Evlerin duvarına saplanan mermiler, saksı yapılan toplar: İki köyde Çanakkale Savaşı izleri

Çanakkale Savaşı zaferinin 109. yıldönümü yaklaşırken iki köy savaştan kalan izleri taşımaya devam ediyor. 1’inci Dünya Savaşı sırasında Gelibolu Yarımadası’nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara savaşları bölgede büyük tahribata yol açtı. O dönemde savaş bölgesinde yer alan Çanakkale’nin Eceabat ilçesine bağlı Küçükanafarta ve Büyükanafarta köyleri tahribattan çok etkilenen bölgeler oldu.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi DR. Mithat Atabay Çanakkale Savaşları sonunda Küçükanafarta ve Büyükanafarta köylerinde yaşayan ve evleri tahrip olan vatandaşların karaya oturan teknelerin tahtalarını, dekovil hatlarının raylarını, top mermisi kovanı gibi savaştan geride kalan pek çok şeyi yapı malzemesi olarak kullandığını belirtip bu sayede Çanakkale Savaşları’nın izlerinin bugüne ulaşmayı başardığını söyledi.

Mithat Atabay Küçükanafarta ve Büyükanafartalıların savaştan geriye kalan pek çok şeyi yapı malzemesi olarak kullandığını belirtip bu sayede Çanakkale Savaşları’nın izlerinin bugüne ulaşmayı başardığını söyledi.

‘Küçükanafarta ve Büyükanafarta 6 Ağustos 1915’te savaş gölgesi içine girdi’

Büyükanafarta ve Küçükanafarta köylerinin 6 Ağustos 1915 tarihi itibariyle savaş bölgesi içine girdiğini belirten Dr. Atabay “İngiliz birlikleri 6 Ağustos tarihinde Suvla, Anafarta kıyılarına asker çıkardı ve bu çerçevede de çeşitli birlikler karaya çıkmış oldu. Karaya malzeme çıkarırken de ‘dekovil hattı’ dediğimiz hatları döşediler. Burada savaş 20 Aralık tarihine kadar devam etti. Bu bağlamda çok sayıda savaş malzemesi oradaki köylere düştü. Savaş bitip de o bölge halkı normale döndükten sonra bu savaş malzemesi günlük hayatında kullanılmaya başlandı. Özellikle evler tahrip olmuştu. O evlerin tekrar taşlarla yapılması, tavanlarının örülmesi konusunda kıyıda batan ya da kıyıya çok yakın teknelerin malzemesinden yararlandılar.

Dekovil hatlarının demir raylarını tavan malzemesi olarak kullandılar. Ayrıca içi boşalmış demir malzemeler ile top mermilerini de özellikle de hayvan barınaklarında ve evlerin bazı kesimlerinde kullanarak günümüze kadar gelmesini sağladılar. Bugün gerek Küçükanafarta, gerekse Büyükanafarta köyüne giderseniz orada bunları evlerin yapı malzemesi olarak görmeniz mümkün. Bazı köylüler bunları savaş malzemesi galerisi haline getirerek gelen ziyaretçilerin görmesini sağlıyor. O nedenle Küçükanafarta ve Büyükanafarta köyü adeta 1915 yılının açık sergi alanı olarak görülebilir” dedi.

‘İmece usulüyle köyü kurdular’

Küçükanafarta köyünden Ersümer Karanfil ise “Savaş sırasında evler yıkıldı, yerle bir oldu. Köylüler savaş sonrasında evlerine geri döndüğünde taştan başka hiçbir şey olmadığını gördü. Bu sefer deniz boylarında İngilizlerin bıraktığı malzeme, gemiler vardı. İmece usulü gemilerin tahtaları, bölgede bulunan rayları, yani işine yarayan şeyleri, askerin arazide bıraktığı malzemeleri köylerine taşıdılar ve imece usulüyle köyü kurdular. Ray demirlerini hatıl olarak kullandılar. Karaya vuran salları parçalayarak tahta haline getirdiler. Bu malzemeyle köydeki evleri iki katlı olarak yaptılar. Küçükanafarta ve Büyükanafarta köylerindeki evlerin çatılarının hepsi gemilerden sökülen ağaçlardan, üstündeki çinkolar bile savaştan kalma” diye konuştu.

Çanakkale kara savaşlarının 108. yıl dönümü