Moskova katliamı ve soru işaretleri: IŞİD-H neden Rusya’yı hedef aldı?

Dünya, önceki gün akşam saatlerinde tüm dikkatini Rusya’ya çevirdi. Cuma akşamı Moskova yakınlarındaki bir konser salonu, güzel bir akşam geçirmeyi planlayan Rusları ağırlamaktaydı. Yüzlerce kişi, haftayı konserle kapatma planı yaparken başkalarının farklı planları olduğundan habersizlerdi.

Başkentin işlek noktalarından olan Crocus City Konser Salonu, programın başlamasına kısa bir süre kala katliam merkezine dönüştü. Kamuflajlı ve ağır silahlı dört kişi, konser alanına girmekte olan sivilleri vurarak içeriye girdi. Önlerine çıkan herkesi gözlerini kırpmadan katleden 4 saldırgan sonrasında konserin verileceği salona da girdi. Yüzlerce kişinin çığlıklar içinde canlarını kurtarmaya çalıştığı anların kameralara yansıdığı görüntülerde, salona giren teröristlerin koltukların arasında gizlenmeye çalışan insanları vurduğu görüldü. Saldırganların sivilleri otomatik silahlarla vurması ardından bomba da patlattıkları konser alanı, alevler içerisinde kaldı. Olayın ardından bölgeye çok sayıda sağlık ekibi ve itfaiye gönderildi.

Rusya’nın başkenti yani kalbinde yaşanan bu terör saldırısında 133 kişi katledildi, 100’ü aşkın  kişi de yaralandı. Rus medyası, ölenlerin arasında üç de çocuk olduğunu yazdı. (Moskova’da önceki akşam yaşananlara dair ayrıntılı haberimiz için tıklayın.)

Saldırının faili için birçok spekülasyon gündeme geldi. Rusya yetkilileri, Ukrayna’yı ve Batı’yı işaret etti. Ukrayna suçlamaları reddederken, saldırıyı terör örgütü IŞİD üstlendi. IŞİD’in üstlendiği saldırının faillerinden birinin Rusya’ya 4 Mart’ta Türkiye üzerinden geçtiği ve saldırıyı para için yaptığı yönündeki ifadeleri çok konuşuldu. (Türkiye detaylarının olduğu haberimiz için tıklayın.) 

Saldırıyı IŞİD’in üstlenmesi de pek çok soru işaretini gündeme getirdi. Bazı Rus gazeteciler, saldırıyı IŞİD’in üstlenmediğini savundu buna gerekçe olarak da örgütün eski bir görsel şablonunun kullanıldığı iddia edildi. Rusya’nın önde gelen gazetelerinden Kommersant da saldırıyı düzenleyen teröristlerin takma bıyık ve sakal kullanan Slav asılı kişiler olduğunu iddia etti. Habere göre bu kişiler, Ukrayna saflarında savaşan ve Rusya tarafından terör örgütü olarak kabul edilen Rus Gönüllü Kolordusu (RDK) mensubu. Saldırıdan birkaç gün önce Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), RDK’nın St. Petersburg’daki hücresini etkisiz hale getirdiğini duyurmuştu. Bir başka iddia da saldırganların Ukraynalı olduğu, IŞİD’in de Batı eliyle ortaya atıldığı yönünde. Keza Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de saldırıdan yaklaşık 20 saat sonra yaptığı açıklamada Ukrayna vurgusuyla dikkat çekmişti.

Bu iddia ve spekülasyonlar, saldırıyı terör örgütü IŞİD’in üstlenmesinin ardından da devam ediyor. Rusya geçtiğimiz günlerde IŞİD’in Afganistan kolu IŞİD Horasan’ın saldırısının önlendiğini duyurmuş, hemen ardından da Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Rusya’daki vatandaşlarına kalabalık yerlerden kaçınmaları hatta ülkeyi terk etmeleri uyarısında bulunmuştu. ABD tarafından 8 Mart’ta yapılan uyarıda, Moskova’da büyük bir terör saldırısı beklendiği ifade edilmişti.

Peki, nedir bu IŞİD Horasan ve neden Rusya’ya saldırdı?

İngiltere merkezli haber ajansı Reuters, ismini vermek istemeyen ABD’li bir yetkiliyle konuştu. Yetkili, Cuma günü Moskova yakınlarındaki bir konser salonunda meydana gelen terör saldırısını IŞİD’in üstlendiğini doğrulayan istihbarata sahip olduklarını söyledi. ABD hükümeti, saldırının Ukrayna ile bağlantılı olduğu konusunda herhangi bir bulguya ulaşamadıklarını da ifade etmişti.

Adını İran, Türkmenistan ve Afganistan’ın bazı bölgelerini kapsayan Sasani İmparatorluğu döneminde kalma eski bir isim olan Horasan’dan alan IŞİD-H, örgütün yükseldiği 2014 yılının sonlarında Afganistan’ın doğusunda ortaya çıktı. Kısa sürede de düzenledikleri saldırılarla isminden sık sık bahsettirir oldu.

Her ne kadar üye sayısı zirve yaptığı 2018 yılından bu yana ciddi şekilde düşse de IŞİD-H, IŞİD’in en aktif ve en çok saldırı üstlenen bölgesel kollarından.

Horasan, Perslerin bölgeye hakim olduğu dönemde, -bugün Afganistan, İran’ın doğusu, Pakistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Pakistan’ın da bir kısmını kapsayan- imparatorluğun doğusuna verilen isimdi. Horasan Farsça “güneşin yükseldiği yer” anlamına geliyor. (Rusya’daki saldırıları düzenleyen kişilerin de Tacikistan uyruklu olduğu ifade edilmişti, ilgili haberimiz için tıklayın.)

‘Kremlin’in elinde Müslüman kanı var’

Moskova’da cuma günü yaşanan terör saldırısını üstlenmesinin ardından IŞİD-H yeniden gündeme geldi. En çok merak edilen de örgütün Rusya’ya saldırı gerçekleştirmesinin altında yatan motivasyon. Uzmanlar, grubun son yıllarda Kremlin karşıtı propagandalarının öne çıktığı görüşünde. Washington merkezli Soufan Center’dan Colin Clarke Reuters’a verdiği demecinde, “IŞİD son iki yıldır Rusya’ya odaklanmıştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i sık sık eleştiriyor ve bu yönde propaganda yapıyor” dedi.

IŞİD-H, Moskova’nın Afganistan, Çeçenistan ve Suriye’deki müdahalelerine atıfta bulunarak Kremlin’i “elinde Müslüman kanı bulundurmakla” suçluyor.

Yine Reuters’a konuşan Wilson Merkezi’nden Michael Kugelman da IŞİD-H’nin “Rusya’yı düzenli olarak Müslümanlara baskı yapan faaliyetlerin suç ortağı olarak gördüğünü” ifade ediyor. Kugelman ayrıca grubun Moskova’ya karşı şikayetleri olan bazı Orta Asyalıları da üye olarak kabul ettiğini sözlerine ekledi.

Batı terör saldırısı için IŞİD’in üstlendiğine dair “kesin kanıtlarını” sunarken Rusya ise Ukrayna ve Batı odağından şaşmıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in saldırıya ilişkin ilk açıklamasını yaptığı sırada, Batı merkezli haber ajansları IŞİD’in Amak haber ajansının Telegram hesabından saldırıyı gerçekleştiren dört kişinin fotoğrafını yayınladığı haberlerini geçti.

Amak’a dayandırılan haberlerde, saldırganlardan “üçünün kalabalığa ateş etmeye başladığını, dördüncüsünün de salonu ateşe verdiği” ifade edildi. Haberlerde, “Saldırı, IŞİD ile İslam’la savaşan ülkeler arasındaki şiddetli savaş bağlamında gerçekleşti” ifadelerine yer verildi.

‘Putin, saldırıyı Ukrayna’yla ilişkilendirmeye çalışıyor’

What happened in Moscow yesterday is obvious, and Putin and other scums are trying to shift the blame to someone else. Their methods are always the same. We have seen it all before. There were blown-up houses, mass shootings, and explosions. And they always blame others.

They… pic.twitter.com/N6WhZujMh9

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 23, 2024

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Moskova’daki terör saldırısını Ukrayna’ya bağlamaya çalıştığını söyledi. Zelenski, sosyal paylaşım hesabından paylaştığı görüntülü mesajında, Ukrayna vatandaşlarına hitaben bir konuşma yaptı. Zelenski konuşmasında, Putin’in, dün başkent Moskova’daki “Crocus City Hall” adlı konser salonunda düzenlenen terör saldırısını yapan kişilerin, Ukrayna’ya doğru kaçmaya çalıştıklarına ilişkin açıklamasını değerlendirdi.

‘Rus halkı hesap sormazsa Putin lehine kullanır’

Putin ve diğer Rus yetkililerinin, saldırı konusunda Ukrayna’yı suçlamaya çalıştıkları ve benzer adımları daha önce de attıklarını kaydeden Zelenski, “(Ruslar) Hep aynı yöntemleri kullanıyorlar” dedi. Zelenski, Rus ordusunu Ukrayna ve bu ülkede yaşayan halka yönelik “terör eylemleri” düzenlemekle suçladı. Konuşmasında, “Yüz binlerce teröristi buraya, Ukrayna topraklarına sürdüler, bize karşı savaşıyorlar ve kendi ülkelerinde ne olduğu umurlarında değil” ifadesine yer veren Zelenski, Putin’i, Rus vatandaşlarıyla ilgilenmek, onlara hitap etmek yerine, saldırı konusunu Ukrayna’ya nasıl getireceğini düşünerek bir gün sessiz kalmakla itham etti. Rus halkının, Ukrayna’da ölen Rus askerleri için Putin’den hesap sormadığı sürece Putin’in bu durumu kendi lehine kullanacağını kaydeden Zelenski, “Teröristler her zaman kaybetmelidir ve hayatı gerçekten savunan herkese teşekkür ediyorum” diye konuştu.

IŞİD, 2017’da St. Petersburg metrosuna düzenlenen ve 15 kişinin hayatını kaybettiği bombalı bir saldırıyı da üstlenmişti.

Moskova katliamı iddiası: Terörist Rusya’ya Türkiye’den uçmuş

Moskova ve kilise saldırısının ortak noktası: Tacikler

Moskova’da konser salonuna terör baskını: En az 133 ölü, 100’ü aşkın yaralı