Ekonomistlerde yoğunlaşan analiz eğilimi: Türkiye’yi Arjantinle kıyaslamak
Ağla Arjantin ağla: Yüzde 54 devalüasyon
Arjantin’in ‘deli’si, çiçeği burnunda Javier Milei işe yüzde 54’lik devalüasyonla başladı. Enerji ve ulaştırmada da geniş halk kitlelerinin yaşamını etkileyecek kesintiler yapılacak.
Arjantin Ekonomi Bakanı Luis Caputo, Arjantin Pesosu'nun dolar karşısında yüzde 54 devalüe edildiğini açıkladı. Arjantin’in “deli”si yeni Devlet Başkanı Javier Milei ekonomik “acil durum” ile başa çıkmak için gerekli olduğunu söylediği şok önlemlerin bir parçası olarak para biriminde çok yüksek oranlı bir devalüasyon ve enerji ve ulaşım desteklerinde geniş halk kitlelerinin yaşamlarını etkileyecek kesintiye gidiyor.
Arjantin Ekonomi Bakanı Luis Caputo televizyonda yayınlanan mesajında Arjantin Pesosu’nun yüzde 54 oranında devalüe edileceğini, her ayda yüzde 2 oranında devalüasyona devam edeceğini söyledi. Devalüasyon sonrası doların peso karşılığı 365’ten 800’e çıkacak. Caputo, yeni tedbirler kapsamında bazı kamu ihalelerinin iptal edileceğini, devleti küçültmek için çok sayıda kamu çalışanının işten çıkarılacağını söyledi. Caputo enerji ve ulaşım sübvansiyonlarında oran vermeden kesinti yapılacağını belirterek Milei hükümetinin bakanlık sayısını da 18’den 9’a indireceğini açıkladı.
Milei, Güney Amerika’nın en büyük ikinci ekonomisinin başkanı olarak yemin etmesinden 2 gün sonra “Birkaç ay boyunca eskisinden daha kötü olacağız” diyerek sert önlemler konusunda uyarıda bulunmuştu.
Arjantin halen yüzde 143’lük enflasyonuyla dünyada fiyatların en hızlı arttığı üçüncü ülke ve bu süreçte her 10 Arjantinliden dördü yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Ülkenin ayrıca büyük bir bütçe, 43 milyar dolarlık ticaret açığı, Uluslararası Para Fonu’na (IMF) 45 milyar dolarlık ürkütücü bir borcu var ve Nisan ayında vadesi gelen 10,6 milyar dolar borcu var.
‘Görevimiz felaketi önlemek’
Milei, bu önlemlerin yükselen enflasyon da dahil ülkenin ekonomik sorunlarının nedeni olduğuna inandığı mali açığı azaltmak için uygulanması gerektiğini söyledi. Caputo, “Bu şekilde devam edersek, kaçınılmaz olarak hiperenflasyona doğru gidiyoruz. Bizim görevimiz bir felaketi önlemektir” dedi.
IMF ise alınacağı açıklanan önlemleri memnuniyetle karşılayarak, Arjantin’in kendilerine olan borcu konusunda yapılacak görüşmeler için “iyi bir temel” oluşturduklarını söyledi. IMF sözcüsü Julie Kozack yaptığı açıklamada, “Bu cesur ilk adımlar, toplumdaki en kırılgan kesimleri koruyacak ve kambiyo rejimini güçlendirecek şekilde kamu maliyesini önemli ölçüde iyileştirmeyi amaçlamaktadır” dedi ve ekledi:
“Bunların kararlılıkla uygulanması ekonominin istikrara kavuşmasına yardımcı olacak ve daha sürdürülebilir ve özel sektör öncülüğünde bir büyümenin temelini oluşturacaktır.”
Alınacağı açıklanan önlemler, seçim kampanyası boyunca sorunlara kademeli yaklaşımın neden işe yaramayacağını anlatmak için “Para yok” lafını bir nakarat haline getiren Milei’nin ne denli kararlı olduğunu gösterdi. Ancak önlemlerin özel sektörden çok devleti etkileyeceğini belirten Milei bunların refahın yeniden kazanılmasına yönelik ilk adımı temsil ettiğini söyledi.
53 yaşında bir ekonomist olan Milei, televizyonda siyasi kast olarak adlandırdığı kesime karşı küfür dolu söylemleriyle ünlendi. Popülaritesini kongre üyeliğine ve ardından aynı hızla cumhurbaşkanlığı adaylığına dönüştürdü. Ağustos ayındaki ön seçimlerde kendini “anarko-kapitalist” olarak ilan eden Milei’nin ezici zaferi siyasi arenada şok dalgaları yaratmış ve siyasi arenayı altüst etmişti.
Peronist siyasi gücü tasfiye etti
Ekonomik statükodan hayal kırıklığına uğrayan Arjantinliler, seçim sonuçlarıyla siyasete hayli geçe atılan bir yabancının dertlerine çare olacak ve ülkeyi dönüştürecek tuhaf fikirlerine açık olduklarını kanıtladılar. Milei seçimin 19 Kasım’daki ikinci turunu önemli bir farkla kazandı ve Arjantin’e on yıllardır hakim olan Peronist siyasi gücü tasfiye etti. Ancak Milei yine de mali güçlerini kaybetmek istemeyen Peronist hareketin milletvekillerinin ve kontrol ettikleri sendikaların sert muhalefetiyle karşılaşması muhtemel.
Milei pazar günü Ulusal Kongre binasında yemin etti ve görevden ayrılan Başkan Alberto Fernández başkanlık kuşağını kendisine taktı. Toplanan milletvekillerinden bazıları “Özgürlük!” sloganları attı.
Pek çok Arjantinli ülkelerini hangi Milei’nin yöneteceğini merak ediyordu. Ancak alınacağı açıklanan önlemler Mile’inin son haftalarda ortaya çıkan daha ılımlı seçilmiş başkan imajı yerine seçim kampanyasındaki testereli, düzen karşıtı mücadeleci imajı tercih ettiğini gösteriyor.
Merkez Bankası’nı kapatacaktı, yapamadı
Milei seçim kampanyası boyunca siyaset kurumunu yolsuzluktan arındırma, para basarak enflasyonu körüklemekle suçladığı Merkez Bankası’nı ortadan kaldırma ve hızla değer kaybeden pesoyu ABD Doları ile değiştirme sözü verdi. Ancak kazandıktan sonra, eski merkez bankası başkanı olan Caputo’yu ekonomi bakanı olarak atadı ve Caputo’nun müttefiklerinden birini bankanın başına getirerek çokça dile getirdiği dolarizasyon planlarını askıya almış gibi göründü.
Milei kendisini, açıkça hayranlık duyduğu eski ABD Başkanı Donald Trump gibi, küresel sosyalizmin mağlubiyetini sağlamaya istekli bir savaşçı olarak göstermişti. Ancak yemin töreninde yaptığı açılış konuşmasında “kimseye zulmetmek ya da eski kan davalarını açmak” gibi bir niyeti olmadığını ve projesini desteklemek isteyen herhangi bir siyasetçi ya da sendika liderini “kollarını açarak karşılayacağını” söyledi.
Uzmanlara göre ılımlılığının nedeni önündeki görevin büyüklüğü, siyasi tecrübesizliği ve partisinin kongrede sandalye sayısı bakımından uzak ara üçüncü olması nedeniyle gündemini uygulamak için diğer partilerle ittifak kurma ihtiyacı göz önüne alındığında pragmatizm olabilir.
Oyunlar ve Bulmacalar