Seçime dış tepkiler | Biden ‘benden uzak olsun’ havasında: Umarım kim kazanırsa kazanır
Rus lider Putin sandık başına gitmeye hazırlanan Rusya halkına seslendi. Savaşın desteklendiği ya da desteklenmediği konusunda kamuoyu yoklaması işlevi de görecek olan seçimler için Putin "sandığa gitmeniz vatanseverliğin tezahürüdür" dedi.
Cuma günü seçimlere gidecek olan Rusya’nın Devlet Başkanı Vladimir Putin seçmenlerine “oy verin” çağrısı yaptı. Seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakıyla bakılan Putin ülkenin içinde bulunduğu zor durumlarda seçimlere katılım oranının vatanseverlik göstergesi olduğunu belirterek “Şundan eminim ülkemizin ne kadar zor bir dönemden geçtiğinin, neredeyse tüm alanlarda ne kadar karmaşık zorluklarla karşı karşıya olduğumuzun farkındasınız” dedi.
Seçimlere katılma oranının düşük olması halinde Ukrayna ve müttefiklerinin bunu “Ruslar savaşı desteklemiyor” diye yorumlanmasından endişe eden devlet başkanı konuşmasında genel olarak vatan sevgisinden bahsetti. Rus lider “Onlara (Ukrayna ve müttefiklerinden bahsediyor) onurlu şekilde yanıt vermeye devam etmek ve zorlukların üstesinden başarıyla gelmek için birlik olmaya ve kendimize güvenmeye devam etmemiz gerekiyor” dedi.
Putin konuşmasında “Açık konuşayım bugün seçimlere katılmak, vatanseverlik duygularının bir tezahürüdür” dedi. Putin 2014’te ilhak ettikleri Kırım ve 2022’de yine ilhak ettikleri Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerindeki seçmenlere de oy kullanmaları çağrısında bulundu.
Rusya Merkez Seçim Komisyonu verilerine göre, ülke genelinde 15, 16 ve 17 Mart’ta yapılacak devlet başkanı seçiminde 112 milyon 309 bin 947 kayıtlı seçmen oy kullanacak. Rusya’nın yurt dışındaki temsilciliklerinde 1 milyon 890 bin 863, Kazakistan’daki Rus Baykonur Uzay Üssü’nde 11 bin 924 seçmen oy verecek. Hem sandık başında hem de elektronik ortamda yapılacak seçimler, 80’in üzerinde federal bölgede gerçekleştirilecek. Rusya’nın 2014’te Ukrayna’dan ilhak ettiği Kırım’da, 2022’de ilhak ettiği Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde de devlet başkanı seçimi için sandık başına gidilecek. Seçimlere 36 ülkeden ve Bağımsız Devletler Topluluğu Parlamentolararası Asamblesi, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü Parlamenter Asamblesi dahil beş uluslararası örgütten 200’ün üzerinde uluslararası gözlemci katılacak. Rusya “seçimlerin gayrimeşru olduğunu” söyleyen ülkelerin parlamentolarına ve parlamentolar arası organizasyonlarına davetiye göndermedi. Rusya Dışişleri Bakanlığına göre, Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya’da seçim yapılmasını kınamaları nedeniyle Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) kurumları ve Parlamenter Asamblesi de gözlem için çağrılmadı.
Baltık ülkelerinden ABD ve İsrail’e kadar 23 ülkenin parlamentolarının dışişleri komitesi başkanları, Rusya’nın işgal altındaki Ukrayna topraklarında yaptığı seçimlerin meşruiyetini reddeden bir bildiriye imza attı.
Joint statement of 🇱🇻🇪🇪🇱🇹🇵🇱🇺🇦🇺🇸🇩🇪🇬🇧🇧🇪🇨🇦🇩🇰🇮🇹🇷🇴🇮🇱🇨🇿🇪🇸🇲🇩🇱🇺🇮🇪🇮🇸 Foreign Affairs Committee Chairs: we unequivocally reject legitimacy of the elections conducted by Russia in the occupied Ukrainian territories …devoid by any semblance of democratic validity” @r_stefanchuk @VCmilyte pic.twitter.com/BCaFKcJ8dB
— ŽygimantasPavilionis🇱🇹🇺🇦🇺🇸🇹🇼🇮🇱 (@ZygisPavilionis) March 14, 2024
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın Ukrayna’nın işgal altındaki topraklarında da yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçimlerini “yasadışı” olarak nitelendirdi. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, oylamanın yasadışı ve geçersiz olduğu ifade edilerek uluslararası ortaklarına da sonuçları tanımamaları çağrısında bulundu. Reuters’ın haberine göre bakanlık açıklamasında, Rusya’nın ilhak ettiği topraklarda yapılacak seçimlerin Moskova’nın “uluslararası hukuk norm ve ilkelerini açıkça göz ardı etmeye devam ettiğini” gösterdiği belirtildi.
Rusya’da yapılacak ve üç gün sürecek seçimlerde Russian Public Opinion Researh tarafından yapılan açıklamaya göre, Putin’in yüzde 80’in üzerinde oy alması bekleniyor. Bu seçimler aynı zamanda Rusya halkının Ukrayna’daki savaşı destekleyip desteklemediği yönünde de bir kamuoyu yoklaması yerine geçecek. 2014 yılında Kırım’ın ilhak edilmesi, Putin’e 2018 yılındaki seçimlerde 1 milyona yakın oy kazandırmıştı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg yıllık NATO raporunu açıkladıktan sonra bir basın toplantısı düzenledi. Stoltenberg Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerinde Rusya’nın seçim düzenleme girişimlerini tamamen “yasadışı” gördüklerini ifade etti. Ukraynalıların cesaretlerinin değil, cephanelerinin tükendiğini ifade eden NATO Genel Sekreteri, Ukrayna’ya mühimmat ve silah sevkiyatlarının hızlandırılması gerektiğinin de altını çizdi.
Seçimde devlet başkanlığı koltuğuna oturmak için dört aday yarışacak. Mevcut Devlet Başkanı Vladimir Putin Birleşik Rusya Partisinin desteğiyle bağımsız aday olarak seçim yarışına katılacak. Liberal Demokrat Parti Başkanı Leonid Slutskiy kendi partisi, Nikolay Haritonov Komünist Partisi, Vladislav Davankov da Yeni İnsanlar Partisi adına aday olarak seçim pusulasında yerini alacak.
Seçilme şansı çok yüksek görülen Putin tekrar sandıktan galip çıkması halinde beşinci kez Rusya Devlet Başkanı olacak. Sovyetler Birliği döneminde 1975’te Devlet Güvenlik Komitesinde (KGB) istihbarat elemanı olarak çalışma hayatına başlayan Putin, 1998’de Rusya Federasyonu’nun istihbarat kurumu Federal Güvenlik Servisinin (FSB) direktörlüğünü de yaptı. 1999’da Rusya’nın beşinci başbakanı olan Putin 31 Aralık 1999’da Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin’in ani şekilde istifa etmesiyle devlet başkan vekili oldu.