Enflasyon: En kötüsü geride kaldı, en zoru şimdi başlıyor
Piyasalar rekor enflasyonu bekliyor
İğneden ipliğe her ürünün zamlandığı temmuza ait enflasyon verisi perşembe günü açıklanıyor. Eski Merkez Bankası baş ekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara'ya göre 100 yılın temmuz ayı rekoru kırılabilir. Eski rekor yüzde 6,2 ile 1997 temmuzuna aitti.
Hem küresel piyasalar, hem de iç piyasa merkez bankalarının açıkladığı faiz kararlarının ardından haftayı yarasız beresiz kapatırken, bu haftanın ise hareketli geçmesi bekliyor. İç piyasaların Merkez Bankası’nın (TCMB) çiçeği burnunda başkanı Hafize Gaye Erkan’ın geçen hafta yaptığı ve hayli takdir toplayan ‘Başkan Yardımcıları Operasyonu’nun ardından zirve yapan morali ise perşembe günü bozulabilir. Çünkü perşembe günü yani 3 Ağustos’ta indirimli açıklamalarıyla tanınan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) iğneden ipliğe her mala zam gelen temmuz ayı enflasyonunu açıklayacak.
Temmuz ayıyla ilgili enflasyon beklentileri hayli karamsar. Yakın zamana kadar düşük tahminlerin öne çıktığı AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler bile temmuz ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 9,07 artmasını bekliyor. Ekonomistlerin temmuz ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 9,07) göre bir önceki ay yüzde 38,21 olan yıllık enflasyonun yüzde 47,27’ye çıkacağı hesaplanıyor. Öte yandan, aynı ekonomistlerin 2023 sonu enflasyon beklentisi temmuzda yüzde 42,07’den 61,01’e yükseldi.
Merkez Bankası Başkanı Erkan, 2023’ün üçüncü enflasyon raporunu açıklarken yaptığı sunumda yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 22,3’ten yüzde 58’e çıkartmış olması da temmuz ayında yaşadığımız ‘kusursuz fırtına’nın perşembe günü TÜİK tarafından da kayıt altına alınacağının bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
‘Yıl sonu enflasyon tahminimi yüzde 56’ya yükseltiyorum’
Merkez Bankası eski baş ekonomisti ve Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Kara da ilk faiz artırımının sınırlı kalmış olması ve zamlar nedeniyle enflasyon tahminini yükseltmişti.
Twitter’dan bir izleyicisinin “Temmuz enflasyonunun patlama yapacağını söyleyenler var hocam. Fiyatlar Genel Seviyesini etkileyen zamlar elbette mevcut. Siz de bu görüşe katılıyor musunuz hocam” sorusuna Prof. Dr. Kara şöyle yanıt vermişti:
Son 100 yılın en yüksek aylık Temmuz enflasyonlarından birini göreceğiz.
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) July 16, 2023
Prof. Dr. Kara aynı tarihlerde akaryakıta gelen zamdan sonra enflasyon tahminini de yükseltmiş ve görüşlerini şöyle paylaşmıştı:
Faiz artışının ilk adımının sınırlı kalması ve bütçe tedbirlerinin tasarruftan ziyade vergilere yüklenmesi nedeniyle yıl sonu (resmi) enflasyon tahminimi %45’ten %56’ya yükseltiyorum. pic.twitter.com/vT2ApyHbLP
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) July 7, 2023
Ancak, Prof. Dr. Kara’nın enflasyon tahminini yükselttiği tarihte akaryakıt zamlarının bu denli sıklıkta olacağını tahmin etmem mümkün değildi. Merkez Bankası’nın elindeki geniş veri setine dayanarak yaptığı revizyonun Prof. Dr. Kara’nın temmuz ayının ilk haftasındaki tahmininin üzerinde olması enflasyon cephesinde işlerin ciddiyetini gösteriyor.
Ekonomist ve eski gazeteci Doç. Dr. Orhan Karaca ise Türkiye’de, Şubat 2017’de başlayan 2. yüksek enflasyon döneminin 77 aydır devam ettiğini belirterek sosyal medyada şu mesajı verdi:
Türkiye’de Aralık 1970’te başlayan 1. yüksek enflasyon dönemi Nisan 2004’e kadar tam 401 ay sürmüştü. Bizim kuşağın çocukluğu ve gençliği bu ortamda geçti. Şubat 2017’de başlayan 2. yüksek enflasyon dönemi ise 77 ayı doldurdu. İnşallah ilki kadar sürmez ama henüz sonu görünmüyor. pic.twitter.com/pq7by3BDFD
— Orhan Karaca (@Dr_OrhanKaraca) July 18, 2023
Temmuz ayı enflasyonunun beklentileri altında açıklanması durumunda TÜİK’in güvenilirliği çok büyük yara alacak. Gerçeğe yakın bir enflasyon oranı açıklanması durumunda ise rasyonel politikaların uygulanmaya başlayacağına ilişkin özellikle MB’deki son atamalarla yükselen beklenti daha da artacak. Ancak rasyonel politikalara dönüşün ne ölçüde mümkün olacağını ise Para Politikası Kurulu’nun 24 Ağustos 2023’te faizleri değerlendirmek için yapacağı toplantıda alacağı kararla göreceğiz. Temmuz ayı enflasyonunun rekor kırması belki de ‘Yüzde 20 Duvarı’nın aşılmasına yardımcı olabilecek.
ABD’de tarım dışı istihdam verisi önemli
Temmuz ayında politika faizini 25 baz puan arttırarak enflasyonla mücadelede sopayı elinde bırakmadığını gösteren ABD Merkez Bankası FedJerome Powell da düzenlediği basın toplantısında, “Veriler gerektirirse eylülde faiz oranını yeniden artırmamızın mümkün olduğunu söyleyebilirim ancak sabit de bırakabiliriz. Dikkatli şekilde karar vereceğiz.” demişti.,
Fed enflasyonla mücadeleden vazgeçmeden ancak ekonomiyi de durgunluğa sokmayacak bir politika için bu hafta piyasalarla birlikte perşembe günü haftalık işsizlik başvurularını, cuma günü tarım dışı istihdam ve işsizlik oranını yakından takip edecek.
Avrupa ise geçen hafta faizi 25 baz puan arttırıp “Gelecek toplantı da pas da geçebiliriz, artırabiliriz de” diyen Avrupa Merkez Bankası’nın ardından İngiltere’yi izleyecek. İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) politika faizini 25 baz puan artırması bekleniyor.
Oyunlar ve Bulmacalar