İngiltere’de Muhafazakârlara Reform darbesi: Sunak’ın partisi üçüncü sırada

İngiltere’de 4 Temmuz’da düzenlenecek genel seçimlerde kamuoyu yoklamaları başbakan Rishi Sunak liderliğindeki Muhafazakar Parti’nin hezimetini gözler önüne seriyor. Yıllar sonra büyük bir atılım yapan İşçi Partisi’nin dışında Brexit’in mimarlarından İngiliz siyasetçi Nigel Farage’ın partisi Reform UK de öne çıkmaya başladı. Hatta “öne çıktı” demek yetersiz kalır; Muhafazakâr Parti’nin önüne geçti. Böylelikle yıllardır ülkeyi yöneten Muhafazakâr Parti üçüncü sırada konumlanmış oldu.

Vergi indirimi vaadi de etkili olmadı

Nigel Farage’ın Reform UK Partisi, İngiltere’de 4 Temmuz’da yapılacak seçimler öncesinde bir kamuoyu yoklamasında ilk kez Başbakan Rishi Sunak’ın Muhafazakâr Partisi’ni geride bıraktı.
Times gazetesi için YouGov tarafından yapılan ankete göre Reform UK daha önce yüzde 17 olan oy oranını yüzde 19’a yükseltirken Muhafazakâr Parti ise yüzde 18’de kaldı. Muhalefetteki İşçi Partisi ise yüzde 37 ile anketin zirvesinde. 2 bin 211 kişinin katıldığı anket, Sunak’ın partisinin seçim bildirgesinde çalışan kesime yönelik 17 milyar pound (21,70 milyar dolar) vergi indirimi sözü vermesinin ardından 12-13 Haziran tarihlerinde gerçekleştirildi.

Reform’da Farage etkisi

İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılması adına yürüttüğü başarılı Brexit kampanyasıyla tanınan Farage’ın ön cephe siyasetine döneceğini, partinin liderliğini üstleneceğini ve parlamentoya seçileceğini açıklamasından bu yana Reform’un oy oranı da yükseldi.

Farage, “Bu bir dönüm noktası. Şu anda boşa giden tek oy Muhafazakârlara verilen oydur, biz İşçi Partisi’ne meydan okuyoruz ve yolumuza devam ediyoruz” diye konuştu.

Reform’a liderlik eden Farage daha evvel ABD seçimlerinde eski Başkan Donald Trump’ın kampanyasına destek olmak için bu yarışa katılmayacağını açıklamıştı. Daha sonra fikrinden cayan Farage, “pişman olmamak için” demişti.

Yükselişi fark eden Sunak da hemen bir açıklama yaptı. Sunak Nigel Farage’ın Reform UK partisine verilecek her bir oyun, İşçi Partisi’ne yarayacağı uyarısını yaptı.

Brexit Partisi adıyla kurulmuştu

Farage, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması için on yıllardır sürdürdüğü ve sonunda başarıya ulaşan mücadelesiyle tanınan, İngiltere’nin en tanınmış siyasetçilerinden biri. Reform UK partisi, İngiltere’nin bloktan nasıl ayrılacağına ilişkin çetin müzakereler sırasında 2018’de Brexit Partisi olarak hayata geçti.

2018 yılında “Brexit Partisi” adıyla kurulan küçük bir sağcı parti olan Reform, daha sert göç yasaları gibi popülist hedeflerle öne çıkıyor. İsmini vermek istemeyen bir Muhafazakâr vekil de Reuters’a bu yükselişin devam edeceğine yönelik değerlendirmelerde bulundu. Muhafazakâr politikacı şöyle konuştu: “Evet, bence insanlar Muhafazakârlardan bıktı ama Muhafazakârlıktan değil. Bu yüzden başka bir Muhafazakâr partiye geçiyorlar.”

Times Gazetesi’nin yaptırdığı anketin aksine Reuters, başka kamuoyu yoklamalarının Muhafazakârları önde gösterdiğine de dikkat çekti. Perşembe günü yapılan ve ülke genelindeki oy oranını yansıtan ankette Sunak’ın Muhafazakârlarını geride bırakmasına rağmen Reform’un parlamentoda çok fazla sandalye kazanması beklenmiyor. Reform’un artan desteği ülke genelinde nispeten eşit bir dağılım gösteriyor.

D-day eleştirileri

Sunak’ın kampanyası, Fransa’daki D-Day anma etkinliklerinden diğer dünya liderlerinden daha erken ayrılmasının ardından da sert eleştirilere maruz kalmıştı.

Yeni kamuoyu yoklaması, Rishi Sunak’ın zarar verici D-Day gafının ardından İşçi Partisi’nin Birleşik Krallık’ın güvenliği ve savunması konusunda Muhafazakârları geride bıraktığını ortaya koydu. Yeni veriler, Keir Starmer’ın partisinin, Jeremy Corbyn yıllarından sonra İşçi Partisi için ciddi bir geri dönüşle, savunma gibi önemli konularda Muhafazakârlara karşı beş puanlık bir fark açtığını gösteriyor.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, haziran ayı başında Fransa’da Normandiya Çıkarması’nın yıldönümü dolayısıyla yapılan anma töreninden erken ayrılmıştı. Önceden planlanmış bir röportaj için böylesi bir töreni erken terk etmesi epey konuşulmuştu. Seçim çalışmalarını gerekçe göstermesi de fayda etmeyen Sunak, özür dilemek zorunda kalmıştı. X üzerinden açıklama yapan İngiltere’nin Muhafazakâr başbakanı, “Normandiya’daki Britanya etkinliği sona erdikten sonra Birleşik Krallık’a döndüm. Düşününce, Fransa’da daha uzun kalmamam hataydı; özür dilerim” ifadelerini kullanmıştı.

Danışmanın bahis skandalı

İngiltere Başbakanı Sunak’ın özel danışmanlarından ve 4 Temmuz’daki genel seçimlerde Muhafazakâr Parti’den milletvekili adayı olan Craig Williams’ın, seçim tarihi üzerine bahis oynadığı ve bununla ilgili hakkında soruşturma başlatıldığı bildirilmişti. Williams, yaptığı açıklamada, bir gazetecinin kendisini araması sonrası konudan haberdar olduğunu söylemişti.

İşçi Partili Jonathan Ashworth ise, bahis 100 sterlin değerinde olsa bile Williams’ın davranışının olağan dışı bir hareket olduğunu belirtmişti. Ashworth, “Rishi Sunak bunu biliyordu ancak bir tepki göstermedi. Sunak’ın ne kadar zayıf olduğunu bir kere daha gördük. Birçok skandala rağmen Muhafazakarlar hiçbir şey öğrenmedi ve değişmedi. Bir 5 yıl daha verilirse kaos devam eder” diye konuşmuştu. Muhafazakâr Parti, adaylıktan çekse dahi aday listeleri teslim edildiği için Williams oy pusulalarında yer almaya devam edecek. Williams’ın bu bahisten haksız kazanç elde ettiği kesinleşirse hakkında yasal işlem uygulanacak.

Başbakan Sunak duyurdu: İngiltere erken seçime gidiyor