Macronizmin yükselen yıldızı: Fransa’nın en genç ve ilk eşcinsel başbakanı Gabriel Attal

Fransa’da başbakan Elizabeth Borne’un dün akşam istifa etmesinin ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yeni görevlendirme yaptı. Macron uzun zamandır Fransa siyaseti için hazırladığı bir ismi başbakan olarak duyurdu. Macron’un “parlak çocuğu” 34 yaşındaki Gabriel Attal Fransa’nın en genç ve eşcinsel olduğunu ilk açıklayan başbakanı oldu.

Günler süren kulis ve çalışmaların ardından görevden ayrılan başbakan Élisabeth Borne pazartesi akşamı istifa etmişti. İstifanın ardından gözler Attal’a çevrilmişti. Cumhurbaşkanlığına yakın bir kaynak AFP’ye yaptığı açıklamada Macron’un Salı günü Eğitim Bakanı Gabriel Attal’ı başbakan olarak atayarak cumhurbaşkanlığına yeni bir ivme kazandırdığını ve 34 yaşındaki Attal’ın Fransa’nın en genç ve ilk açık eşcinsel hükümet başkanı olduğunu söyledi. AFP’de yer alan haberde konuya ilişkin açıklamanın yapılmamasının “hükümetin kilit isimlerinin Attal konusunda tartıştığı” algısı yarattığı belirtildi. Ancak Attal’ın hükümet içinde anlaşmazlık yarattığı iddiaları İçişleri Bakanı Gérard Darmanin ve Maliye Bakanı Bruno Le Maire’e yakın kaynaklar tarafından yalanlandı. Zaten gerginlik iddiasında da Le Maire ve Darmanin öne çıkıyordu.

‘Her şeyimi Macron’a borçluyum’

Gabriel Attal Fransa’nın büyük çoğunluğu için ise adeta sürpriz oldu. Siyasi yorumcular istifa eden Borne’un yerine Savunma Bakanı Sébastien Lecornu veya eski Tarım Bakanı Julien Denormandie’nin atanmasını bekliyordu. Bunlar yerine eğitim bakanı Attal’ın atanması ülke içinde de tartışma yarattı. Macron tarafından atanan 34 yaşındaki Attal 37 yaşında Başbakan olan Laurent Fabius’un rekorunu da kırmış oldu. Aatama Attal’ın eski demeçlerini gündeme getirdi. Macron’un “parlak çocuğu” Attal geçenlerde Le Parisien’e konuşmuş, Macron’un hükümetindeki birçok ismin Cumhurbaşkanıyla yolları kesişmeden önce de siyasi kariyeri olduğuna dikkat çekmiş, “ben ise her şeyi Macron’a borçluyum” demişti.

Yeni başbakanın Macron’a bu kadar “vefa borcu” olması gerek Fransa hükümeti içinde gerekse de kamuoyu nezdinde endişe de yaratıyor. Acaba görevi hakkaniyetli bir şekilde yürütebilecek mi?

Macron’a bağlılığı dışında Attal’ın Başbakanlıkta başarılı olup olamayacağına dair bir soru işareti de tecrübesi. Emeklilik “reformu” ve daha birçok konuda defalarca halkın büyük öfkesini çekmiş olan Macron hükümeti şimdi de iki kritik konuya hazırlanıyor: Paris Olimpiyatları ve Avrupa Parlamentosu seçimleri. Haliyle Macron’un bu adımı kimilerine göre “tecrübesiz” birinin bu işi kaldıramayacağı eleştirilerine neden olsa da, kimileri de Cumhurbaşkanının bir daha aday olamayacağı 2027 seçimlerinde ezeli rakip aşırı sağcı Marine Le Pen’in yükselişine ancak böyle engel olunabileceği görüşünde. Ancak Macron’un bu planının çalışıp çalışmadığı Le Pen lehine işleyen Avrupa Parlamentosu seçimlerinde belli olacak. Anketlere göre Macron’un oy oranları aşırı sağcı Marine Le Pen’in yaklaşık 10 puan gerisinde.

O seçimlerden önce Fransa’daki kamuoyu yoklamalarına değinmekte fayda var. Çünkü Attal, Borne’un yerine düşünülen diğer bakanlar karşısında anketlerde çoğunluğu elde etmiş bir isim. Merkez medyada yer edinmeyi bilmesi, tartışmadan kaçmaması ve sosyal medyayı iyi kullanmasıyla kısa sürede popülerliği Paris’i aşıp tüm Fransa’ya yayıldı.

Le Point tarafından Aralık 2023’te yayınlanan IPSOS anketi Attal’ı “Fransızların en sevdiği siyasi figür” olarak gösteriyordu. Le Point’in “Attal fenomeni doğrulandı” diye yazdığı haberde anketör Mathieu Gallard’ın yorumlarına da yer verilmişti. Gallard bu anketi Macron’un halefi olarak görülen Attal ve Philippe arasındaki “düello”ya benzetmişti. Gabriel Attal’ın beş ayda 14 puan ilerleme kaydettiği anket için Gallard “Nicolas Sarkozy’nin 2002’de yaşadığı yükselişe benziyor” demişti.

Elisabeth Borne Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un tartışmalı göç yasası nedeniyle patlak veren krizin sonucunda başbakanlıktan istifa etmişti. Fransa’da hükümet, iş gücü açığı olan sektörlerde çalışan göçmenlerin oturma izni almasının önünü açan ancak yasadışı göçmenlerin sınır dışı edilmesini kolaylaştıran tasarısını parlamentoda kabul ettirebilmek için aşırı sağa taviz vermek zorunda kalmıştı. Borne’un istifasının Macron’un isteğiyle gerçekleştiği ve Cumhurbaşkanının kabine değişikliği yapacağı iddiaları da gündemde.

Gabriel Attal kimdir?

Fransa’nın en genç başbakanı olan Attal 10 yıl önce Sağlık Bakanlığı’nda danışmandı. Macron’un 2017’deki zaferinin ardından parlamentoya girdi, güçlü performans sergileyerek öne çıktı ve cumhurbaşkanının dikkatini çekti. Attal 29 yaşındayken Eğitim Bakanlığı’ndaki üst düzey pozisyonuyla bir hükümetin en genç üyesi oldu.

Ardından 2020’de hükümet sözcüsü olarak göreve gelen Attal ilerleyen süreçte seçmenler tarafından tanınmaya başladı. Macron’un yeniden seçilmesinin ardından kısa süre Bütçe Bakanı olarak görev yaptı ve geçen temmuzda Eğitim Bakanlığı’nı devraldı.