Erdoğan’dan bir Esad mesajı daha: Suriye ile ilişkileri eski haline döndürmek istiyoruz

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Euro 2024’ün çeyrek finalinde Hollanda ile karşı karşıya gelen Türk milli takımını izlemek için gittiği Almanya maçından dönüşünde bir kez daha Suriye meselesine değindi. “Biz davetimizi yapacağız, bu davetle Türkiye-Suriye ilişkilerini geçmişte olduğu gibi aynı noktaya getirelim istiyoruz. Davetimiz her an olabilir” diyen Erdoğan, Esad ile görüşmesi için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin bu konuda girişimleri olduğunu belirtti.

Erdoğan ve Beşar Esad arasında bir görüşme olup olmayacağı konusu yeniden gündemde. Bunda liderlerin verdiği mesajların etkisi büyük. Önce Esad “Türk askerinin Suriye’den çıkmasından” bahsetmeden Suriye’nin egemenliğine saygı duyulmasını istedi, sonra Erdoğan’dan “Bir zamanlar ailece görüşürdük, yarın yine olmaz diye bir şey yok” yanıtının gelmesi heyecanı yükseltti. Zira iki lider Kazakistan’ın Astana kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesine katılacaktı ve burada el sıkışma ya da ayaküstü konuşma gibi bir şey gelebilirdi. Ne var ki böyle bir şey olmadı. Erdoğan zirveden başta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping olmak üzere birçok devlet başkanıyla görüşerek ayrıldı, ama bu liderler arasında Esad yoktu.

Ancak Erdoğan, Kazakistan dönüşü uçakta gazeteciler aracılığıyla önemli mesajlar verdi:

“Suriye’nin demokratik altyapısının inşası, kapsayıcı ve onurlu bir barışın sağlanması ve tüm bunlara Suriye’nin toprak bütünlüğü temelinde yaklaşılması önemlidir. Suriye’de esecek barış rüzgarları ve bütün Suriye’de hayat bulacak barış iklimi çeşitli ülkelere dağılmış milyonlarca insanın ülkelerine geri dönmesi açısından da gereklidir. Biz komşumuz Suriye’ye dostluk elimizi daima uzattık ve uzatırız. Adil, onurlu ve kapsayıcı yeni bir toplum sözleşmesi temelinde kucaklaşan, müreffeh, bir ve bütün Suriye’nin her zaman yanında oluruz. Yeter ki Suriye bu büyük kucaklaşmayı başlatsın ve her alanda toparlansın.”

Erdoğan görüşmeyi Putin ve Sudani’nin arabuluculuğuna bağlıyor

Dün sabaha karşı maç için gittiği Almanya’dan Türkiye’ye dönerken de benzer sözler söyledi Erdoğan, “Biz dün Suriye ile düşman değildik ki biz Esed ile ailece görüşüyorduk” dedi ve ekledi:

“Biz, davetimizi yapacağız. İnşallah bu davetle birlikte de Türkiye-Suriye ilişkilerini geçmişte olduğu gibi aynı noktaya getirelim istiyoruz. Davetimiz her an olabilir. Türkiye’de görüşme olması konusunda ise Sayın Putin’in yaklaşımları var. Irak Başbakanı’nın bu konuda yaklaşımları var. Biz her yerde arabuluculuktan bahsediyoruz da sınırımızdakiyle, komşumuzla niye olmasın?”

Türkiye Gazze meselesinde ve  Rusya ile Ukrayna arasında arabulucu ülke olmayı istiyor ve bunu sıkça dile getiriyor. Erdoğan Kazakistan dönüşü de Putin’i öne sürerek “Bizim Sayın Putin ile Beşar Esed’e bir davetimiz olabilir. Sayın Putin Türkiye’ye bir ziyaret gerçekleştirebilirse bu yeni bir sürecin başlangıcı olabilir” demişti, ancak Putin’in Türkiye’ye ne zaman geleceği belirsizliğini koruyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ilk hamleyi Esad’dan bekliyor:

“Şimdi öyle bir noktaya geldik ki Beşar Esad şu anda Türkiye ile ilişkileri düzeltme noktasında bir adım attığı anda biz de ona karşı o yaklaşımı gösteririz. Çünkü biz dün Suriye ile düşman değildik ki biz Esed ile ailece görüşüyorduk”.

Türkiye’de bir görüşme mümkün olur mu, zamanla göreceğiz. Ama El Vatan’ın geçen hafta yayınladığı iddiaya göre Bağdat’ta sadece Türk ve Suriyeli heyetlerin görüşeceği, başka hiçbir ülkeden heyetlerin olmayacağı bir masa kurulması planlanıyor. Erdoğan’ın Almanya dönüşü Sudani’nin arabuluculuğundan bahsetmesi, belki de Bağdat’ta kurulması planlanan bu masayla ilgili.

İki dikkat çekici seçim, Erdoğan’dan seçilenlere mesajlar

Malum, bu hafta art arda iki seçim sonuçlandı, İngiltere ve İran’da uzun zaman sonra bir değişiklik oldu. İngiltere’de İşçi Partisi Muhafazakâr Parti’nin 14 yıllık iktidarına son verdi; İran’da reformist lider cumhurbaşkanı seçildi. Peki Erdoğan bu seçimleri nasıl değerlendiriyor? İşte Almanya dönüşünde konuşulan konulardan biri buydu.

İran’da seçimi kazanan isim Azeri kökenli Mesur Pezeşkiyan ve Erdoğan eve döndüğünde İranlı yeni liderle bizzat irtibata geçip tebriklerini ileteceğini söyledi, “Bundan sonraki süreçte Türkiye-İran ilişkileri daha iyi olacaktır. Kaldı ki İran’la bölgede münasebetleri en iyi olan ülke Türkiye” dedi.

Erdoğan İngiltere’deki 14 yıllık Muhafazakâr iktidarının yıkılmasında ise “hükümetin şimdiye kadar uyguladığı politikaları ve ülkenin ekonomik alanda yaşadığı sorunları” gösterdi. Daha İşçi Partisi lideri Keir Starmer’ı da tebrik için arayamadığını söyleyen Erdoğan, görüşmelerinde Türkiye-İngiltere ilişkilerinin de nasıl bir yol izleyeceğini konuşacaklarını belirtti. Erdoğan, “Türkiye ile İngiltere ikili ilişkileri son derece köklüdür. Biz, iktidarımız döneminde gerek İşçi Partili gerek Muhafazakar Partili başbakanlarla çalıştık. Önemli olan iki ülkenin ortak çıkarları doğrultusunda çalışmalar ortaya koymaktır. Yeni dönemde de müttefikimiz İngiltere ile ilişkilerimizi her alanda geliştirmeye devam edeceğiz” dedi.

Esad’la el sıkışmak o kadar da kolay değilmiş

Erdoğan ve Putin aylar sonra yan yana, konu Suriye