ikna etmek gibi bir planları olmadığını gösterdi.

Gazeteye göre ABD ayrıca tansiyonun düşürülmesi için İsrail-Hamas görüşmelerinde de arabuluculuk faaliyetleri yürüten Katar’dan yardım istedi. Katar’ın İsrail-Lübnan görüşmelerindeki rolü bu hafta ilk kez Lübnan’ın El Ekber gazetesi tarafından duyuruldu. Biden yönetiminin Lübnan’daki krizin çözümü için Gazze’de ateşkesin sağlanmasını kilit bir adım olarak görmeye devam ettiğini belirten gazete ABD’li yetkililerin diğer seçenekleri de gözden geçirdiğini belirtti.

‘Lübnan’ı Taş Devri’ne döndürebiliriz’

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant bu hafta Washington’a ziyaretinde İsrail’in Hizbullah ile savaş istemediğini ancak “her senaryoya hazırlıklı olduklarını” belirtti. “Amos Hochstein ile bu hafta iki kez görüştüm. Sık iletişim halindeyiz. İsrail, kuzeydeki güvenlik durumunu değiştirecek bir çözüme ulaşmak istiyor” diyen Gallant “Halkımızı korumak için elimizden gelen her şeyi yapmaya hazırız. Bir savaşa girmek istemiyoruz çünkü böyle bir şey İsrail’in de çıkarına olmaz. Lübnan’ı Taş Devri’ne gönderecek güce sahibiz ama bunu yapmak istemiyoruz” diye konuştu.

İsrail ve Hizbullah arasında ekimden beri devam eden çatışmalarda 60 binden fazla Kuzey İsrailli, 100 binden fazla Güney Lübnanlı evini terk etmek zorunda kaldı. 349’u Hizbullah üyesi olmak üzere en az 435 Lübnanlı öldürülürken şimdiye kadar 15’i askeri 10’u sivil olmak üzere 25 İsrailli öldürüldü.

Gallant’ın ABD ziyareti boyunca üst düzey yetkilileri İran ve Hizbullah’ın saldırı riskiyle karşı karşıya olduklarına ikna etmeye çalıştığı belirtiliyor. Ancak Washington Post’un haberinden yetkililerin Gallant’ın sözlerine tamamen inanmadığı anlaşılıyor. Bir yetkili İran’ın İsrail’i yok etmek için büyük bir savaş başlatma planı olmasını abartı olarak değerlendirerek Amerikan istihbaratının kırmızı alarma geçecek bir durum görmediğini söyledi.

Hizbullah 20 yıldır savaşa hazırlanıyor

Uluslararası Kriz Grubu’nun Irak, Suriye ve Lübnan proje yöneticisi Heiko Wimmen savaş tehlikesi söz konusu olduğunda “İsrail dahil olmak üzere herkesin askeri seçeneklerin sınırlı olduğunun ve bu seçeneklerin iyi olmadığının farkında olduğunu” belirterek “Kara harekâtının bu noktada tavsiye edilebilir ya da uygulanabilir bir şey olduğuna inanan var mı emin değilim” dedi.

Hizbullah’ın sözcülerinden biri Hamas’tan “çok daha farklı kalibrede bir düşman” olduklarını vurgulayarak son İsrail-Lübnan savaşından bu yana olası savaşa karşı hazırlandıklarını belirtti. Bu hazırlıklardan biri de Hamas’ın Gazze’de inşa ettiğinden çok daha gelişmiş ve vurulması zor tünel ağı gibi görünüyor. Nisan ayında bir Hizbullah sözcüsü The Post’a verdiği demeçte Hamas’a tünel inşasını öğretenlerin kendileri olduğunu söylemişti.

Hizbullah-İsrail tansiyonu yükseliyor: Bu daha başlangıç