Askeri araç uçuruma yuvarlandı: Dört şehit, bir yaralı
Moskova'da bir grup terörist dün akşam saatlerinde bir konser salonuna otomatik silahlarla ve bombalarla saldırdı, en az 133 kişi öldü, 100'den fazla insan yaralandı. Saldırıyı IŞİD üstlendi ama henüz bir kanıt yok.
Rusya akşam saatlerinde başkent Moskova’da bir konser salonuna gerçekleştirilen terör saldırısıyla sarsıldı. Moskova’nın kuzey batısındaki Krasnogorsk adlı bölgede yer alan Crocus adlı dev eğlence merkezine saldıran bir grup terörist, burada konser izlemeye gelenlerin üzerine ateş açtı, üstlerindeki bombaları patlattı ve büyük bir katliam yaptı. Saldırı sonunda konser salonunda yangın çıktı, alevler her yeri sardı. IŞİD’in üstlendiği terör eylemi saldırısında en az 133 kişi öldü, 100’ü aşkın yaralı var.
Konser Salonu’nun alevler içinde kaldığını gösteren fotoğrafların yanı sıra konser salonuna düzenlenen saldırıya ilişkin ortaya çıkan videolarda, paniğe kapılan Ruslar can havliyle kaçarken en az dört silahlı kişinin otomatik silahlarla ateş açtığı görülüyor.
IŞİD’e bağlı haber ajansı Amaq tarafından Telegram’da yayımlanan kısa bir açıklamaya göre IŞİD terör örgütü saldırının sorumluluğunu üstlendi. Fakat örgütün iddiasını destekleyecek herhangi bir kanıt sunulmadı.
Sosyal medyada paylaşılan bir videoda, tüfek taşıyan sivil giyimli üç adam konser salonunun lobisine dağılmış cesetlere yakın mesafeden ateş ediyor. Saldırganların patlayıcıları da infilak ettirdiği anlaşılıyor. Zira saldırıya ilişkin diğer videolarda patlama sesleri duyuluyor.
Shooting and blast reported at concert hall near Moscow https://t.co/FeRAbY1L97
— The Guardian (@guardian) March 22, 2024
Breaking: A club and shopping center in Moscow, Russia appears to be the target of a terrorist attack. Multiple gunmen in military-style fatigues were recorded shooting at people with rifles at the concert hall. pic.twitter.com/VmCdxc1OzR
— Andy Ngô 🏳️🌈 (@MrAndyNgo) March 22, 2024
Acil servisler “Saldırganlar muhtemelen bir konser sırasında binanın girişinde otomatik silahlarla ateş açtı ve ardından binada yangın başladı” dedi. Yetkililer saldırıda en fazla beş şüphelinin yer aldığını aktardı.
BREAKING: Multiple injuries and fatalities as gunfire and explosions were heard at the Corcus City Hall concert venue outside of Moscow, Russia. pic.twitter.com/yQRPzt4Q5A
— Oliya Scootercaster 🛴 (@ScooterCasterNY) March 22, 2024
Bir görgü tanığı da Mash Telegram kanalına yaptığı açıklamada saldırganların en az beş kişi olduğunu ve sakallı olduklarını söyledi:
“Eğitimli savaşçılar gibi davranıyorlardı. Binaya girdikleri anda güvenlikler ve kapıda duran insanları öldürdüler. Daha sonra ana girişi kapattılar. Ellerinde kalaşnikoflar vardı. Saldırganlardan en az ikisi muhtemelen içerisinde molotof kokteyli olan sırt çantaları taşıyordu. Birçok kişi Crocus Köprüsü’nü kullanarak kaçmayı başardı.”
#BREAKING: 40+ people killed and 100s injured after 3 men opened fire in a concert hall near Moscow in Russia pic.twitter.com/udcjDgZyBf
— Akshita Nandagopal (@Akshita_N) March 22, 2024
Rus medyasında yer alan haberlerde insanlar tahliye edilirken bölgeye çevik kuvvet birimlerinin gönderildiği belirtildi. Polis helikopterleri de bölgede devriye gezerken güvenlik güçleri, binanın etrafındaki vatandaşları bölgeden uzaklaştırmaya çalışıyor.
Suç haberciliğinde uzmanlaşmış Rus haber ajansı 112, ilk dakikalarda ölü sayısını en az 40, yaralı sayısını ise 100’den fazla olarak verdi. Acil servis çalışanları binanın bodrum katına sığınan 100 kişiyi tahliye ettiklerini duyurdu. Devlete bağlı haber ajansı RIA da ölü ve yaralı sayısını doğruladı. Söz konusu rakamlara bir teyit de daha sonra Rus Federal Güvenlik Servisi’nden geldi.
Many Bodies can seen around the Entrance to the Crocus Concert Hall in Moscow, Russia. pic.twitter.com/3OeubrBnYy
— OSINTdefender (@sentdefender) March 22, 2024
Bu arada Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in saldırı hakkında ilk andan itibaren bilgilendirildiğini söyledi.
RIA’nın aktardığına göre olay yerine 70’ten fazla ambulans ekibi ve acil servis görevlisi sevk edilirken, başkent Moskova’da havalimanları da dahil olmak üzere birçok bölgede güvenlik önlemlerinin en üst düzeye çıkarıldığı bildirildi.
Acil Durumlar Bakanlığı Genel Müdürlüğü’nden TASS’a yapılan açıklamaya göre, binadaki yangını söndürmek için Moskova Havacılık Merkezi’nden helikopterler olay yerine gönderildi. Tass ajansı, alevler içindeki binanın çatısının çöktüğünü duyurdu. Yangınla mücadele çalışmalarına 320’den fazla kişi ve 130’dan fazla araç katılırken, üç helikopterden yanan binanın üzerine su atıldığı görüldü.
Saldırıyı “büyük bir trajedi” sözleriyle nitelendiren Moskova Belediye Başkanı Sobyanin ise hafta sonu başkentte spor müsabakaları, konserler ve gösteriler dahil halka açık tüm etkinliklerin iptal edildiğini duyurdu.
Moskova Bölge Valisi Andrey Vorobyov da terör saldırısını soruşturmak için özel bir görev gücü kurduklarını söyledi. Öte yandan saldırının ardından ardından Moskova metrosunda da yolcular sıkı güvenlik aramasından geçiriliyor.
Başkentin ardından bir etkinlik yasağı da St. Petersburg’da geldi. Kararı Vali Aleksander Beglov duyurdu. RIA’nın aktardığı açıklamaya göre Beglov Petersburg’da ekibinin bir toplantısının ardından güvenliği güçlendirmek için önlemler alındığını ve ayrıca tüm eğlence etkinliklerinin iptal edilmesine karar verildiğini söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Danışmanı Mihail Podolyak, Telegram hesabından yaptığı açıklamada Rusya’nın başkenti Moskova’da bir konser salonuna yönelik terör saldırısıyla Ukrayna’nın ilgisinin olmadığını açıkladı:
“Bu olaylar saldırgan ülke liderliğinin kendi halkına karşı uyguladığı terörün emarelerini taşıyor.”
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı da bir açıklama yaparak suçlamaları reddetti. Bakanlığın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
“Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Rus yetkililer tarafından Moskova yakınlarındaki Krasnogorsk’ta bulunan Crocus konser salonunda meydana gelen silahlı saldırı olayında Ukrayna’nın dahli olduğuna dair yapılan suçlamaları kategorik olarak reddetmektedir.
Kurumumuz bu suçlamaları Kremlin’in Rus toplumunda Ukrayna karşıtı histeriyi daha da körüklemek, Rus vatandaşlarının devletimize karşı suç teşkil eden saldırılara katılmaları için seferber olmalarını sağlayacak koşulları yaratmak ve Ukrayna’yı uluslararası toplumun gözünde itibarsızlaştırmak amacıyla planladığı bir provokasyon olarak nitelendirmektedir.”
Açıklamada ayrıca “Uluslararası toplumu Ukrayna’nın Krasnohorsk’taki silahlı saldırıya karıştığı yönündeki sahte Rus suçlamalarını kararlılıkla reddetmeye ve Rusya’nın suç teşkil eden saldırganlığına karşı direnen devletimizin desteğini güçlendirmeye çağırıyoruz” dendi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik İletişim Danışmanı John Kirby, Moskova’da gerçekleşen silahlı saldırıyı “korkunç” olarak nitelendirdi. Kirby “Şu anda bu saldırıya Ukrayna’nın ya da Ukraynalıların dahli olduğuna ilişkin bir emare yok” dedi.
Saldırının kurbanlarına başsağlığı dileyen ABD’li bürokrat olayla ilgili bir değerlendirme yapabilmek için henüz çok erken olduğunu belirtti.
Saldırının Ukrayna ile bir bağlantısının olup olmadığı yönündeki bir soruya ise Kirby şu yanıtı verdi:
“Şu anda bu saldırıya Ukrayna’nın ya da Ukraynalıların dahli olduğuna ilişkin bir emare yok ancak haberler henüz çok yeni. Buna bakacağız elbette. Ancak daha ilk saatte bu Ukrayna ile bağlantılı bir şeymiş gibi yanlış bir düşünceye kapılmayın.”
Kirby ayrıca Rusya içindeki herhangi bir siyasi motivasyon ile bu saldırıyı bağdaştırabilecek bir emare olmadığını da sözlerine ekledi. ABD’nin Moskova Büyükelçiliği’nin bu ayın başlarında vatandaşlarına yaptığı güvenlik uyarısına ilişkin soruya da yanıt veren Kirby, söz konusu güvenlik uyarısıyla bu saldırının spesifik bağlantısının olmadığını savundu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova saldırının ardından ABD’nin açıklamasına yanıt niteliğinde bir paylaşımda bulundu, Telegram hesabından yaptığı açıklamada şöyle dedi:
“Tüm dünya toplumu bu korkunç suçu kınamak zorundadır. Washington’daki yetkililer bu trajedinin ortasında neye dayanarak herhangi birinin olaya karışmadığına dair bir sonuca varıyorlar? Eğer ABD’nin elinde bu konuda güvenilir veriler varsa bu veriler derhal Rus tarafına teslim edilmelidir. Eğer böyle bir veri yoksa Beyaz Saray’ın hiç kimseye hoşgörü göstermeye hakkı yoktur. Rus yönetiminin de belirttiği üzere, olaya karışan herkes yetkili makamlar tarafından tespit edilecektir.”
Dünyanın dört bir yanındaki vatandaşların Crocus City Hall’de düzenlenen saldırıya ilişkin bakanlığa telefon ederek başsağlığı dileğinde bulunduğunu söyleyen Rus diplomat, “tüm insanlığın gözleri önünde gerçekleşen bu kanlı terör saldırısını güçlü bir şekilde kınayan ifadeler kullandığını”, kurbanları kurtarmak için çaba sarf edildiğini ifade etti.
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev ise saldırıdan sonra sonra sert çıkıştı. Telegram hesabından yaptığı paylaşımda Medvedev şöyle dedi:
“Teröristler yalnızca misilleme amaçlı terörden anlarlar. Şiddete güçle karşılık verilmediği, teröristlerin toplu infazları ve ailelerine yönelik baskılara ölümlerle karşılık verilmediği sürece hiçbir mahkeme ve soruşturmanın faydası olmayacaktır.
Bunların Kiev rejiminin teröristleri olduğu tespit edilirse onlara ve ideolojik ilham verenlere karşı başka türlü davranmak imkansızdır. Hepsi terörist olarak bulunup acımasızca yok edilmelidir. Böyle vahşeti gerçekleştiren devletin yetkilileri de dahil. Kısasa kısas!”
Konser salonuna düzenlenen terör saldırısıyla ilgili Rus devlet kanalı Rossiya-24’e konuşan Rusya Dışişleri Bakanlığı Özel Yetkili Büyükelçisi Rodion Miroşnik, Moskova’daki terör saldırısına ilişkin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nden (BMGK) toplantı isteyeceklerini bildirdi.
Miroşnik, “Diplomatlarımız bu konuyu BMGK toplantısında gündeme getirecek. BMGK’dan yakın zamanda bu konuda toplantı talep edecekler ve böylelikle en büyük uluslararası kuruluştaki küresel çoğunluk bu eylemleri kınayabilecek” dedi.
Yerel bir televizyon programında konuşan Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, ABD ve İngiltere’nin Rusya’nın başkenti Moskova’daki konser salonundaki silahlı saldırıyı önceden bildiğini öne sürdü. Putin’e ve Rus halkına başsağlığı dileyen Vucic şöyle konuştu:
“Birçok kez söylediğimiz ama çok az kişinin duymak istediği, çok az kişinin inanmak istediği, çok az kişinin gerçeklere bakmayı düşündüğü bir şey; 7 Mart’ta ABD’nin (Moskova) Büyükelçiliği, vatandaşlarına alışveriş merkezlerine gitmemeleri çağrısında bulununca İngilizler ve diğerleri de aynısını yaptı. Yani bu, onların özel servislerinin bazı konuşmaları dinlediği, bilgi aldığı ve bunun olacağını bildikleri anlamına geliyor.”
Vucic Moskova’daki olayın hesaplanamaz sonuçlarının olabileceğini ifade ederek Sırbistan Milli Güvenlik Kurulu’nun yarın toplanması çağrısında bulundu. Kurulun toplanmasının çeşitli nedenlerinin bulunduğunu kaydeden Sırp lider toplantıda Moskova’daki saldırının da görüşüleceğini söyledi.
Saldırıya ilişkin bir açıklamada Rusya’ya bağlı özerk Çeçenistan Cumhuriyeti’nin lideri Ramazan Kadirov’dan geldi. “Bu trajik olay pek çok insan için telafisi mümkün olmayan kayıp ve acılara neden olmuştur; bu zor zamanda sizlerin keder ve üzüntüsünü paylaşıyoruz” diyen Kadirov şöyle bir mesaj paylaştı:
“Sivillere yönelik, mümkün olan tüm sınırları aşan ve insanlığın ve hümanizmin temel ilkelerini ihlal eden bu tür şiddet, acımasızlık ve pervasızlık eylemlerini şiddetle kınıyorum. Savunmasız ve silahsız insanlar, kadınlar ve çocuklara karşı ancak korkaklar ve kendini bilmezler bunu yapabilir. Yetkili makamlar mümkün olan en kısa süre içerisinde bu tür eylemlere karışan herkesi tespit edecek, kovuşturacak ve cezalandıracaktır. Teröristlere karşı alınacak tedbirler en sert ve en ağır şekilde olmalıdır.
Kurtarma ekipleri ve doktorlar, Çeçen Cumhuriyeti polis ekipleri, gerektiğinde meslektaşlarına gerekli yardım ve desteği sağlamak üzere her an başkente hareket etmeye hazırdır. Moskova bölgesinde yaşanan trajediyle bağlantılı olarak bir sonraki duyuruya kadar Çeçen Cumhuriyeti’ndeki tüm eğlence ve kamu etkinliklerini iptal etme kararı aldım. Cumartesi günü bölgedeki ulusal bayraklar yas işareti olarak yarıya indirilecektir.”
Saldırıya birçok ülkeden tepki, kınama ve başsağlığı mesajları gecikmedi. Avrupa Birliği (AB) sivillere yönelik her türlü saldırıyı kınadığını bildirdi. Birlik adına açıklamayı AB Komisyonu Sözcüsü Peter Stano yaptı. Stano “AB sivillere yönelik her saldırıyı kınıyor. Düşüncelerimiz Rusya’da saldırıdan etkilenen tüm vatandaşlarla beraber” dedi.
İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz da konser salonuna düzenlenen terör saldırısında hayatını kaybedenler için taziye mesajı yayımladı. Bakan Katz X hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda “Moskova’da yaşanan trajik olaylardan dolayı üzüntü duyuyoruz” dedi ve ekledi:
“Kalplerimiz kurbanların aileleri ve etkilenen herkesle birlikte. Böyle anlar bize yaşamın kırılganlığını ve hepimizi birbirine bağlayan ortak insanlığı hatırlatıyor.”
Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan da açıklama geldi. Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada şöyle dendi:
“Masum sivilleri hedef alan bu menfur terör saldırısını şiddetle kınıyoruz. Rus halkına ve Rusya hükümetine en derin taziyelerimizi sunuyoruz.”
Rusya’nın Ortadoğu’daki müttefiki İran saldırıyı ilk kınayanlardandı. İran adında açıklamayı Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan yaptı. Moskova’daki terör eylemini şiddetle kınadığını belirten; saldırıda hayatını kaybedenlerin yakınlarına, Rusya hükümetine ve halkına başsağlığı dileyen Abdullahiyan “Teröre karşı ortak ve etkili bir mücadele, uluslararası toplumun ciddi ve ayrımcı olmayan eylemlerini gerektirir” diye konuştu.
Moskova’nın Orta Asya’daki müttefiki Kazakistan da saldırıyı kınadı. Kazakistan Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada “Kazakistan Moskova’daki sivillere yönelik terör saldırısını şiddetle kınıyor” dendi. Açıklamada Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in, terörizmin hiçbir haklı gerekçesinin olmadığına inandığını ve Birleşmiş Milletlerin üye ülkelerini, masum insanlara yönelik bu tür şiddeti reddetmeye çağırdığı kaydedildi.
Kazakistan’ın ilgili güçlerinin gerekirse Rus kolluk kuvvetlerine yardım sağlayacağı aktarılan açıklamada, Tokayev’in terör saldırısında çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesi nedeniyle Putin’e başsağlığı dilediği bildirildi. Öte yandan Kazakistan’ın Moskova Büyükelçiliği Rusya’daki vatandaşları için acil hat oluşturulduğunu duyurdu.
Fransa Dışişleri Bakanlığı’nın X hesabından saldırıya ilişkin yapılan paylaşımda da şöyle dendi: “Bu akşam Moskova’dan gelen görüntüler dehşet verici. Düşüncelerimiz kurbanlar ve yaralıların yanı sıra Rus halkıyla birlikte. Bu iğrenç eylemlerin nedenlerini belirlemek için her türlü çabanın gösterilmesi gerekiyor.”
Moskova’daki terör saldırısına yönelik açıklama yayımlayan bir diğer ülke de Kırgızistan oldu. Ülkenin dışişleri bakanlığından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Mübarek Ramazan ayında gerçekleştirilen bu insanlık dışı terör saldırısından etkilenen herkese acil şifalar diliyoruz ve hayatını kaybedenlerin ailelerine ve yakınlarına en derin taziyelerimizi sunuyoruz.”
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e taziye mesajı göndererek, başsağlığı dileklerini iletti: “Bu suçu şiddetle kınıyoruz, bu kötülüğe etkin bir şekilde mücadeleye yönelik çalışmalarınıza desteğimizi ilan ediyoruz.”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de Rusya’nın başkenti Moskova’da bir konser salonuna düzenlenen terör saldırısında hayatını kaybedenler için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e taziye mesajı gönderdi. Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Aliyev mesajında “Bu korkunç terör saldırısı bizi derinden sarstı. Bu terör eylemini şiddetle kınıyor, Azerbaycan halkı ve kendi adıma size, Rus halkına ve yaşamını yitirenlerin ailelerine sabır, yaralılara acil şifalar diliyorum” dedi.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de kınama mesajını X hesabından paylaştı: “Moskova’da masum sivillerin katledilmesinin dehşeti kabul edilemez. İtalyan hükümeti olarak bu iğrenç terör eylemi nedenini kesin ve topyekün bir şekilde kınıyoruz. Etkilenenlerle ve mağdurların aileleriyle tam dayanışma içinde olduğumu ayrıca ifade ediyorum.”
Rus yetkililer kısa bir süre önce İnguşetya bölgesinde radikal İslamcı militanlara karşı bir dizi baskın gerçekleştirmiş ve polis ile militanlar arasında çatışmalar yaşanmıştı.
Bu ayın başlarında ABD’nin başını çektiği Batılı ülkeler vatandaşlarına Rusya’da halka açık toplantılara katılmamaları yönünde bir dizi uyarıda bulunmuştu. Büyükelçilik 8 Mart’ta yaptığı yazılı açıklamada “aşırılık yanlılarının Moskova’da konserler de dahil olmak üzere bazı toplanma alanlarını hedef alabileceğini” söyleyerek ABD vatandaşlarına kalabalık alanlarda bulunmama çağrısı yapmıştı.
Bu uyarı, Rusya’nın IŞİD’in Afganistan kolu IŞİD-Horasan’ın (IŞİD-H) planladığı silahlı saldırıyı engellediğini açıklamasından kısa bir süre sonra gelmişti.
ABD’nin ardından İngiltere, Almanya, İsveç, Letonya, Çekya, Kanada ve Güney Kore’nin Moskova büyükelçilikleri de Rusya’daki vatandaşlarına dikkatli olmaları uyarısında bulunmuştu.
Konser salonundaki silahlı saldırı Kasım 2015’te Paris’teki Bataclan’a yapılan saldırı gibi Avrupa’nın en kötü terör olaylarından bazılarını anımsattı. Ruslar muhtemelen 2002 yılında Moskova’da yaşanan Nord Ost terör saldırısını hatırlayacaktır; silahlı kişiler ülke tarihinin en kötü olaylarından birinde bir tiyatroda onlarca kişiyi rehin almıştı.
Öte yandan, 22 yıl önce gerçekleşen bu saldırının ardından Putin’in yaptığı konuşma da Rus sosyal medya kanallarında yeniden gündem oldu. Rus lider bu saldırının ardından yaptığı konuşmada şu sözleri sarf etmişti: “Teröristleri her yerde takip edeceğiz; havaalanındalarsa havaalanında. Eğer onları tuvalette yakalarsak tuvalette öldüreceğiz. Bu kadar, konu kapanmıştır!”