Tuchel: Gazete okumuyorum, haber izlemiyorum
1 Ekim 1905'te Galatasaray Lisesi'nin beşinci sınıfında kurulan Türkiye'nin ilk futbol kulübü Galatasaray 119'uncu yaşına girdi.
Türkiye’nin en köklü spor kulüplerinden biri olan Galatasaray 119’uncu kuruluş yıl dönümünü kutluyor. Devlet adamı yetiştirmek amacıyla II. Beyazıt tarafından 1481’de kurulan Galatasaray Lisesi’nde temelleri atılan kulüp geçmiş kayıtlara göre 1 Teşrin (eski rumi takvime göre ekim ve kasım aylarına verilen ortak isim) 1905’te lisenin beşinci sınıfında kurulmuştu.
Modern konumuna 1 Eylül 1868’de Sultan Abdülaziz döneminde kavuşan Galatasaray Lisesi’nde Osmanlı İmparatorluğu’nun da gerçek anlamıyla ilk sportif çalışmalar başlamıştı. Mektepte beden eğitimi dersi cimnastikçi Monsieur Curel tarafından eğitim programına eklendi. Curel’en sonra Galatasaray Lisesi’nde beden eğitimi öğretmenliği yapan M. Moiroux, Signor Martinetti ve Stangali cimnastik ve atletizmin yanı sıra, yüzme, kürek, aletli cimnastiği öğrencilerle tanıştırdı. Sonraki dönemde de Faik Üstünidman, Binbaşı Mazhar Kazancı, Abdurrahman ve Ahmet Robenson kardeşler liseye izcilik, tenis, hokey gibi spor dallarını getirdi. Öğretmen Faik Üstünidman’ın öncülük etmesiyle Galatasaray Lisesi öğrencileri futbolu keşfetti.
1900’lü yılların başında İstanbul’da özellikle yabancılar ve azınlıklar arasında oynanan futbol Galatasaray Lisesi’ndeki gençler arasında da yayılmaya başladı. Kulübün kurucusu, ilk başkanı ve bir numaralı üyesi Ali Sami Yen “Ellinci Yıl” kitabında Galatasaray Kulübünün kuruluş öyküsünü “1 Teşrin (eski rumi takvime göre ekim ve kasım aylarına verilen ortak isim) 1905’te mektebin 5. sınıfında edebiyat muallimimiz merhum Mehmet Ata Bey’in dersi esnasında birkaç arkadaş baş başa vererek Galatasaray’da bir futbol kulübü kurmaya karar verdik” sözleriyle anlattı.
Ali Sami Yen’in “Maksadımız İngilizler gibi toplu halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek” mottosuyla spor hayatına giriş yapan kulübe ilk önce Gloria (Zafer) ya da Audace (Cesaret) adı konması yolunda görüşler ortaya atılmışsa da sonuçta Galatasaray olmasında anlaşmaya varıldı. 1905’ten 1919’a kadar Galatasaray Spor Kulübüne başkanlık yapan, mektebin 889 numaralı öğrencisi Ali Sami Yen el yazısıyla tuttuğu “Galatasaray Terbiye-i Bedeniye Kulübü” Ihsaiyet Defteri’nin (Sayım-İstatistik Defteri) 181 ve 182’nci sayfalarında kurucu 13 üyeyi şöyle sıraladı:
1- Ali Sami Yen
2- Asım Sonumut
3- Emin Bülend Serdaroğlu
4- Celal İbrahim
5- B. Nikolof
6- Milo Bakiş
7- Pol Bakiş
8- Bekir Sıtkı Bircan
9- Tahsin Nahit
10- Reşat Şirvanizade
11- Hüseyin Hüsnü
12- Refik Cevdet Kalpakçıoğlu
13- Abidin Daver
Bir sınıftan bir şehre, bir şehirden bir ülkeye, bir ülkeden de dünyaca saygın bir markaya… Galatasaray Spor Kulübü, Ali Sami Yen ve arkadaşlarının belirlediği değerlerin izinde başarı için çalışıyor, kazanmak için yarışıyor. Tam 117 yıldır! #YaşasınGalatasaray 💛❤️ pic.twitter.com/GsHCbPShg5
— Galatasaray SK (@GalatasaraySK) October 1, 2022
Galatasaray 1 Teşrin 1905’te kurulmasına rağmen resmi kayıtlara 1 Eylül 1913’te geçti. 1905’te Osmanlı İmparatorluğu’nda bir dernekler yasası bulunmadığından Galatasaray Spor Kulübü yasal olarak tescil edilme olanağını bulamadı. 1912 yılında Cemiyetler Kanunu çıkarıldıktan sonra kulüp yasal kimlik kazandı. Yetkili makamlara kulüplerin tüzükleriyle birlikte kurucu üyelerin ad ve adreslerinin de bildirilmesi zorunlu tutulduğundan istifa eden ya da eğitimlerini tamamlayarak ülkelerine dönen üyeler ilk listeden çıkarılıp 1 Eylül 1913’te kurucu liste yeniden düzenlendi.
Kurucu üyelerin yeni sıralaması şöyle gerçekleşti:
1- Ali Sami Yen
2- Asım Sonumut
3- Emin Bülend Serdaroğlu
4- Celal İbrahim
5- Bekir Sıtkı Bircan
6- Reşat Şirvanizade
7- Refik Cevdet Kalpakçıoğlu
8- Abidin Daver
Galatasaray Futbol Takımı ilk maçına 10 Kasım 1905’te Kadıköy’de çıktı. Günümüzde varlığını devam ettiren takımlar göz önüne alındığında ilk Türk futbol takımı olan sarı-kırmızılılar ilk maçını bugünkü Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı’nın bulunduğu Papazın Çayırı’nda yaptı. Genç lise öğrencilerinden oluşan Galatasaray ilk maçında bir Rum ekibi olan Kadıköy Faure Mektebi’ni 2-0 yendi.
Galatasaray Spor Kulübünün ilk renkleri “Türkçülük”ü simgeleyen kırmızı-beyaz olarak belirlendi. Dönemin istibdat yönetimi tarafından bu renklerin yasaklanmasıyla bir dönem sarı-siyah renkler kullanılsa da kalıcı olmadı ve kulüp bugünkü renklerine kavuştu. Kulübün kurucusu Ali Sami Yen renklerin seçimini “Birçok yeri dolaştıktan sonra, nihayet Bahçekapı’daki Şişman Yanko’nun dükkanına gidilerek orada zarif iki yünlü kumaşa tesadüf ettik. Biri vişneye çalan koyuca tatlı bir kırmızı, öteki de içinde turuncudan iz taşıyan tok bir sarı. Tezgahtar mahirane bir el hareketi ile kumaşların dalgalarını birleştirdi. Bir saka kuşunun başı ile kanadının yarattığı renk güzelliğine benzer bir parlaklık hasıl oldu. Ateşin içindeki renk oyunlarını görür gibi olmuştuk. Sarı-kırmızı alevinin takımımız üstünde parıldamasını tasavvur ediyor ve bizi derhal galibiyetten galibiyete götüreceğini tahayyül ediyorduk. Nitekim de öyle oldu” sözleriyle anlattı. Buna rağmen kuruculardan Bekir Sıtkı söz konusu renklerin Gül Baba’nın II. Beyazıt’a verdiği sarı ve kırmızı güllerden esinlendiğini ileri sürdü. Kulübün logosunu ilk olarak Galatasaray Lisesi 1. sınıf öğrencisi Ahmet Ayetullah 1923 yılında Şinasi ile çıkardıkları “Kara Kedi” isimli dergide yayımladı. Ayetullah çiziminde harf devrimi öncesinde kullanılan alfabenin G ve S’ye karşılık gelen gayın ve sin harflerini kullandı. Söz konusu logo, kulübün 18. yılında 1923’teki kongrede kabul edildi.
Profesyonellik öncesi dönemde İstanbul Ligi, Cuma Ligi, Pazar Ligi gibi değişik isimlerle oynanan lig maçlarında şampiyon olan Galatasaray Mustafa Kemal Atatürk yaşarken adına düzenlenen ilk ve tek kupayı müzesine götürdü. Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle 1925 yılında kurulan ve sonradan Türk Hava Kurumu adını alan Tayyare Cemiyetine gelir sağlamak amacıyla 1928 senesinde bir organizasyon düzenlendi. Buna göre Galatasaray ve Fenerbahçe arasında bir maç yapılacak ve kazanan tarafa Atatürk büstü verilecekti. Gazi Büstü olarak adlandırılan kupa aynı günlerde Taksim Cumhuriyet Anıtı’nı yapan heykeltıraş Pietro Canonica imzasını taşıdı. Taksim Stadı’nda 10 Ağustos 1928’de aynı gün Galatasaray ve Fenerbahçe’nin yedek takımları da karşı karşıya gelecekti. As takımların maçı 3-3 sona erince, kupanın kazananını ikinci maç belirledi. Beşiktaşlı Şeref Bey’in hakemliğinde yine Taksim Stadı’nda 31 Ağustos 1928’te oynanan mücadeleyi Necdet’in 3, Şadlı’nın tek golüyle Galatasaray 4-0 kazandı. Sarı-kırmızılılar Mustafa Kemal Atatürk’ün sağlığında ve ismine adanmış tek kupayı alarak tarihin en değerli şampiyonluklarından birini yaşadı. Gazi Büstü halen Galatasaray Müzesi’nde bulunuyor ve yılda bir defaya mahsus olmak üzere 10 Kasım günleri yapılan anma törenlerinde kullanılıyor.
Galatasaray ilk branşı olan futbolda Türkiye’nin en başarılı takımı olarak dikkati çekiyor. Sarı-kırmızılı takım 1959’da kurulan bugünkü adıyla Süper Lig’de 24 kez mutlu sona ulaştı. Galatasaray en yakın takipçisi Fenerbahçe’nin beş şampiyonluk önünde bulunuyor. Galatasaray 1962-1963 sezonundan bu yana oynanan Türkiye Kupası’nı da en çok kazanan takım oldu. 23 kez final oynayan Cim-bom bu finallerin 18’inde mutlu sona ulaştı. Sarı-kırmızılılar Süper Lig şampiyonu ile Türkiye Kupası kazananını karşı karşıya getiren Cumhurbaşkanlığı Kupası’nı 10, TFF Süper Kupa’yı ise yedi kez kazandı. Lig ikincileri ile kupa finalistini karşı karşıya getiren ve 1998 yılına kadar oynanan Başbakanlık Kupası’nı beş kez müzesine götüren Galatasaray sezon başı hazırlık turnuvası olan TSYD Kupası’nı da 12 havaya kez kaldırdı.
Galatasaray bir Türk futbol takımının yakaladığı en büyük başarıya imza attı. Türkiye’nin Avrupa kupalarındaki en başarılı takımı olan sarı-kırmızılılar, 1999-2000 sezonunda teknik direktör Fatih Terim yönetiminde UEFA Kupası’nı kazandı. Galatasaray 2000-2001 sezonu öncesi ise Mircea Lucescu idaresinde UEFA Süper Kupa’yı kaldırma başarısı gösterdi. Sarı-kırmızılılar toplamda alınan 78 kupayla en yakın takipçisi Fenerbahçe’nin 22 şampiyonluk önünde zirvede yer alıyor.
Galatasaray Türkiye Basketbol Ligi’nde 5, Türkiye Kupası’nda 3, Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda 2, Türkiye Şampiyonası’nda 11, İstanbul Ligi’nde 17 kez zafere ulaştı. Galatasaray Avrupa’daki tek kupasını ise Ergin Ataman yönetiminde EuroCup’ı kazanarak elde etti.
Kadın basketbolunda ise Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi’nde 13, Türkiye Kupası’nda 11, Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda da 8 kez şampiyonluğa uzandı. Sarı-kırmızılılar, Avrupa’da 1 kez Kadınlar EuroLeague, 2 kez de Kadınlar EuroCup’ı müzesine götürdü.
Galatasaray Erkek Voleybol Takımı bugünkü adı Efeler Ligi olan dönemin Voleybol Deplasmanlı Ligi’nde 4 kez şampiyon oldu. Sarı-kırmızılılar, Türkiye Şampiyonası’nda 12, İstanbul Ligi’nde 16, Erkekler Şampiyonlar Kupası’nda ise bir kez mutlu sona ulaştı.
Sarı-kırmızılı kadın voleybol takımı ise bugünkü adıyla Sultanlar Ligi’nde henüz şampiyonluk göremedi. Galatasaray İstanbul Bayanlar Voleybol Şampiyonası’nda 8, Türkiye Bayanlar Voleybol Şampiyonası’nda ise 5 kez kupa kaldırdı.
Galatasaray Erkek Sutopu Takımı da toplamda 29 kez lig şampiyonu oldu. Sarı-kırmızılı kulübün bünyesinde futbol, basketbol, voleybol, sutopunun yanı sıra yüzme, kürek, yelken, tekerlekli sandalye basketbol, atletizm, judo, binicilik, briç ve e-spor branşları da bulunuyor.
Kulüp üyeliği kontenjana ve belirli kriterlere bağlı olan Galatasaray’da aktif üye sayısı 31 Mayıs 2024 itibariyle 11 bin 460 kişi olarak kayda geçti. Galatasaray’da 25 yılını doldurup divan kuruluna girmeye hak kazanan aktif 3 bin 107 üye bulunuyor.