İYİ Parti’de Ankara çatlağı: GİK üyesinden başkan adayına ‘vicdan’ yanıtı
Türkiye yerel seçimler için sandık başına giderken dünya basını da sandıklardan çıkan sonuçları yorumladı. Reuters "İmamoğlu'nun yükselişi" başlığını atarken Bild ise "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a tokat gibi bir cevap" dedi.
31 Mart Yerel Seçimleri’nin resmi olmayan sonuçları açıklanırken sandıklardan çıkan sonuçlar dünya basınında da gündem oldu. Muhalefetin büyük bir atağa kalktığı seçimlerde sandıkların yüzde 100’e yakını açılırken CHP 1977’den sonra ilk kez birinci parti olmayı başardı.
İngiliz haber ajansı Reuters seçim sonuçlarını değerlendirdi. Ajansın haberinde “İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun yerel seçimlerde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın AK Partili rakibi Murat Kurum’u farklı bir şekilde geride bırakması, Türkiye’de muhalefetin kendini yeniden siyasi bir güç olarak kabul ettirme çabalarına potansiyel bir destek oldu” dendi.
Ankara’daki sonuçlara da değinilen haberde “Erdoğan’a bir başka darbe de ülkenin ikinci büyük şehri Ankara’da, görevdeki muhalif belediye başkanı Mansur Yavaş’ın ülke çapındaki belediye oylamasında sandıkların kapanmasından üç saatten az bir süre sonra AK Partili rakibi Turgut Altınok’a karşı zaferini ilan etmesi oldu” ifadelerine yer verildi:
“Ülke çapındaki yerel seçimler analistler tarafından hem Erdoğan’a destekte düşüşün hem de muhalefetin dayanıklılığının bir göstergesi olarak görülüyor. Zira yirmi yılı aşkın bir süredir Türkiye’yi yöneten Erdoğan, partisinin İstanbul’un kontrolünü görevdeki belediye başkanı ve gelecekteki potansiyel cumhurbaşkanlığı rakibi İmamoğlu’ndan geri alması için sıkı bir kampanya yürütmüştü.”
Reuters’ın aktardığına göre analistler AK Parti’nin kötü bir performans göstermesinin Erdoğan’ın Türkiye üzerindeki kontrolünü gevşetebileceğini ve gelişmekte olan büyük ekonominin bölünmüş siyasi manzarasında potansiyel bir değişimin sinyalini verebileceğini söyledi. İmamoğlu’nun galibiyeti ulusal bir lider olacağı yönündeki beklentileri de güçlendirecektir.
With more than 61 million people registered to vote, results of the high-stakes municipal elections could reinforce President Tayyip Erdogan’s control of Turkey, or signal change in its divided political landscape https://t.co/iVh4BA8JvS pic.twitter.com/aWCDnCTnNP
— Reuters (@Reuters) March 31, 2024
ABD merkezli haber ajansı Associated Press’e (AP) göre sonuçlarla Türkiye’nin ana muhalefet partisi yerel seçimlerde önemli şehirlerdeki kontrolünü koruyacak gibi görünürken, bu kentlerin kontrolünü yeniden ele geçirmeyi hedefleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan büyük bir hayal kırıklığına uğradı.
BREAKING: Turkey’s opposition appears set to retain key cities, preliminary local election results show https://t.co/Tf1vdqH4Y2
— The Associated Press (@AP) March 31, 2024
AP’ye göre oylama, beş yıl önceki seçimlerde muhalefete kaybettiği önemli kentlerin kontrolünü geri kazanmaya çalışan Cumhurbaşkanı “Erdoğan’ın popülaritesinin barometresi” olarak görülüyordu. CHP’nin 2019’da Ankara ve İstanbul’da kazandığı zafer, Erdoğan’ın yenilmezlik aurasını yerle bir etmişti.
AP’nin haberinde ayrıca Yeniden Refah Partisi’ne (YRP) de yer verildi. Ajans, YRP’nin hükümetin ekonomiyi ele alış biçiminden hayal kırıklığına uğrayan AKP seçmenlerinden oy aldığını yazdı.
Fransız haber ajansı AFP de “Türk muhalefeti kilit şehirlerde Erdoğan’la mücadelede önde” başlıklı haberinde “Seçimlerin kısmi sonuçlarına göre Türkiye’de muhalefet, İstanbul ve Ankara’yı kontrol etmek için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile girdiği mücadelede öne geçti” dedi.
Turkey awaited results from municipal elections on Sunday, with all eyes on Istanbul, the national “jewel” that President Recep Tayyip Erdogan has aimed to pry away from the opposition.
➡️ https://t.co/imlCIQ16NY pic.twitter.com/qFF4nVTpRU— AFP News Agency (@AFP) March 31, 2024
Haberde “Erdoğan bir zamanlar belediye başkanı olduğu ekonomik güç merkezi İstanbul’u iktidardaki AK Parti’ye geri kazandırmak için topyekün bir kişisel kampanya başlatmıştı” ifadeleri yer aldı.
Almanya’nın en yüksek tirajlı gazetelerinden Bild de “Erdoğan yenilgiyle karşı karşıya” başlığını kullandı ve haberde “Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a tokat gibi bir cevap! Devlet medyası muhalefetin İstanbul ve Ankara gibi kilit şehirlerde önde olduğunu bildirdi” dedi.
Ich wünsche Genosse #Erdogan und der progressiven AKP viel Erfolg bei den Wahlen! https://t.co/PxfAUkz6Kx
— Stalf Regner (@Stalf234) March 31, 2024
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşıt söylemleriyle zaman zaman ön plana çıkan ve ülkesi Hollanda’daki son seçimlerden zaferle ayrılan Geert Wilders de seçimlerin erken sonuçlarına ilişkin paylaşımda bulundu.
Bye bye @RTErdogan @Akparti.
Turkey wants secularism and freedom. #TurkeyElections #Turkey
— Geert Wilders (@geertwilderspvv) March 31, 2024
X hesabından yaptığı paylaşımda Wilders “Türkiye laiklik ve özgürlük istiyor. Güle güle Erdoğan ve AK Parti” dedi.
Fransız gazetesi Le Monde manşete taşıdığı seçim haberinde ABD’de Middlebury College’da siyasetbilimci olan Şebnem Gümüşçü’nün sözlerine yer verdi. Siyasal İslam üzerine uzmanlaşmış olan Gümüşçü şubat ayında Turkish Studies dergisinde yayınlanan “AKP ve Türkiye’deki Sinsice İslamlaşma” yazısıyla ilgili olarak “Türkiye aynı anda hem göz göre göre hem sinsice hem de yavaş yavaş İslamlaştı. Hatırlatmak isterim, AKP 2002’de ilk kez genel seçimleri kazandığında İslamlaşma gündeminde olan bir şey değildi. Ama son 10 yılda yetkililer muhafazakâr yönelimlerini eğilimlerini gizleyemedi” diye konuştu.
Gümüşçü sözlerinin devamında, “Bu zamana yayılan sürecin sinsi olmasının nedeni Türkiye’nin hukuken İslam ülkesi haline geldiğini gösteren hiçbir şeyin olmaması. Ülke anayasal olarak laik cumhuriyet ilkelerini koruyor. Cumhurbaşkanı kısa süre önce kendisinin ve hükümetinin insanların özel hayatına müdahale etmediğini tekrarladı. Ama bu laiklik görüntüsü artık boş bir kabuktan ibaret” dedi.
Gazete bu sözlerdeki “Türkiye aynı anda hem göz göre göre hem sinsice hem de yavaş yavaş İslamlaştı”yı manşete taşıdı. Haber tam da seçim günü sonuçların açıklanmasına saatler kala yayına alındı.
İngiliz gazetesi The Guardian, ana muhalefet partisinin iktidara “beklenmedik bir darbe indirdiğini” yazarak başkent Ankara ve İstanbul’un bir kez daha muhalefette kaldığını yazdı. Gazete, CHP’nin sadece Türkiye’nin batısını değil, “genelde politikalarına düşman olduğu düşünülen” Karadeniz ve Orta Anadolu’ya yakın daha muhafazakâr bölgelerde de zafer kazandığını belirterek bunun “Erdoğan’a karşı duyulan memnuniyetsizliğin bir göstergesi” olarak tanımladı.
İspanyol gazetesi El Pais ise seçim sonuçlarını anlattığı yazıda, “Türkiye’nin seçim haritası CHP’nin kırmızısına bürünmeyeli yıllar olmuştu” diye belirtti ve, muhalefetin bölünmüş olmasına rağmen kazandığına dikkat çekti.
AK Parti’nin neden kaybetmiş olabileceğinin nedenlerini sıralayan gazete bunlar arasında partinin “adı sanı duyulmamış, teknokrat profile sahip adaylar göstermesi”, ekonomik kriz, aileleri zor duruma sokan fiyatları gösteriyor.
Muhafazakâr kanata da değinen gazete şu sözlere yer verdi:
“Muhafazakârlar da kendi içlerindeki rekabetten zarar gördü. AK Parti birçok ilde aşırı sağcı MHP ve BBP ile ortak adat çıkarsa da bazı illerde ayrı ayrı seçime girdiler. Erdoğan’ın akıl hocasının oğlu Fatih Erbakan’ın kurduğu YRP’nin yarattığı rekabet ise Erdoğan için çok daha yaralayıcıydı.”
DEM’in doğudaki birçok belediyeyi kazandığını yazan gazete, “Şimdi asıl soru hükümetin bu belediyeleri almalarına izin verip vermeyeceği ya da daha önce yaptığı gibi partinin PKK ile bağlantısını gerekçe göstererek kayyum atayıp atamayacağı” diye devam etti.