Kursk planı değişti, Putin yeni seferberlik emri verdi
Rusya-Ukrayna Savaşı'nda ikinci yıl da geride kalırken iki taraf arasındaki 50'nci esir takası da başarıyla gerçekleşti. Aynı saatlerde Uluslararası Adalet Divanı Rusya'yı Ukrayna'nın doğusunda terörle mücadele anlaşmasını ihlalden suçlu buldu.
2022 Şubatı’nda başlayan Ukrayna Savaşı’nda üçüncü yıla girilirken 24 Ocak’ta Ukraynalı esirleri taşıyan uçak sınır bölgesi Belgorod’da düşürülmüş, uçaktaki altı kişilik mürettebat, 65 Ukrayna askeri ve onlara refakat eden üç Rus asker yaşamını yitirmişti.
Olaydan günler sonra iki ülke arasında yeni yılın ikinci esir takası gerçekleşti. Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna ile yapılan esir takası kapsamında 195 Rus askerine karşı 195 Ukraynalı askerin karşılıklı olarak serbest bırakıldığını bildirdi. Açıklamada şöyle dendi:
“Müzakere süreci sonucunda Kiev yönetiminin kontrolündeki topraklardan 195 Rus askeri geri alındı. Bunun karşılığında Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin 195 askeri teslim edildi. Rus askerleri bakanlığa bağlı sağlık merkezlerinde tedavi görmeleri için uçaklarla Moskova’ya ulaştırılacak. Serbest bırakılan askerlere tıbbi ve psikolojik destek sağlanıyor.”
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski de sosyal medya üzerinden esir değişimine ilişkin yaptığı videolu paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“İyi haber geldi. Bugün 207 Ukraynalıyı daha Rus esaretinden kurtarmayı başardık. Aralarında 180 er ve erbaş, 27 memur bulunuyor. Bunların neredeyse yarısı Mariupol savunucuları. Silahlı Kuvvetler, Ulusal Muhafızlar, Sınır Muhafızları ve emniyet mensubu 207 Ukraynalı yakında sevdiklerine kavuşacak. Bu 207 mutlu aile demek.
Serbest bırakılan tutsakların hasret kaldıkları sesleri duymak için şimdiden evlerini aradıklarına eminim. Çabalarımızın sonuç vermesine sevindim. Bu, geniş çaplı savaşın başlamasından bu yana gerçekleşen 50. esir takasıydı. Toplamda 3035 Ukraynalı iade edildi. Ve her birini geri vermek için her türlü çabayı göstereceğiz. Kimseyi unutmadık.”
Good news. The one we have been waiting for. Today, we were able to free 207 more Ukrainians from Russian captivity. 180 privates and sergeants. 27 officers.
Almost half of them are Mariupol defenders. Armed Forces, National Guard, Border Guard, and National Police — 207… pic.twitter.com/mf0OPDljsU
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) January 31, 2024
Ukrayna liderinin daha sonra “Bizimkiler” notuyla paylaştığı videoda da esirlerin geliş anına ait görüntüler yer aldı.
Ours🇺🇦 pic.twitter.com/YsvfZEdMYn
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) January 31, 2024
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığı da Rusya ve Ukrayna arasında yaptıkları arabuluculuk sayesinde yeni bir savaş esirleri takasının gerçekleştiğini bildirdi. Arabuluculuk sayesinde her iki taraftan savaş esirlerinin serbest kaldığı aktarılan açıklamada, arabuluculuk çabalarının başarılı olması için işbirliklerini olumlu karşılayan Rusya ve Ukrayna hükümetlerine teşekkür edildi.
Abu Dabi’nin Ukrayna krizinin barışçıl yollarla çözülmesi yönündeki çabalarını sürdüreceğine işaret edilen açıklamada, BAE’nin arabuluculuk çabaları doğrultusunda yeni yılın ilk haftasında da Rusya ve Ukrayna arasında bir savaş esirleri takasının gerçekleştiği hatırlatıldı.
Birleşmiş Milletler’in (BM) en üst yargı organı Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçıları finanse ettiği ve Kırım’daki çok etnikli toplum yapısını bozarak uluslararası sözleşmeleri ihlal ettiği gerekçesiyle Rusya aleyhine açılan davada Ukrayna’nın taleplerinin çoğunu reddederken, Rusya’nın sözleşmelerin bazı maddelerini ihlal ettiğine hükmetti.
Lahey’de kararın açıklandığı oturumda, Ukrayna tarafını Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ve Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Hukuk Genel Direktörü Oksana Zolotaryova temsil ederken Rusya tarafını Büyükelçi Gennady Kuzmin ve avukat Kirill Udovichenko temsil etti.
Kararı okuyan UAD’nin ABD’li Başyargıcı Joan Donoghue Ukrayna’daki mevcut durumun dava konusu olayların başladığı 2014’ten çok farklı olduğunu belirtti. Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçılara silah verilmesinin Terörizmin Finansmanı Sözleşmesi kapsamında olmadığı kaydedilen kararda terörizmin finansmanı kapsamında sadece para ve para yerine geçen muadillerinin yer aldığı ifade edildi.
Kararda Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçıların finanse edilmesine yönelik Ukrayna’nın iddialarını gerektiği şekilde soruşturmayarak Terörizmin Finansmanı Sözleşmesi’ni ihlal ettiği belirtilirken Rusya’nın ICSFT’nin birçok maddesini ihlal ettiği yönündeki Ukrayna’nın iddialarının yeterli düzeyde ispatlanmadığı ifade edildi. Divan Ukrayna’nın Rusya’nın ICSFT’nin diğer maddelerini de ihlal ettiği şeklindeki diğer tüm iddialarını reddetti.
Rusya’nın Kırım’da Ukrayna dilinde eğitimi kısıtlanmasının Irk Ayrımcılığı Sözleşmesi’nin 2. ve 5. maddelerinin ihlali anlamına geldiği ifade edilen kararda Ukrayna’nın CERD kapsamındaki diğer tüm taleplerinin reddedildiği bildirildi. Kararda Rusya’nın Kırım meclisine yönelik kısıtlamaları kaldırması ve dava süreci devam ederken durumu ağırlaştırmamasını emreden 19 Nisan 2017’deki tedbir kararlarını da ihlal ettiği kaydedildi.
Ukrayna’nın UAD’de açtığı dava Terörizmin Finansmanı Sözleşmesi’nin ihlali gerekçesiyle Divan’ın önüne getirilen ilk uyuşmazlık olarak dikkati çekiyor.