Binali Yıldırım Üniversitesi heyeti İliç’i gezdi: Her şey yolunda

Binali Yıldırım Üniversitesi’nden bir akademisyen heyeti dokuz işçinin 10 milyon tondan fazla siyanürlü toprağın altında kaldığını, 20 gündür hâlâ orada olduğunu unutmuş gibiler: İnceleme yaptıkları İliç altın madenindeki çalışmaları dün öve öve bitiremediler. Heyet üyeleri sırayla açıklama yaptı, toprak ve suda yaptıkları çalışmalarda bütün değerlerin tehlike sınırının çok altında olduğunu tespit ettikleri müjdesini verdiler. Bakanlığın, öteki birimlerin “inanılmaz bir çalışma çıkardığını” anlattılar.

Anlattıklarına bakılırsa maden eli kulağında, yeniden çalışmaya başlayacak gibi. Ama hiç değilse facianın “kırkının çıkması” beklenseydi bu “müjdeli haberler” için…

Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 2010 yılı aralık ayından beri altın üretimi yaptığı Çöpler Maden Sahası’nda çıkarılıp istiflenen siyanürlü toprak 13 Şubat saat 14.28’de kaydı. Yaklaşık 10 milyon metreküp toprak 200 metrelik yamaçtan hızla aşağı aktı. Dokuz işçi geniş bir alana yayılan toprağın altında kaldı. Bölgeye Erzincan Jandarma, AFAD ve sağlık ekipleri yönlendirildi. Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından görevlendirilen dört savcının sürdürdüğü soruşturmada 11 kişi gözaltına alındı. Bunlardan 8’i ‘taksirle ölüm ve yaralanmaya neden olmak’ suçundan tutuklanırken şirketin yönetim kurulu başkanı C.D. ile A.R.K. ve M.T.A. ise adli kontrol ve yurt dışı yasağı ile serbest bırakıldı.

Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Çağrı Çırak, İnşaat Mühendisliği Bölümü Hidroloji Uzmanı Doç. Dr. Hüseyin Yıldırım Dalkılıç ve Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Analitik Kimya Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Kemal Volkan Özdokur 5 Mart 2024 Salı günü sahada inceleme, incelemenin ardından da basın açıklaması yaptı.

‘İnanılmaz bir iş çıkarılmış’

Bölgeyi gösteren harita üstünde su ve çevre ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. Hüseyin Yıldırım Dalkılıç “Burada öncelikle iki gözlem kuyumuz var. Bunları yerinde gördük, tespit ettik. Bu kuyular sayesinde su ve toprak kalitesi ölçümleri yapılıyor. ‘Olası bir risk var mıdır?’, ‘Birtakım değerlerde ani yükselişler söz konusu mudur?’, ‘Bunlar risk oluşturmakta mıdır?’ gibi konularda tüm analizler sürekli olarak takip ediliyor. Devlet Su İşleri (DSİ) ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı gerçekten inanılmaz bir iş çıkarmış. Geçici depolama tesisiyle ilgili önemli bir aşama kaydedilmiş. Zaten denetim ve kontrol hizmetleri tamamen DSİ tarafından yürütülmekte. Bu geçici depolama tesisi inşa edildikten sonra dolgusu tamamlanmış, onu da yerinde gördük. Enjeksiyon faaliyetlerinin halen devam ettiğini yerinde tespit ettik. Bu heyelan liçinin topuğuna dolgu seddesi inşa edilmiş. Sabırlı Deresi var çok konuşulan. Bu Sabırlı Deresi’nden liçin hemen üstünde kapasitesi 120 litre saniyeye ulaşan beş pompayla su, atık havuzlarına alınmakta. Amaç derenin suyunun liç bölgesiyle temas etmemesi. Heyelan önüne kaya dolgu seddi olarak yapılmış. Bu set heyelanın dereye doğru ilerlememesi için alınan tedbirlerden bir tanesi. Asıl planlanan ise liç bölgesinden hemen önce suyu çevirerek, akış yönünü değiştirerek derenin heyelan bölgesiyle temas etmeden direkt olarak Karasu’ya ulaşmasını sağlamak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımızın İzin Denetim Genel Müdürlüğü tarafından yapılan kimyasal ölçümleri de gördük, test ettik. Tüm çalışmaları raporlayacağız ve takip edeceğiz. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi olarak izlemeleri yapmaya devam edeceğiz. Elimizden gelen katkıyı sunmaya çalışacağız” diye konuştu.

İliç’te ilkokul mezunu bile olmayanlar ‘sorumlu’ gösteriliyor

‘17 noktadan numuneler toplanmakta’

DSİ’nin aldığı önlemler ve bu önlemler bazında kirlenmenin olabileceği noktalardaki sonuçları değerlendirdiklerini belirten Doç. Dr. Kemal Volkan Özdokur da “İlk aşamada dokuz noktada kontrol yapılmasına rağmen gerekli bilimsel çalışmaların ardından buraya gelen başka üniversitelerden heyetlerin belirlediği, öngördüğü noktalar dahil edilerek 17 noktadan yer altı ve yer üstü sularından numuneler toplanmakta. Halihazırda madenin kullanmakta olduğu havadaki hidrojen siyanür miktarını ölçen sistemlerden de veri akışı sürekli takip edilmekte. Yer altı ve yer üstü toprak örneklerinden yapılan hidrojen siyanür, siyanür analizi, toplam siyanür, serbest siyanür, her biri hem burada yapılmakta, hem de bakanlığımızın referans laboratuvarında bu analiz sonucu doğrulanmakta. Ayrıca özel iki laboratuvar tarafından da test edilerek kayda alınmaktadır. Tüm kamuoyunun buradan elde edilen sonuçlara gönül rahatlığıyla inanması gerektiğini konunun uzmanı olarak vurgulamak istiyorum” dedi.

‘Sızıntı ve kirlilik tespit etmedik’

Olayın gerçekleştiği 13 Şubat’tan bugüne kadar Avrupa Çevre Koruma Ajansı’nın belirlediği maksimum limite yaklaşan sızıntı, kirlilik tespit etmediklerini ifade eden Doç. Dr. Özdokur “Elde ettiğimiz sonuçlar herhangi bir sızıntının varlığını bize göstermemekte. Bağıştaş Barajı’ndaki örnekleme kuyularından alınan örnekler de siyanür cihazının ölçebileceği seviyenin altında görünmektedir. Herhangi bir siyanür kalıntısı ölçülmemiştir. Şu ana kadar elde ettiğimiz veriler bölgede siyanürle ilgili kalıntının şu an halihazırda olmadığını göstermektedir. Madenin kendi ölçüm sistemlerinden havadaki siyanür de takip edilmektedir. Burada da herhangi bir şekilde Avrupa Çevre Koruma Ajansı’nın limitlerinin üstünde bir değer elde edilmemiştir” diye konuştu.

Doç. Dr. Özdokur baraj sularına siyanür karışıp karışmadığıyla ilgili bir soruya da “Şu ana kadar net söyleyebileceğim şu; biz bilim insanları verilerle konuşmakla mükellefiz. Elimizde o bölgelerden alınmış su örnekleri var. Bu örneklerin siyanür sonuçları belli. Barajda siyanür cihazının ölçebileceği düzeyde bile değil. Şu anki standart ölçüm metodumuzla barajdaki seviyeyi ölçemiyoruz bile. Şu an barajda herhangi bir siyanür kontaminasyonu yok. Net olarak” cevabını verdi.

Hükümet X’ten İliç’le ilgili paylaşımların kaldırılmasını istemiş