Ankara, İsrail’e yeni yaptırımlara hazırlanıyor

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Dışişleri Bakanlığı’nın resmi hesabında da yayınlanan iki dakika 33 saniyelik basın açıklamasında İsrail’e karşı birtakım tedbirler alınacağını açıkladı. Fidan gerekçe olarak Gazze’ye havadan yardım ulaştırma taleplerinin İsrail makamları tarafından reddedilmesini gösterdi.

Gazze’ye şimdiye kadar 42 bin tonu aşkın yardım gönderildiğini ve Türkiye’nin bölgeye en çok yardım ulaştıran iki ülkeden biri olduğunu vurgulayan Fidan dokuzuncu yardım gemisinin de yolda olduğunu belirtti. Bu yardımlar önce Mısır’a ulaştırılıyor, burada İsrail kontrolünün ardından Refah Sınır Kapısı’ndan geçip ihtiyaç sahiplerine dağıtılıyor.

Ne var ki İsrail bu kontrolleri çok yavaş yürüttüğü için içeri giren yardım miktarı çok kısıtlı. Bu da yardımların iç kısımlara ulaşmasını zorlaştırıyor. Savaşın başında bir milyon insanın terk etmek zorunda kaldığı, geride 300 bin kişinin kaldığı kuzeye geçirilecek yardımları ise ikinci bir kontrol noktası bekliyor. Savaşın yardım konusunda en çok etkilediği bölgelerden biri bu nedenle de Gazze’nin kuzeyi.

Bazı ülkeler bu kontrolleri aşabilmek için havadan paraşütlerle yardım indirmeye başladı. Bunu yapan ülkelerin başında Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, ABD ve Mısır geliyor. Fidan’ın açıklamasına göre Ankara da bölgeye kendi kargo uçaklarıyla yardım indirmek için yetkili makamlara talep iletmiş. Fidan Ürdün makamlarının talebi olumlu karşıladığını, ancak İsrail’in bunu reddettiğini bugün öğrendiklerini belirtti.

“İsrail’in engellemesinin hiçbir bahanesi olamaz. Bu durum karşısında biz de İsrail’e yönelik bir dizi tedbir almayı kararlaştırdık” diyen Fidan atılacak adımların “adım adım gerçekleştirileceğini” vurguladı ve İsrail ateşkes ilan edene ve insani yardımların Gazze’ye ulaşmasına izin verene kadar tedbirlerin devam edeceğini belirtti. Ancak bu tedbirlerin ne olacağı konusunda detay vermedi.

#Canlı 📡

Bakanımız @HakanFidan’ın Basına Hitabı

📍Ankara https://t.co/fgbmKRC7Qr

— T.C. Dışişleri Bakanlığı (@TC_Disisleri) April 8, 2024

Diplomatik ilişkiler kesilmişti, sırada ticaret var gibi

Türkiye ve İsrail 2022’de atadıkları büyükelçileri savaşın başlarında zaten geri çekmişti. Başta Gazze’deki bir hastaneye düzenlenen saldırıda yaklaşık 300 kişinin ölmesi nedeniyle Türkiye’deki İsrail Büyükelçiliği’ne düzenlenen protestolar etkili olmuş, İsrail güvenlik gerekçesiyle diplomatlarını geri çekmişti. Ama sonra Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın hem İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, hem de İsrail için yaptığı “Hitler” ve “terör devleti” yakıştırmaları sebebiyle diplomatların “ilişkileri gözden geçirmek için geri çekildiği” açıklanmıştı.

Diplomatlar geri çekilse ve geçen yıla göre azalsa da iki ülke arasındaki ticaret devam etti. Ticaret Bakanlığı verilerine göre Türkiye’nin İsrail’e ihracatı mart ayında 437 milyon dolarla son altı aydır devam eden savaş döneminin zirvesini gördü. Mart ayında Türkiye’nin İsrail’e ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 27,2 düşse de, İsrail bu ay da Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı 15. ülke olarak kayıtlara geçti.

Martta İsrail’e ihracat rekor kırdı

İsrail çelik ve çimento ihtiyacının büyük bölümünü Türkiye’den ithal ediyor. İsrail’in petrol ihtiyacının büyük bölümü yine Türkiye üzerinden Azerbaycan petrolüyle karşılanıyor. Devletin haber ajansı AA hükümetin İsrail ile işbirliğini art arda yayınladığı grafiklerle anlatmaya çalıştı. Hükümete göre Filistin’e ulaştırılması amaçlanan mallar Filistin’in kendine ait gümrük sistemi olmadığı için İsrail’e gönderiliyor. Filistinli bazı zengin iş insanları bu malları İsrail’de açtığı şirketlerle ya da İsrailli acenteler üstünden milliymiş gibi göstererek Filistin topraklarına sokuyor. Hatta AA bunu anlatmak için birden fazla grafik hazırlamış. 

Savaşın üçüncü ayında 10Haber’den Masum Gök TÜİK’in kasım ayı verilerine dayandırdığı haberinde Türkiye’den İsrail’e yapılan ihracatta 79 bin 590 dolarlık “silah ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarı” satışı yapıldığını yazmıştı. TÜİK ise o habere karşılık silah değil, tabanca aksam ve parçalarının ihraç edildiğini söylemişti.

Gazze’ye bomba yağarken Türkiye’den İsrail’e silah satılmış

Taksim’deki protestolardan sonra gelen ‘tedbir’ kararı

Ancak TÜİK’in ve hükümetin açıklamalarına rağmen ikna olmayan AK Parti seçmeninin dikkate değer bir kısmı son yerel seçimde oyunu AK Parti’ye değil Necmettin Erbakan’ın oğlu Fatih Erbakan’ın partisi Yeniden Refah’a verdi. Bu sayede YRP seçimden üçüncü parti olarak çıkarak hem DEM’i, hem de İYİ Parti’yi geride bıraktı. Erbakan seçim sonrası yaptığı açıklamada “Size biz değil, İsrail ile ticaretiniz zarar verdi” demişti.

Ayrıca bu hafta sonu hükümete karşı Beyoğlu’nda düzenlenen “İsrail ile ticareti kes” protestolarını unutmamak gerekiyor. Bu protestolarda biri çocuk 43 kişi gözaltına alındı. “Filistin İçin Bin Genç” grubunun protestolarında beş kişinin “cumhurbaşkanına hakaret” suçundan gözaltına alındığı belirtildi. Medyaya yansıyan görüntülerde gözaltına alınan kadınların ters kelepçeyle polis aracına bindirildiği görüldü.

Fidan’ın tam da Beyoğlu’ndaki protestolarda alınan tavra tepkinin yağdığı bir dönemde kamera karşısına geçerek “Yeni tedbirler alacağız” demesi dikkat çekti. Çünkü İsrail’in Gazze’ye yardım gönderilmesine çeşitli zorluklar çıkarması yeni değil; bunu altı aydır yapıyor.

Taksim’de İsrail protestosuna polis müdahalesi: Biri çocuk 43 gözaltı